حق تحصيل مرز نمي‌شناسد؛ هر کودکي حق دارد درس بخواند و هيچ‌کس نبايد اين حق را از او بگيرد. کودکان افغان در ايران يکي از چندين مواردي هستند که به خاطر مواردي چون نداشتن مدارک هويتي، شهريه‌هاي بالا و... از تحصيل بازمي‌مانند. درحالي‌که طبق طرح فرمان، تمام اتباع خارجي با هر شرايطي بايد در مدارس دولتي به صورت رايگان ثبت‌نام شوند اما وضعيت ثبت‌نام آنها چيز ديگري را روايت مي‌کند. درواقع شهريه‌اي که از کودکان افغان مي‌گيرند کاملا متفاوت با شهريه‌اي است که از ديگر کودکان گرفته مي‌شود. ابتدا هزينه‌اي براي اسم‌نويسي، سپس هزينه شهريه و در آخر کمک‌هاي مردمي که مجموع آنها به بيشتر از 350 هزار تومان مي‌رسد و مسئولي پاسخگوي اين تبعيض نيست. اين تضاد حتي در خود وزارت آموزش‌وپرورش هم نمود پيدا کرده است؛ تا جايي که يکي از مسئولان مي‌گويد هيچ مدرسه دولتي‌اي نبايد از اتباع خارجي و ايراني پول بگيرد و دريافت هزينه تنها محدود به کمک‌هاي مردمي مي‌شود که آن هم اجباري نيست و از آن طرف مسئولي ديگر، شهريه دانش‌آموزان افغان را در دوره‌هاي مختلف مشخص و اعلام کرده براي هر پايه چقدر بايد پرداخت کنند و در مقابل طرحي به نام فرمان قرار دارد که از سوي مقام رهبري دستور داده شده که هيچ‌کدام از اتباع خارجي نبايد پولي بابت مدرسه بدهند. بااين‌حال، يکشنبه شب کاربران توئيتر در حمايت از اين وضعيت در يک طوفان توئيتري با هشتگ از مهر جا نمانند، از حق تحصيل آنها نوشتند و وزير آموزش‌وپرورش نيز در واکنش به توئيت‌ها نوشت که تلاش مي‌کنم تا دانش‌آموزان هيچ مليتي از مهر جا نمانند. حال بايد ديد قول وزير تا چه حد عملي مي‌شود؟
نوشتند تا از مهر جا نمانند
برخي کاربران توئيتر يکشنبه شب در يک طوفان توئيتري در حمايت از وضعيت دانش‌آموزان افغان که با مشکلاتي چون مدارک هويتي، شهريه‌هاي بالا و... مواجه بودند، با هشتگ از مهر جانمانند، همراه شدند. در اين بين گروهي از افغان‌ها نيز همراه شدند. يکي از آنها در توئيتي نوشته بود: «سال سوم راهنمايي مدير صدام زد و گفت چرا هنوز براي دبيرستان نمونه دولتي ثبت‌نام نکردي؟ گفتم چون افغاني‌ام. معدلم 19,93 بود» يکي ديگر از کاربران افغان نوشته است: «سال 85-84 يکباره گفتند مهاجرين در پيش‌دانشگاهي ثبت‌نام نمي‌شوند. اگر سال بعدش قانون عوض نمي‌شد الان ارشدم رو نگرفته بودم» ناهيد فريد، نماينده مجلس افغانستان نيز با انتشار عکسي از کودکان افغان درحالي‌که کتابي در دست دارند، نوشت: «او رؤيايي دارد که غير‌ممکن نيست، اگر از مهر جا نمانند» کاربران ديگري نيز از هر قشري در اين طوفان توئيتري شرکت کردند. علاوه براين تعدادي از سايت‌هاي خبري و حساب‌هاي توئيتري در افغانستان از اين حرکت حمايت کردند و نوشتند: «از فعالان ايراني که براي حق تحصيل کودکان پناهجوي افغانستان تلاش مي‌کنند، سپاسگزاريم! هيچ کودکي نبايد از حق آموزش محروم شود.» يکي از کاربران نوشته است: «انتظار داريم هرکشوري میريم باهامون به بهترين شکل برخورد کنن ولي نوبت به خودمون که ميرسه نژادپرستي رو به حد اعلا مي‌رسونيم.» کاربردي ديگر نوشته است: «مرزها براي کودکان و بازي‌هايشان، معني ندارد. بزرگ‌ترها مرز کشيده‌اند که جهان را به بازي بگيرند. حواسمان باشد ظلم مضاعف نباشيم.» در اين بين سيد محمد بطحايي به درخواست کاربران پاسخ داد و گفت که براي حل مشکل دانش‌آموزان تلاش مي‌کند.
حمايت وزير از طوفان توئيتري
سيدمحمد بطحايي، وزير آموزش‌وپرورش که در خلال طوفان توئيتري براي حمايت از وضعيت دانش‌آموزان افغان، مشغول نشست خبري خود در صداوسيما بود نيز از هشتگ از مهر جا نمانند استفاده کرد و گفت: «تحصيل علم و دانش در هر شرايطي حق همه افراد است؛ تلاش مي‌کنيم تا دانش‌آموزان هيچ مليتي از مهر جا نمانند.» او حتي در حساب رسمي توئيتر خود نوشت: «تلاش مي‌کنم تا دانش‌آموزان هيچ مليتي از مهر جا نمانند» نکته‌اي که در صورت عملي شدن آن مي‌تواند امتيازي مثبت در کارنامه او باشد. او در ادامه با اشاره به اينکه بسياري از ريشه‌هاي توسعه نيافتگي برخی کشورها را بايد در آموزش‌وپرورش آن کشور جست‌وجو کرد، گفته بود: «بايد عدالت آموزشي را در سراسر کشور ايجاد کنيم. پايه و زيربناي نظام رتبه‌بندي، نظام سنجش صلاحيت‌هاي حرفه‌اي است يعني براي هر نوع رتبه‌بندي ابتدا بايد نظام سنجش صلاحيت‌هاي حرفه‌اي معلم را تعريف و مستقر کنيم.» بطحايي با بيان اينکه تمرکز شديدي در نظام تصميم‌سازي داريم، گفته بود: «از ظرفيت‌هاي عظيم آموزش‌وپرورش و يک ميليون و 700 هزار کارمند و معلم شاغل و بازنشسته که پر از تجربه ارزشمند تربيتي و آموزشي هستند در تصميم‌سازي‌هاي خود استفاده نمي‌کنيم. تجارب بين‌المللي وجود دارد و پيشينه بسيار غني را هم در نظام‌هاي آموزشي گذشته کشورمان هم داريم که بايد از آنها استفاده کنيم تا بتوانيم روش اداره و مديريت آموزش‌وپرورش را تغيير دهيم.»
محافظه‌کاران نمي‌توانند تحول ايجاد کنند
بطحايي، معاون پشتيباني و توسعه مديريت در زمان وزارت فاني بود؛ وزيري محافظه‌کار که نتوانست اوضاع نابه‌سامان آموزش‌وپرورش را ترميم کند. حالا بطحايي مي‌گويد مهم‌ترين پيش‌نياز تحول، جرأت و جسارت ورود به مقوله‌ها و مباحث جديد است و افراد محافظه‌کار و ملاحظه‌کار نمي‌توانند تحول را ايجاد و مديريت کنند. بحثي که مي‌تواند ناشي از تجربه معاونت او در زمان وزارت فاني باشد يا صرفا حرفي که به عمل نخواهد رسيد و همان رويه قبل را ادامه خواهد داد. وزير آموزش‌وپرورش با بيان اينکه مهم‌ترين پيش‌نياز تحول، جرأت و جسارت ورود به مقوله‌ها و مباحث جديد است، گفته است: «افراد محافظه‌کار و ملاحظه کار نمي‌توانند تحول را ايجاد و مديريت کنند و يکي از مهم‌ترين موانعي که در اجراي سند تحول بنيادين تاکنون داشتيم وجود اين روحيه بوده است البته نبايد در تحولات، هيجاني برخورد کرد بنابراين ضمن جسارت، تحولات بايد با کارشناسي، دقت و علم کافي انجام شود.» او با اشاره به اينکه برنامه درس ملي از نخستين زيرنظام‌هايي بود که تهيه و عملياتي شد، گفته است: «اين برنامه چارچوب کاملا روشن از جمله اهداف و اصول مبتني بر سند تحول را براي برنامه‌هاي درسي ما آماده کرده است اما همه مختصات برنامه درس ملي پياده نشده است.»
ضرورت ايجاد عدالت آموزشي
بطحايي درباره عدالت آموزشي هم گفته است: «شاخص دستيابي برابر به فرصت‌هاي آموزشي يکي از شاخص‌هاي آموزشي جهان است و در برنامه‌ريزي آموزشي ما اين شاخص ديده شده است. اگر اين تفاوت زياد شود زنگ خطر جدي خواهد بود.» او با بيان اينکه بسياري از ريشه‌هاي توسعه نيافتگي جامعه را بايد در آموزش‌وپرورش جست‌وجو کرد، گفته: «براي دستيابي به فرداي روشن بايد عدالت آموزشي را در مدارس خود ايجاد کنيم و دولت بايد تلاش کند اين نابرابري را کاهش دهد و محروميت زدايي کند. در تعادل ميان خانم‌ها و آقايان براي پذيرش نيرو براي امسال و سال آينده مشکل نخواهيم داشت. اما براي پايه‌هاي ابتدايي نياز داريم اما پس از آن بايد ميزان پذيرش مرتبط با نيازهاي ما باشد. دنياي امروز ايجاب مي‌کند که اهل فضاي مجازي باشيم و با توجه به اينکه در آموزش‌وپرورش 70 درصد نيروي انساني مدرک ليسانس و بالاتر را دارند و ميانگين سابقه خدمتي معلمان، 23 سال است بنابراين از نظر تجربه و دانش نيروي انساني، آموزش‌وپرورش ويژگي منحصربه‌فردي دارد به همين علت استفاده از فضاي مجازي در ميان معلمان بسيار رايج است. اکنون شرايط جديدي به وجود آمده است و نمي‌توان آن را با دهه 60 مقايسه کرد دانش‌آموزان امروز بايد ياد بگيرند چگونه از خود در برابر مسائل جديد از جمله فضاهاي مجازي محافظت کنند.»
منبع: وقایع اتفاقیه