نویسندگان: لیلا برومند - عارف واحد ناوان
اگرچه شأن شهروندی و حقوق و تکالیف مربوط بدان از جمله مباحثی است که از یونان باستان فلاسفه ای چون افلاطون و ارسطو از آن سخن گفته و ویژگی های آن را بر شمرده اند اما باید گفت این مفهوم در طول سالیان دراز، تغییرات بسیاری را پشت سر گذاشته است. شهروندی به معنای رایج آن در دنیای مدرن امروز از قرن هیجدهم به بعد مورد توجه فلاسفه قرار گرفت. شهروندی مدرن در کشورهای پیشرفته صنعتی حاصل تحقق مراحل مختلف روند دموکراتیک در این جوامع طی سه قرن اخیر است. در قرن هیجدهم حقوق مدنی اساسی ترین خواست شهروندی در این جوامع بود که به موجب آن شهروند ملی یعنی حقوق برابر شهروندان در برابر قانون و سایر آزادی های فردی طرح و برای تحقق آن مبارزه شد. قرن نوزدهم قرن مبارزه برای تحقق حقوق سیاسی گروه ها و طبقات اجتماعی یا شهروندی سیاسی بود که در آن مبارزه برای حق رأی برابر و نیز مبارزه برای تشکیل و قانونی شدن نهادهای صنفی و سیاسی مدرن جنبه برجسته یافت؛ که در این میان نقش رسانه ها را نمی توان نادیده گرفت. از اواخر قرن هیجدهم، رسانه های سیاسی و مسلکی در تحقق انقلاب های دموکراتیک نقش اساسی را ایفا کردند. سرانجام قرن بیستم روند تحقق اندیشه های دموکراتیک در قالب تلاش برای احقاق حقوق اجتماعی برابر برای شهروندان یعنی شهروندی اجتماعی جنبه مهم و اساسی پیدا کرد. تلاش برای برخورداری از حقوق مساوی در زمینه آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و سایر مزایای اجتماعی به اساسی ترین نیروی محرکه برای فعالیت های عدالت طلبانه تبدیل شد. رسانه ها می توانند با ارائه کارکردهای خبری، آموزشی و اطلاع رسانی مسیر درست و کوتاهی را جهت تحقق روش های نوین مشارکت شهروندی به منصه ظهور برسانند.
