نویسنده : الهام کاظمی
همه‌جا سخن از فهرست است و ثبت‌نام و فضایی سیاسی؛ فضایی که در آن شاید صدای جامعه گم شود؛ اما چه انتظاراتی در حوزه‌های اجتماعی از مجلس آینده و نمایندگانش وجود دارد؟ بهداشت، درمان، زنان، آموزش و پروش و... نمایندگان مجلس چه راهی برای حل مشکلات بخش‌های مختلف در این حوزه‌ها باید داشته باشند؟
بررسی تاثیر مصوبات مجلس به وضعیت زنان
در آستانه دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی حتی رئیس‌جمهور کشور هم خواهان حضور پررنگ‌تر زنان برای ورود به مجلس شد؛ درخواستی که خیلی از فعالان حوزه زنان آن را به فال نیک گرفتند. زهرا نژادبهرام، فعال زنان با بیان اینکه هر انتخابات فرصتی برای بهبود مشکلات کشور است، به انتخابات پیش‌رو اشاره می‌کند و به «فرهیختگان» می‌گوید: «مجلس وظایف زیادی در حوزه زنان به عهده دارد و این موضوع با حضور بیشتر زنان در مجلس می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
او ادامه می‌دهد: «البته نباید انتظار داشت که مجلس آینده نیاز جامعه زنان را در زمان کوتاهی مرتفع کند. حوزه زنان نیاز به زمان دارد و باید بسترهای اجتماعی لازم در این حوزه فراهم شود. خوشبختانه با فعالیت‌هایی که صورت گرفته به نظر می‌رسد بستر لازم در این بخش در حال شکل‌گیری است.» او با اشاره به اینکه کشور ما با پیوستن به میثاق‌نامه جهانی و براساس اهداف جهانی هزاره سوم مکلف است با نگرش جنسیتی قوانین را پایه‌گذاری کند، می‌گوید: «در این راستا مجلس در تصویب همه قوانین باید تاثیر آن را به وضعیت زنان مورد بررسی قرار دهد.»
در آستانه دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی حتی رئیس‌جمهور کشور هم خواهان حضور پررنگ‌تر زنان برای ورود به مجلس شد؛ درخواستی که خیلی از فعالان حوزه زنان آن را به فال نیک گرفتند. زهرا نژادبهرام، فعال زنان با بیان اینکه هر انتخابات فرصتی برای بهبود مشکلات کشور است، به انتخابات پیش‌رو اشاره می‌کند و به «فرهیختگان» می‌گوید: «مجلس وظایف زیادی در حوزه زنان به عهده دارد و این موضوع با حضور بیشتر زنان در مجلس می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
او ادامه می‌دهد: «البته نباید انتظار داشت که مجلس آینده نیاز جامعه زنان را در زمان کوتاهی مرتفع کند. حوزه زنان نیاز به زمان دارد و باید بسترهای اجتماعی لازم در این حوزه فراهم شود. خوشبختانه با فعالیت‌هایی که صورت گرفته به نظر می‌رسد بستر لازم در این بخش در حال شکل‌گیری است.» او با اشاره به اینکه کشور ما با پیوستن به میثاق‌نامه جهانی و براساس اهداف جهانی هزاره سوم مکلف است با نگرش جنسیتی قوانین را پایه‌گذاری کند، می‌گوید: «در این راستا مجلس در تصویب همه قوانین باید تاثیر آن را به وضعیت زنان مورد بررسی قرار دهد.»
پزشکان چه می‌خواهند
در انتخابات پیش روی مجلس، پزشکان نیز حضور قابل توجهی دارند و در این میان انتظارات در این حوزه هم کم نیست. علی مرادی، عضو انجمن متخصصان داخلی با اشاره به اینکه حوزه سلامت و بهداشت در مرحله سختی قرار دارد، انتظارات جامعه پزشکی را جدای از انتظارات جامعه نمی‌داند و به «فرهیختگان» می‌گوید: «آینده بخش سلامت، برای مردم و پزشکان در یک‌سو قرار دارد. به همین دلیل ایجاد یک بستر سالم در حوزه سلامت و بهداشت مهم‌ترین عامل در ایجاد امنیت اجتماعی است.»
او با بیان اینکه توجه به پیشگیری، مراقبت و تشخیص زودرس بیماری‌ها از مهم‌ترین وظایف مجلس و دولت است، ادامه می‌دهد: «با توجه به افزایش میانگین سنی در کشور، در سال‌های آینده با موج روزافزون بیماری‌هایی مثل سکته و سرطان روبه‌رو خواهیم بود و به همین دلیل لزوم توجه به این موضوع از سوی مجلس آینده ضرورت زیادی دارد.» البته علاوه‌بر این موضوع، افزایش بودجه وزارت بهداشت برای ادامه اجرای طرح تحول سلامت و کمک به بخش درمان، خواسته‌ای است که همواره از سوی مسئولان وزارت بهداشت مطرح شده است.
او با بیان اینکه توجه به پیشگیری، مراقبت و تشخیص زودرس بیماری‌ها از مهم‌ترین وظایف مجلس و دولت است، ادامه می‌دهد: «با توجه به افزایش میانگین سنی در کشور، در سال‌های آینده با موج روزافزون بیماری‌هایی مثل سکته و سرطان روبه‌رو خواهیم بود و به همین دلیل لزوم توجه به این موضوع از سوی مجلس آینده ضرورت زیادی دارد.» البته علاوه‌بر این موضوع، افزایش بودجه وزارت بهداشت برای ادامه اجرای طرح تحول سلامت و کمک به بخش درمان، خواسته‌ای است که همواره از سوی مسئولان وزارت بهداشت مطرح شده است.
خانه جوانان
مجلس باید برای حوزه هویت و اوقات فراغت جوانان اهمیتی دوچندان قائل شود. روح‌الله مدبر، مشاور طرح‌های ملی معاونت امور ساماندهی وزارت و ورزش و جوانان است. به گفته مدبر، امروز مشکلات و مسائل نسل جوان نه درک می‌شوند و نه مورد پیگیری قرار می‌گیرند. به همین دلیل ورود جوانانی متخصص و توانمند می‌تواند راه توجه و پیگیری مسائل در مجلس آینده را هموار کند. به اعتقاد او، مجلس آینده باید کمک‌حال دولت در مسیر مناسبات بین‌المللی در راستای تنش‌زدایی باشد و در این میان از ظرفیت‌های جوانان نیز استفاده کند. نکته دیگری که مدبر به آن اشاره می‌کند، توجه به مباحث هویتی در قانون‌گذاری است. مجلس باید برای حوزه هویت و اوقات فراغت جوانان اهمیتی دوچندان قائل شود؛ موضوعی که جوانان ما از آن محروم هستند. در بسیاری از کشورها جوان‌ها با داشتن فراغت‌های تخصصی و جدی همراه با گذراندن اوقات فراغت، توانمند نیز می‌شوند. مدبر به وجود خانه جوانان در بسیاری از کشورها اشاره می‌کند، خانه‌ای که به تازگی یک مورد آن در کشور افتتاح شده است. به عقیده او، مجلس آینده باید برای افتتاح خانه جوانان بیشتر با دولت همکاری داشته باشد که این مهم حتی منجر به اشتغالزایی برای جوانان نیز می‌شود.
مجلس باید برای حوزه هویت و اوقات فراغت جوانان اهمیتی دوچندان قائل شود. روح‌الله مدبر، مشاور طرح‌های ملی معاونت امور ساماندهی وزارت و ورزش و جوانان است. به گفته مدبر، امروز مشکلات و مسائل نسل جوان نه درک می‌شوند و نه مورد پیگیری قرار می‌گیرند. به همین دلیل ورود جوانانی متخصص و توانمند می‌تواند راه توجه و پیگیری مسائل در مجلس آینده را هموار کند. به اعتقاد او، مجلس آینده باید کمک‌حال دولت در مسیر مناسبات بین‌المللی در راستای تنش‌زدایی باشد و در این میان از ظرفیت‌های جوانان نیز استفاده کند. نکته دیگری که مدبر به آن اشاره می‌کند، توجه به مباحث هویتی در قانون‌گذاری است. مجلس باید برای حوزه هویت و اوقات فراغت جوانان اهمیتی دوچندان قائل شود؛ موضوعی که جوانان ما از آن محروم هستند. در بسیاری از کشورها جوان‌ها با داشتن فراغت‌های تخصصی و جدی همراه با گذراندن اوقات فراغت، توانمند نیز می‌شوند. مدبر به وجود خانه جوانان در بسیاری از کشورها اشاره می‌کند، خانه‌ای که به تازگی یک مورد آن در کشور افتتاح شده است. به عقیده او، مجلس آینده باید برای افتتاح خانه جوانان بیشتر با دولت همکاری داشته باشد که این مهم حتی منجر به اشتغالزایی برای جوانان نیز می‌شود.
جلوگیری از محدود کردن شوراها
محمد حقانی، عضو شورا و رئیس کمیته محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران، به وظیفه نظارتی مجلس آینده تاکید دارد. حقانی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «امیدواریم مجلس آینده در کنار قانون‌گذاری، نقش نظارتی خود را هم به نحو احسن به انجام برساند که این مهم با وجود متخصصان و نظرات و عملکرد تخصصی آنها امکان‌پذیر است.»
حقانی با اشاره به اینکه شورای شهر به‌عنوان یکی از ارکان مدیریت شهری است و در قانون هم به وجود و اهمیت شوراها توجه جدی شده است، می‌گوید: «متاسفانه مجلس فعلی هر روز از سر و ته وظایف شورای شهر می‌زند و اختیارات شورا را محدود می‌کند. در حالی که براساس برنامه توسعه تا آنجا که امکان دارد باید وظایف را به شوراهای محلی محول کرد تا بسیاری از وظایف از دوش دولت برداشته شود؛ موضوعی که اخیرا رئیس‌جمهور محترم هم به آن اشاره کرده است.» او به با اشاره به اینکه مجلس باید در جهت تقویت شوراها حرکت کند، از مصوبه مجلس درباره شوراهای شهر انتقاد می‌کند که براساس آن تعداد اعضای شورا کاهش یافت و استیضاح شهردار شرایط جدیدی پیدا کرد؛ تصمیمی که به اعتقاد حقانی هدفی جز محدود کردن شورای شهر نبوده است. او از مجلس آینده انتظار حمایت از شوراها را دارد.
محمد حقانی، عضو شورا و رئیس کمیته محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران، به وظیفه نظارتی مجلس آینده تاکید دارد. حقانی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «امیدواریم مجلس آینده در کنار قانون‌گذاری، نقش نظارتی خود را هم به نحو احسن به انجام برساند که این مهم با وجود متخصصان و نظرات و عملکرد تخصصی آنها امکان‌پذیر است.»
حقانی با اشاره به اینکه شورای شهر به‌عنوان یکی از ارکان مدیریت شهری است و در قانون هم به وجود و اهمیت شوراها توجه جدی شده است، می‌گوید: «متاسفانه مجلس فعلی هر روز از سر و ته وظایف شورای شهر می‌زند و اختیارات شورا را محدود می‌کند. در حالی که براساس برنامه توسعه تا آنجا که امکان دارد باید وظایف را به شوراهای محلی محول کرد تا بسیاری از وظایف از دوش دولت برداشته شود؛ موضوعی که اخیرا رئیس‌جمهور محترم هم به آن اشاره کرده است.» او به با اشاره به اینکه مجلس باید در جهت تقویت شوراها حرکت کند، از مصوبه مجلس درباره شوراهای شهر انتقاد می‌کند که براساس آن تعداد اعضای شورا کاهش یافت و استیضاح شهردار شرایط جدیدی پیدا کرد؛ تصمیمی که به اعتقاد حقانی هدفی جز محدود کردن شورای شهر نبوده است. او از مجلس آینده انتظار حمایت از شوراها را دارد.
ارتقای کیفیت آموزش
اما آموزش و پرورش نیز با مشکلاتی دست به گریبان است که بخشی از آنها با تصمیمات نمایندگان مجلس قابل حل است، از مسائل صنفی معلمان گرفته تا مشکلات آموزشی و پرورشی در مدارس کشور. محمد حبیبی، عضو کانون صنفی معلمان ایران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «اگر کسانی که وارد مجلس می‌شوند در حوزه آموزش و پرورش خط‌شکن باشند، مسئولان آموزش و پرورش هم می‌توانند مشکلات این حوزه را راحت‌تر حل کنند.»
او با بیان اینکه کانون‌های صنفی به دلیل ماهیتی که دارند به بحث انتخابات ورود پیدا نمی‌کنند، می‌افزاید: «مطالبات ما از تمام دولت‌ها و مجلس‌هاست، زیرا مشکلات آموزش و پرورش همیشه وجود داشته است و ما نیز خودمان را موظف به گوشزد مشکلات می‌دانیم.»
حبیبی با اشاره به اینکه همه معلم‌ها ازمجلس آینده انتظاراتی دارد، تاکید می‌کند: «انتظار داریم مجلس به بهتر شدن وضعیت معیشتی فرهنگیان، کیفیت آموزش، رفع کمبود امکانات در مدارس و... کمک کند. البته این مشکلاتی است که مدت‌هاست سیستم آموزشی کشور با آن درگیر است و مربوط به این دوره خاص نمی‌شود.» او بر این باور است اگر مجلس آینده آمار واقعی در مورد موضوعاتی مانند ایدز، اعتیاد، کودکان کار و بازمانده از تحصیل را بدهد قطعا می‌توان امیدوار بود که وضعیت آموزش و پرورش در مجلس آینده بهتر خواهد شد. اگر مجلسی‌ها دغدغه جدی آموزش و پرورش را داشته باشند،می‌توانند برخی از مشکلات آموزش و پرورش را به‌طور کل حل کنند.
اما آموزش و پرورش نیز با مشکلاتی دست به گریبان است که بخشی از آنها با تصمیمات نمایندگان مجلس قابل حل است، از مسائل صنفی معلمان گرفته تا مشکلات آموزشی و پرورشی در مدارس کشور. محمد حبیبی، عضو کانون صنفی معلمان ایران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «اگر کسانی که وارد مجلس می‌شوند در حوزه آموزش و پرورش خط‌شکن باشند، مسئولان آموزش و پرورش هم می‌توانند مشکلات این حوزه را راحت‌تر حل کنند.»
او با بیان اینکه کانون‌های صنفی به دلیل ماهیتی که دارند به بحث انتخابات ورود پیدا نمی‌کنند، می‌افزاید: «مطالبات ما از تمام دولت‌ها و مجلس‌هاست، زیرا مشکلات آموزش و پرورش همیشه وجود داشته است و ما نیز خودمان را موظف به گوشزد مشکلات می‌دانیم.»
حبیبی با اشاره به اینکه همه معلم‌ها ازمجلس آینده انتظاراتی دارد، تاکید می‌کند: «انتظار داریم مجلس به بهتر شدن وضعیت معیشتی فرهنگیان، کیفیت آموزش، رفع کمبود امکانات در مدارس و... کمک کند. البته این مشکلاتی است که مدت‌هاست سیستم آموزشی کشور با آن درگیر است و مربوط به این دوره خاص نمی‌شود.» او بر این باور است اگر مجلس آینده آمار واقعی در مورد موضوعاتی مانند ایدز، اعتیاد، کودکان کار و بازمانده از تحصیل را بدهد قطعا می‌توان امیدوار بود که وضعیت آموزش و پرورش در مجلس آینده بهتر خواهد شد. اگر مجلسی‌ها دغدغه جدی آموزش و پرورش را داشته باشند،می‌توانند برخی از مشکلات آموزش و پرورش را به‌طور کل حل کنند.
علت‌ها باید ریشه‌یابی شود
آسیب‌های اجتماعی، از حاشیه‌نشینی و فقر گرفته تا اعتیاد و کارتن‌خوابی و جرائمی که ریشه در بیکاری و مشکلات اجتماعی و اقتصادی دارد، موضوعاتی است که مجلس آینده می‌تواند با جدیت بیشتری به آنها ورود کند و دولت را ملزم به رعایت قوانین موجود در این حوزه‌ها کند و مصوباتی نیز برای رفع این مشکلات داشته باشد. هومن نارنجی‌ها، کارشناس مواد مخدر و مدیرکل سابق پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «مجلس آینده باید به دنبال این باشد که ریشه اعتیاد را پیدا کند، افرادی که معتاد می‌شوند به دلیل مشکلاتی نظیر طلاق، بیکاری و... به سمت مواد مخدر کشیده می‌شوند. اگر ریشه و دلیل گرایش افراد به مواد مخدر پیدا شود، قطعا می‌توان منتظر اتفاق‌های خوبی در حوزه مواد مخدر بود.»
او با بیان اینکه مجموعه علت‌هایی که باعث اعتیاد می‌شود باید مورد توجه قرار بگیرد، می‌افزاید: «مجلس باید به دنبال این باشد که در قانون‌گذاری‌هایش به دلایل اعتیاد توجه ویژه کند و برنامه‌های بلندمدتی برای مقابله با آن داشته باشد.»
نارنجی‌ها با اشاره به اینکه تسریع در تغییر قانون جدید می‌تواند از بهترین قدم‌هایی باشد که برای مبارزه با مواد مخدر برداشته می‌شود، معتقد است: «تغییر قانون و حکم‌هایی که برای مواد مخدر صادر می‌شود می‌تواند کمک بسزایی در کاهش این جرائم داشته باشد. مجلس باید به سمتی برود که قانون مجازات‌های جایگزین را تصویب کند.»
او معتقد است اگر بودجه مبارزه با مواد مخدر افزایش پیدا کند، سازمان‌های درگیر این موضوع می‌توانند بهتر عمل کنند، زیرا 100 میلیارد تومان بودجه برای مبارزه با مواد مخدر بسیار کم است.
آسیب‌های اجتماعی، از حاشیه‌نشینی و فقر گرفته تا اعتیاد و کارتن‌خوابی و جرائمی که ریشه در بیکاری و مشکلات اجتماعی و اقتصادی دارد، موضوعاتی است که مجلس آینده می‌تواند با جدیت بیشتری به آنها ورود کند و دولت را ملزم به رعایت قوانین موجود در این حوزه‌ها کند و مصوباتی نیز برای رفع این مشکلات داشته باشد. هومن نارنجی‌ها، کارشناس مواد مخدر و مدیرکل سابق پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «مجلس آینده باید به دنبال این باشد که ریشه اعتیاد را پیدا کند، افرادی که معتاد می‌شوند به دلیل مشکلاتی نظیر طلاق، بیکاری و... به سمت مواد مخدر کشیده می‌شوند. اگر ریشه و دلیل گرایش افراد به مواد مخدر پیدا شود، قطعا می‌توان منتظر اتفاق‌های خوبی در حوزه مواد مخدر بود.»
او با بیان اینکه مجموعه علت‌هایی که باعث اعتیاد می‌شود باید مورد توجه قرار بگیرد، می‌افزاید: «مجلس باید به دنبال این باشد که در قانون‌گذاری‌هایش به دلایل اعتیاد توجه ویژه کند و برنامه‌های بلندمدتی برای مقابله با آن داشته باشد.»
نارنجی‌ها با اشاره به اینکه تسریع در تغییر قانون جدید می‌تواند از بهترین قدم‌هایی باشد که برای مبارزه با مواد مخدر برداشته می‌شود، معتقد است: «تغییر قانون و حکم‌هایی که برای مواد مخدر صادر می‌شود می‌تواند کمک بسزایی در کاهش این جرائم داشته باشد. مجلس باید به سمتی برود که قانون مجازات‌های جایگزین را تصویب کند.»
او معتقد است اگر بودجه مبارزه با مواد مخدر افزایش پیدا کند، سازمان‌های درگیر این موضوع می‌توانند بهتر عمل کنند، زیرا 100 میلیارد تومان بودجه برای مبارزه با مواد مخدر بسیار کم است.
منبع: فرهیختگان