یاسمن صادق شیرازی
کمتر از 10 روز از همایش رونمایی اساسنامه مجمع ملی سمن‌های جوانان در شیراز می‌گذرد. همایشی که با حضور دکتر «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری و برگزیدگان سازمان‌های مردم نهاد 31استان کشور برگزار شد. نداشتن قدرت کافی و نیز رسمی نبودن سمن‌ها یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که سازمان‌های مردم نهاد جوانان با آن سال‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. تا جایی که کارشناسان در این حوزه معتقدند مشکلاتی همچون وابستگی سمن‌ها به دولت، به رسمیت نشناختن استقلال آنها در سازمان‌ها و نهادهای اجرایی، مشکل جایگاه حقوقی آنها در ساختار اجرایی دولت، آشنا نبودن مردم و جوانان دامنگیر سمن‌ها برای فعالیت‌های اجتماعی شده است.
هرچند از این پس با تصویب این اساسنامه به دستور رئیس جمهوری این مجمع ثبت ملی می‌شود و قادر خواهد بود با نهادهای دولتی به‌طور مستقیم همکاری کند. سرمایه‌گذاری و توجه به مطالبات جوانان کشور یکی دیگر از موضوعات اصلی این نشست بود. به‌طوری که حتی دکتر جهانگیری نیز در آیین رونمایی از مجمع جوانان به نقش جوانان و سازمان‌های مردم نهاد در حل مشکلات و کمک به دولت تأکید کرد و گفت: «اگر فرصت در اختیار جوانان قرار گیرد آنها می‌توانند معجزه خلق کنند.»
در هر استان چندین سازمان مردم نهاد جوانان فعالیت می‌کنند. سازمان‌های مردم‌نهادی که هر کدام به دست جوانان هر استان اداره می‌شوند و برای حل مشکلات استان از میان خودشان برگزیده شده‌اند. البته هر کدام از این سازمان‌ها بر اساس مشکلات جوانان هر استان برنامه‌های متفاوتی برای حل مشکلات آنها اجرا می‌کنند. تمام اعضای سمن‌های جوانان استان‌های کشور به این اساسنامه خوش‌بین هستند و منتظرند با اجرایی شدن آن دست به اقدامات ویژه‌ای بزنند. آن‌طور که «آذین عارفیان»، دبیر سازمان‌های مردم نهاد جوانان استان لرستان می‌گوید: «می‌خواهیم مجمع باعث انسجام و اتحاد تمام سازمان‌های مردم نهاد کشور شود. داشتن یک مجمع در حل مشکلات و پیشبرد اهداف بسیار مؤثر است. سمن‌های استان لرستان در حوزه آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و دینی فعالیت می‌کنند. این سازمان‌ها تاکنون با برگزاری کارگاه‌های پیشگیری اعتیاد و آشنایی با فضای مجازی، مشاوره قبل یا بعد از ازدواج اقداماتی را در حوزه جوانان انجام داده‌اند.»
دستاوردهای سازمان‌های مردم نهاد لرستان البته به حوزه آسیب‌ها خلاصه نمی‌شود. به گفته عارفیان یکی از سمن‌های لرستان در حوزه گردشگری اقدامات قابل توجهی انجام داده است به طور مثال به کاسین رصد خانه‌ای که در بام لرستان توسط این سمن افتتاح شده اشاره کرد: «حدود 3 سال است که این رصدخانه را تأسیس کردیم. این رصدخانه هم‌اکنون با فعالیت نخبگان ستاره شناسی مشغول به‌کار هستند.»
بودجه، دغدغه مهم سمن‌ها
تعداد زیادی از سازمان‌های مردم نهاد استان‌ها البته هنوز فعالیت‌شان را آغاز نکرده‌اند و قرار است بزودی فعال شوند. «رضا داوری» مسئول مشارکت‌های اجتماعی جوانان اداره کل ورزش و جوانان لرستان می‌گوید: «در استان لرستان حدود 20 سمن در حال تأسیس داریم. دغدغه اصلی جوانان استان لرستان اشتغال است. بنابراین از سمن‌ها خواسته‌ایم تا در حوزه کارآفرینی فعالیت ویژه‌ای داشته باشند. در حوزه کارآفرینی زنان سرپرست خانوار و جوانان فعالیت‌های متعدد زیادی انجام داده‌ایم. امیدواریم با همکاری برخی از دستگاه‌ها بتوانیم اعتبارات لازم را دریافت کنیم تا با جدیت در این حوزه فعالیت کنیم.»
توانمندسازی و افزایش قدرت سازمان‌های مردم نهاد جوانان یکی دیگر از نتایج مجمع ملی جوانان است. داوری نیز به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «مجمع می‌تواند حوزه توانمندسازی و قدرت اجرایی سمن‌ها را افزایش دهد. همچنین می‌تواند مشکلات جوانان و سمن‌ها را شناسایی و به مدیران منتقل کند. از مجمع انتظار داریم وقت بیشتری برای رسیدگی به مشکلات سمن‌ها بگذارد و از آنها به طور ویژه حمایت کند. سمن‌ها نیز باید مشکلات جوانان را در برنامه‌ریزی‌ها شناسایی و به طرف حل آنان حرکت کند. به صورت کلی اساسنامه مجمع باعث پشتیبانی از سمن‌ها خواهد شد.»
تأمین اعتبارات لازم برای سازمان‌های مردم نهاد یکی از مواردی است که آنها انتظار دارند پس از تشکیل مجمع حل شود.«مالک زارعی» مسئول کمیسیون فرهنگی مجمع استانی همدان با تأکید بر اینکه بدون تأمین بودجه نمی‌توان اقدام قابل توجهی در استان انجام داد، می‌گوید: «یکی دیگر از نتایج مجمع می‌تواند کمک به تعامل و همکاری میان سمن‌ها باشد. پس از تعامل با استان‌های مختلف و تأمین اعتبار لازم طرح‌های پژوهشی بهتر به نتیجه مطلوب می‌رسند.»
بندهای اساسنامه جوانان باید به صورت قانون تصویب شود
حدود 80 سمن جوانان در استان سیستان‌وبلوچستان فعالیت می‌کنند.
«جعفر خسروی» رئیس مجمع سمن‌های جوانان این استان با اشاره به اینکه این سازمان‌ها اغلب در زمینه آسیب‌های اجتماعی و پژوهشی و بازماندگان تحصیلی فعال هستند، می‌گوید: «دغدغه جوانان استان سیستان هم‌اکنون بحث توسعه است. این استان از معادن و ظرفیت‌های اقتصادی برخوردار است اما با این حال به خاطر دور بودن استان از مرکز کشور آنچنان که باید توسعه نیافته است. بحث توسعه همه جانبه استان از مطالبات اصلی جوانان است. سؤالی که ما به‌عنوان یک سازمان مردم نهاد داریم این است که چرا با وجود این ظرفیت در استان از آن استفاده بهینه نمی‌شود؟»
او انتظار دارد با تشکیل مجمع سازمان‌های مردم‌نهاد استان بتوانند راهکارهای مؤثری در جهت حل مشکلات جوانان استان انجام دهند: «به خاطر کم توجهی به استان اغلب مردم در زمینه خودباوری دچار مشکل هستند. با اینکه استان پر است از معادن و صنایع اما مردم دچار نا امیدی و دل سردی هستند.»
خسروی معتقد است با اینکه اساسنامه مجمع اقدام مؤثری در جهت حل مشکلات آنها است اما بندهای آن باید به شکل قانون قابل اجرا باشد.
افزایش قدرت چانه زنی سمن‌ها برای حل مشکلات
یکی از انتظاراتی که سازمان‌های جوانان مردم نهاد از مجمع ملی دارند قدرت چانه زنی با نهادهای رسمی است. آن‌طور که «محمد طاهر رضا نژاد» نایب رئیس مجمع سمن‌های جوانان استان کهگیلویه و بویر احمد می‌گوید: «چانه زنی با نهادهای رسمی خواسته سمن‌ها از مجمع است. باید استقلال مجمع تضمین شود. تدوین اساسنامه به مجمع چارچوب مناسب می‌دهد. می‌خواهیم استان‌های محروم‌تر هم در مجمع از قدرت و چانه زنی مناسب برخوردار باشند.»
رضا‌نژاد معتقد است: اشتغال، ازدواج، خودکشی و خشونت از مهم‌ترین مسائلی است که این استان با آن روبه‌رو است: «ما با حاشیه‌نشینی در یاسوج روبه‌رو هستیم. در سال‌های اخیر مهم‌ترین مسأله مدیریت بودجه است. تا زمانی که بودجه و اعتبارات لازم تأمین نشود اقدام خاصی در حوزه نمی‌توان انجام داد. در تمام دنیا سازمان‌های مردم نهاد بیشترین تأثیر را دارد. اما سازمان‌های مردم نهاد در ایران چشم‌شان به حمایت نهادهای دولتی است.»
نبود اسپانسر یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که استان‌های محروم کشور از آن گلایه می‌کنند. رضا‌نژاد می‌گوید: «در حوزه توانمندسازی اقداماتی در حال انجام است اما حمایت‌های مادی و معنوی کم است. استان‌های محروم به خاطر نداشتن اسپانسر و شرکت‌های بزرگ در انزوا هستند. می‌خواهیم نهادهای دولتی بخصوص سازمان‌هایی که در حوزه اجتماعی فعالیت می‌کنند نگاه مثبتی داشته باشند.»
آشنا شدن مردم با فعالیت‌های سمن‌ها
آشنا شدن مردم با سمن‌های جوانان کشور یکی از مطالباتی است که این سازمان‌ها از مجمع ملی انتظار دارند. آنها می‌خواهند مردم آنها را به رسمیت بشناسند و با آنها تعامل و همکاری بیشتری داشته باشند. «مهتاب راد»، عضو مجمع استان ایلام نیز بر این موضوع تأکید می‌کند و می‌گوید: «هم‌اکنون 51 سمن در ایلام فعال است. مجمع می‌تواند در رسیدن به اهداف و خط مشی به سمن‌ها بسیار مؤثر باشد. امیدواریم رونمایی از اساسنامه قدرت سمن‌ها را افزایش دهد. می‌خواهیم بواسطه مجمع مردم بیشتر با سازمان‌های مردم نهاد آشنا شوند و حتی تعدادی از آنها در سمن‌ها کار کنند. اغلب فعالیت‌های سازمان‌های مردم نهاد استان آسیب‌های اجتماعی با توجه به اهمیت‌شان است.»
او درباره مهم‌ترین مشکلات استان ایلام بیان می‌کند:«مهم‌ترین دغدغه جوانان استان در حال حاضر اشتغال، ازدواج و تحصیل است. اشتغال و کارآفرینی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که سازمان‌های مردم نهاد استان روی آن کار می‌کنند. تعداد سازمان‌های مردم نهاد با توجه به نیاز استان بسیار کم است و افزایش این سازمان‌ها نیاز به حمایت دولت دارد. به اعتقاد من بیشترین مشکل سازمان‌های مردم نهاد استان کمبود بودجه است.»
تلاش سمن‌ها برای حل مشکلات محیط‌زیستی استان
موضوع ریزگرد یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که خوزستانی‌ها هر ساله با آن درگیر هستند. «سید معین موسوی سرشت»، عضو مجمع سمن‌های جوانان استان خوزستان می‌گوید تاکنون اقدامات مؤثری توسط این سازمان‌ها برای حل موضوع ریزگرد انجام شده است:«سمن‌های استان در حوزه محیط زیست فعالیت‌های زیادی انجام داده‌اند. به طوری که وزیر ورزش تابلویی با محتوای ریزگرد به ما اهدا کرده است. سازمان‌های دولتی باید از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد استفاده کنند. تعدادی از اعضای سمن‌ها به صورت فعال و داوطلبانه اقداماتی را برای کاهش آلایندگی محیط زیست استان انجام می‌دهند. در گذشته موضوع آلایندگی را براحتی نمی‌توانستیم در رسانه‌ها منعکس کنیم اما هم‌اکنون براحتی این مسائل به دست مردم می‌رسد و این قابل تقدیر است.»
منبع: ایران