نویسنده: سهيل اولازاده*
سازمان های مردم نهاد یا NGO ، از non governmental organization ، یعنی نهاد غیر دولتی و مردمی می آید به این معنی که جمعی، برخواسته از بطن جامعه به مشکلات خاصی از آن مانند بحث سلامت، اصناف و کارگران، مذهب و محیط زیست و... می پردازند.
سازمان های مردمی در دولت اصلاحات مورد حمایت قرار گرفتند و فعالیت آزادانه تر و هموارتری را داشتند و به تعداد آنها افزوده شد، اما در دولت نهم و دهم با توجه به سیاست های آن به انزوا رفتند و از حجم فعالیت های ایشان کم شد.
سمن های محیط زیستی ، که همان خلاصه شده سازمان های مردم نهاد محیط زیستی است، با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید باردیگر مورد حمایت قرار گرفتند، اما این بار به شیوه ای که بسیاری این حمایت را مورد نقد خود قرار دادند.
سازمان محیط زیست، در دل معاونت آموزش خود دفتری تحت عنوان آموزش و مشارکت های مردمی از سال ها پیش تشکیل داده که وظیفه این دفتر آموزش به کارمندان سازمان حفاظت محیط زیست و رابط بین سمن ها و این سازمان است.
اما مدیر کل جدید در دولت جدید، روندی را برای این ارتباط در پیش گرفت که مورد حمایت بیش از ۴۰ درصد سمن ها و مورد نقد باقی آنها قرار گرفت. داستان از آنجایی شروع می شود که سال ها پیش خود ان جی او ها به این نتیجه رسیدند که می توان با وزنه قرار دادن جمعگرایی به مشکلات محیط زیستی بهتر فائق آمد. به پیشنهاد جمعی از ایشان کشور منطقه بندی و قرار بر ساماندهی شد که با روی کار آمدن دولت نهم این بحث مسکوت ماند تا در دولت جدید با روی کار آمدن محمد درویش به مسند مدیرکلی مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست، سمن ها درگیر مسئله ای به نام شبکه های استانی شوند.
هم اکنون اما بعد از دو سال هر استان دارای یک شبکه استانی سازمان های مردم نهاد محیط زیستی است که به صورت مستقیم مورد حمایت سازمان محیط زیست یعنی دولت قرار گرفته اند. هر فصل یک بار یا بیشتر، کلاس های آموزشی با بودجه دولت به جای اینکه دارای فراخوان به صورت عمومی برای تمام فعالان محیط زیست و « ان جی او» ها باشد، تنها در اختصاص شبکه های استانی و بیشتر مدیران این شبکه ها قرار می گیرد. تمامی دعوت های سازمان محیط زیست، صرف نظر از فعالیت های بزرگ سمن ها و فعالان محیط زیست خارج این شبکه های استانی، باز هم به مدیران شبکه های استانی اختصاص مي یابد. در حالی که تاکنون وزارت کشور این امر را مورد تایید قرار نداده است در بیشتر استان ها با فشار سازمان محیط زیست تنها مدیران شبکه های استانی هستند که مورد دعوت استانداران و مدیران کل محیط زیست استان ها قرار می گیرند و از آنجایی که همه آنها متخصص در امر محیط زیست نیستند در بسیاری از موارد با تاییدها و بیانیه های زیاد غیر کارشناسی خود بر امور غیر محیط زیستی سیاسیون صحه گذاشته اند؛و این‌چنین است که امین مورد حمایت دکتر ابتکار، با شبکه سازی سمن های محیط زیستی که به این شکل در دنیا بی سابقه است، ان جی او ها را منفعل و سمن های درون شبکه های محیط زیستی و خارج آنها را با هم درگیر کرده است.
اگر دولت قرار است امکاناتی را در اختیار «ان‌جی‌او»ها قرار دهد، این امکانات بايد به صورت فراخوان برای کلیه ان جی او ها اعلام شود، اما در بسیاری موارد مانند نشست تبریز، شاهرود، جشن جایزه ملی محیط زیست یا نشست های استانی ادارات کل محیط زیست و... شاهد آن هستیم ان جی او ها دولتی سازی شده وارد این مراسم می شوند.
مطمئنا در سال های آینده شاهد عمق فاجعه درست شده در تشکیلات دفتر مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست خواهیم بود.
* فعال محيط زيست
منبع: قانون