نخستین نشست هم اندیشی شورای سازمانهای جامعه مدنی با نهادهای مدنی برگزار شد. در این نشست که روز چهارشنبه 1395/4/23 برگزار شد، خانم ها عذرا فراهانی، مینو مرتاضی، ثریا عزیزپناه، طیبه شریف پور، عسل نعمت اله زاده، فاطمه قاسم زاده، ساری نورمحمدی، غزل دستوری، سارا امینی، خجسته حسینی پور، آسیه علی نژاد، کیهان ضیایی مهر و آقایان محمد عطاردیان، ، محمدرضا طبیب زاده، مهدی امیدی جعفری، رضا درمان، حسین بختیاری، سعید دهقان، علی اکبر سهیلی، محمدرضا آهنی، محمدسعید کاردوست، بهزاد رحمانی، محمد مصطفوی، حجت اله جلوداری به عنوان نمایندگانی از جامعه پزشکی، مطبوعاتی، وکالتی، مهندسی، کارفرمایی، انجمن های صنفی و همچنین نهادهای فعالی نظیر حوزه کودکان، زنان، ورزش و خانواده، هنرمندان نابینا و کم بینا، مدافعان حقوق حیوانات حضور داشتند. جلسه با سخنرانی مهندس محمد عطاردیان رئیس شورای مرکزی سازمان های جامعه مدنی آغاز شد. وی ضمن تشکر و قدردانی از حضور افراد در این نشست گفت: تشکل های مدنی دو نوع هستند: یکی سندیکاها یا انجمن ها و دیگری سمن ها یا سازمان های مردم نهاد. تشکل های کارگری و کارفرمایی داریم که در حقیقت آنها سندیکا هستند و جدیداً به آنها کانون صنفی گفته می شود. اینها با ترتیبی دور هم جمع هستند و مسائلشان را پیگیری می کنند، اما در حقیقت گرد یک منافع اقتصادی خاصی دور هم جمع هستند؛ مثل کارگران و کارفرمایان و هر صنفی که یک هدف اقتصادی دارد و از منافع صنف خود دفاع می کنند. ولی اینها در عین حال تشکل های مردمی هستند و در این تشکل ها هر کسی به تشکل مربوط به حوزه خود می پیوندد.اما کسانی که در تشکل های مردم نهاد عضو می شوند، می توانند فعالیت های گوناگونی داشته و برای یک هدف مشخص فعالیت می کنند و بدون توجه به مسایل صنفی و اقتصادی، به نیازهای جامعه می پردازند.
عطاردیان افزود: در کشور ما NGOهای زیادی ثبت شده و متاسفانه خیلی از اینها فقط روی کاغذ هستند و فعالیتی ندارند و تعدادی هم حضور موثری داشته و فعالیت می کنند اما در مجموع پراکنده هستند. بنابراین، تشکیل و ثبت سازمانی تحت عنوان «حامیان جامعه مدنی (حجم)» به صورت رسمی، برای این بوده است تا این NGOها زیر یک پرچم جمع شده و فعالیت بهتر و موثرتری داشته باشند.
وی با بیان اینکه «نتیجه گردهم آمدن تشکل های مدنی، تجمیع نیروهای مردمی است برای پیشبرد اهدافشان» تاکید کرد: در کشورهای دیگر، دولت ها برای تشکل های مدنی بودجه در نظر می گیرند و به آنها از نظر مالی کمک می کنند و از مردم برای پیشبرد امور کمک می گیرند. عطاردیان همچنین اظهار کرد: جمع آوری تشکل های مدنی، اجماع نیروهای مردمی است و کمک به دولت و کمک به خود مردم برای پیشبرد اهدافشان.
در ادامه، مینو مرتاضی یکی از اعضای شورای مرکزی سازمان های جامعه مدنی، ضمن تشکر از حاضرین به معرفی شورا پرداخت و گفت: شورای سازمان های جامعه مدنی به نام حامیان جامعه مدنی به طور ضمنی از 16 سال پیش و به طور جدی از 12 سال پیش فعالیت خود را آغاز کرده و هدفش آسیب شناسی جامعه مدنی بود. نهادهای مدنی در راستای توسعه پایدار که بر محوریت انسان و محیط زیست بنا می شود از سال 1990 مطرح شد. در ایران همزمان با جنبش اصلاحات و از سال 1376 این موضوع مطرح شد. حدود 13000 نهاد مدنی در 8سال دوره اصلاحات شکل گرفت که متاسفانه 60-70 تا بیشتر فعال نبودند. در آسیب شناسی ای که از همان سالها آغاز شد به این پرداختیم که چرا بخش بزرگی از این نهادها فعال نیستند. اینکه چرا فعال نیستند برمی گردد به مسائل اقتصادی و بخشی از آن برمی گردد به دیدگاهی که مسئولین و نهادها به تشکل ها دارند که عموماً، آنها را سیاسی می بینند. بخش دیگر برمی گردد به تفاوت بین NGO ( نهادهای مستقل و مردمی) و GO (نهادهای تحت نظارت و دخالت مستقیم دولت). به هرحال با وجود سختی ها، ما با پایداری توانستیم مجوز بگیریم. 70درصد این شورا را نهادهای مدنی و 30درصد را شخصیت ها و سرمایه های اجتماعی تشکیل خواهند داد. وی در ادامه از حاضرین خواست که ضمن معرفی خود، درخواست ها و توقعات خود را از شورا بیان کرده تا بتوان با یکدیگر به تعامل رسیده و بتوان به فعالیت ادامه داد.
بعد از معرفی حاضرین، سعید دهقان، عضو هیات مدیره حامیان جامعه مدنی با تاکید بر اینکه «شورا در اینجا میزبان نیست و شما هم میهمان نیستید» گفت: این اولین جلسه بعد از گرفتن مجوزی است که پس از بیش از 8 سال تلاش در دولت یازدهم موفق به اخذ آن شدیم. دلیل این نشست هم این است که در کنار هم و با هم اندیشی، کشتی جامعه مدنی را به درستی حرکت داده و به پیش ببریم. وی یادآور شد که پیش از ثبت رسمی «حجم»، شورای سازمان های جامعه مدنی دو بار در سالهای 88 و 92 ضمن برگزاری دو همایش و دعوت از نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری، بیانیه مطالباتی را تقدیم ایشان کرده و همچنان به دنبال محقق شدنِ آن اهداف و برنامه هاست.
دهقان به عنوان یکی از اعضای شورای مرکزی سازمان های جامعه مدنی با بیان اینکه «هدف اصلی ما در این سالها این بود که چراغی هر چند کم نور از جامعه مدنی روشن نگه داریم تا از خاموشی و تضعیفِ بیشترِ آن جلوگیری کنیم» خبر داد: در دولت جدید و در مجموعه وزارت کشور و استانداری تهران، همراهی مقامات مسئول به ویژه جناب آقای دکتر شهریور نقش پررنگی در اخذ مجوز شورا داشتند. این وکیل دادگستری افزود: ما از عرصه های مختلف در اینجا گرد هم جمع شده ایم تا با هم اندیشی از پتانسیل های یکدیگر استفاده کنیم. متاسفانه گفت و گوهای اجتماعی ما در طول یک دهه اخیر بسیار تضعیف شده و تلاش ما این است که در این جلسه ببینیم چگونه می توان مجموعه از حامیان جامعه مدنی قدرتمند داشت و در کنار دولت و ملت باقی ماند؟!
در ادامه جلسه، خانم حسینی پور موسس انجمن حامیان کودکان کار و خیابان، ضمن تشکر از برگزاری این جلسه با بیان اینکه «در عمل جامعه مدنی نتوانسته همدلی و هم اندیشی را نشان دهد» گفت: آیا انگیزه همه افرادی که NGO تاسیس کردند واقعا انگیزه سلامت بود؟ هدف از تاسیس آنها چیست؟ نتیجه چه شده؟ وی افزود: متاسفانه جامعه ما از این NGOها نه تنها سودی نبرده بلکه میزان آسیب های اجتماعی در سالهای اخیر بسیار بیشتر شده. ما باید آسیب شناسی را از خودمان شروع کنیم و ببینیم هر کدام از ما چه کاری میتوانیم انجام دهیم.
خانم ضیایی مهر نماینده موسسه رویش نهال جوان گفت: جامعه مدنی دارای تنوع است؛ این تنوع از یک نظر خوب است ولی از بُعدی هم می تواند در برگزاری برنامه های مشترک ایجاد مشکل کند. جامعه مدنی می تواند دو نوع برنامه داشته باشد: یکی تعریف یک سری برنامه های مشترک و دیگری با توجه به امکاناتی که جامعه مدنی دارد می تواند به ظرفیت ها و توانمندسازی انجمن هایی که عضو آن هستند کمک کند. وی افزود: در کل هر چقدر ما بتوانیم جامعه مدنی بی شکل را جمع کرده و متشکل کنیم، قدم خیلی خوبی است؛ چون با تمام تفاوت ها در اهداف و برنامه ها، در بسیاری از مسایل دارای اشتراک هستیم. به عنوان مثال چند روز پیش خانم ابتکار به مجلس رفته و گزارشی را در ارتباط با ریزگردها ارائه دادند و گفتند 80 درصد کشور را ریزگردها فراگرفته و باعث بوجود آمدن بسیاری از بیماری ها و سرطان ها شده است و برای کاهش این ریزگردها به 1000 میلیارتومان نیاز است، ولی چون این مبلغ را نداریم تا 30 سال باید صبر کنیم! آیا جامعه مدنی، دولت و ... قادر نیستند برای کاهش و از بین بردن این موضوع قدمی بردارند؟! ضیایی مهر تاکید کرد: نقش جامعه مدنی در یک چنین مسائلی نمود پیدا می کند؛ برای ارائه راهکار، ایجاد کمپین و ... برای کم کردن این قبیل مشکلات.
در ادامه جلسه، آقای مصطفوی نماینده انجمن هنرمندان نابینا و کم بینا گفت: NGOها باید بتوانند کاری را که دولت با بودجه و امکانات، توانایی انجام آن را ندارد، با کمترین امکانات به انجام برسانند. به عنوان مثال در حوزه خود ما، بهزیستی که بزرگترین متولی معلولین هست همیشه با بیشترین بودجه فقط ضعف معلولین را نشان داده و هیچ وقت بر روی توانمندی ها کار نکرده است. وی در ادامه گفت: باید دنبال این باشیم که مردم همانند خیلی از کشورهای دیگر مالیات خود را به NGOها بدهند. همچنین باید تلاش کنیم NGOها را بر اساس موضوعات کاری آنها شبکه کنیم.
در ادامه آقای مهندس طبیب زاده نماینده انجمن های مهندسی نفت، گاز و پتروشیمی گفت: هر حرکتی یک پروژه است که دارای چهار بخش میباشد:
- دیدگاه
- ماموریت
- استراتژی
- نظارت و کنترل
کاری که شورا قصد انجام آن را دارد، یک پروژه اجتماعی است که اگر دو بحث فرهنگ سازی و توانمندسازی انجام شود کار بزرگی صورت گرفته است. وی با بیان اینکه «همچنین استراتژی و نظارت و کنترل باید کاملا مشخص شود: افزود: باید استراتژی سازمان هایی که در این جلسه حضور دارند، بررسی شود و دلایل موفقیت آنها بیان شود.
خانم عزیزپناه نماینده انجمن حمایت از حقوق کودکان با تاکید بر اینکه اسم شورای سازمان های جامعه مدنی به صورت مداوم باید جلوی چشم ما باشد، گفت: باید بدانیم دنبال چه هستیم! ما کار جمعی کرده ایم ولی همدیگر را نمی شناسیم و با کار همدیگر آشنایی نداریم. در زمینه های کودکان، زنان، محیط زیست و ... کارهای جمعی بسیاری صورت گرفته که موفق هم بوده، ولی متاسفانه اطلاع رسانی دقیقی صورت نگرفته است. وی با طرح این پیشنهاد که «برای پیشبرد کارها یک فازی تعیین شده و یک سقف زمانی در نظر گرفته شود» افزود: همه ما یک فصل مشترک داریم و به دنبال تغییر در حوزه های خودمان هستیم. کنار هم قرار گرفتنِ ظرفیت های ما میتواند منجر به نتیجه و انجام کارهای موثر شود. می توان کارگروه های مختلف تشکیل داد. می توان بر اساس نیازها و توانمندی ها قدم های اول را مشخص کرد. بعنوان مثال میتوان iso2600 را بعنوان یک پایلوت در نظر گرفت.
در ادامه دکتر بهزاد رحمانی عضو هیات مدیره «حجم» گفت: اسم شورای سازمانهای جامعه مدنی، اسمی ضروری و شایسته برای وضعیت فعلی جامعه مدنی ایران می باشد. ما در چند سال گذشته فعالیت های زیادی انجام دادیم، از این نهاد محافظت کرده و هزینه های زیادی هم پرداخت کرده ایم. با این حال در کمال مطلوب خود نیستیم و به همین دلیل از نهادها دعوت به هم فکری کردیم. وی افزود: ساختار رسیدگی کننده و تنظیم کننده روابط در جامعه مدنی و قانون حاکم بر روابط جامعه مدنی «کدهای اخلاقی» است.
آقای بختیاری نماینده مجمع هنرمندان صنایع دستی کشور گفت: تعامل و تعادل از اصطلاحاتی است که باید رعایت کنیم و در هر کاری که این دو نکته رعایت شود، باعث ماندگاری خواهد شد. با تعامل با ستاد توان افزایی سازمان های مردم نهاد و دیگر سازمان ها می توان امکاناتی را ایجاد کرد که موجب تسهیل در رسیدن به اهداف سازمان های مدنی باشد.
در ادامه آقای امیدی نماینده گروه ورزش خانواده بر توانمندسازی از طریق استفاده از توانایی های یکدیگر و فرهنگ سازی تاکید کردند و گفتند باید بتوان تحمل ها را بیشتر کرد و آسیب شاسی انجام داد. وی افزود: ما یک مشکلی به نام حبس اطلاعات داریم که هیچ سازمانی اطلاعات نهادهای ثبت شده خود را در اختیار ما نمی گذارد.
خانم علی نژاد نماینده زنان مدیر کارآفرین گفت: کسانی که در این جمع حضور دارند به کار داوطلبانه اعتقاد داشته و بحث مسئولیت اجتماعی را روی دوش خود حس می کنند. اگر شورا بتواند فرهنگ سازی و ترویج این دو موضوع را رسالت خود قرار دهد، کار بسیار بزرگی صورت می گیرد.
در ادامه خانم سارا امینی نماینده حمایت از حقوق حیوانات گفت: که باید حس تعلق خاطر به شورا پیدا کرد و از من به ما تبدیل شد.
در پایان این جلسه آقای مهندس عطاردیان گفت: ما امیدوار هستیم که یک روز جامعه مدنی ایران را به جامعه مدنی بین المللی وصل کنیم. ما آمده ایم که این تشکیلات را با هم بسازیم که ممکن است سال ها طول بکشد، اما باید تا جایی که می توانیم ادامه بدهیم. وی ضمن تاکید بر این نکته که کار گروهی شرط دارد؛ اگر با هم مخالفت کردیم، از هم نرنجیم، با این شعر، پایان جلسه نخست هم اندیشی را اعلام کردند:
تو پـای به راه در نــه و هیـــچ مـپرس
خـودراه بگویدت که چـون باید رفت