حسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی در حاشیه این مراسم توضیح می‌دهد که با «مطالبه‌گری اجتماعی» می‌توان بخش‌هایی از حلقه مفقوده فعلی جامعه امروز ایران را پیدا کرد و به همین دلیل همایش امسال نیز از این عنوان برخوردار شده است. به گفته او، تنها گرفتن یارانه حق ما نیست. ما به‌عنوان شهروند حقوقی داریم. حقوقی که بیشتر اوقات از آن آگاه نیستیم و به همین دلیل آن را مطالبه نمی‌کنیم؛ از معلولان گرفته تا کودکان و سالمندان و زنان و معتادان و سایر گروه‌های در معرض خطر.
گاهی قانون وجود دارد، اما اجرا نمی‌شود. حقوق هست، اما مطالبه‌ای برای آن نیست؛ چراکه کسی از وجود آن، آگاه نیست و چند و چونش را نمی‌داند. در این میان گروه‌هایی که بیش از همه در معرض آسیب هستند باید شناسایی شوند. در این راستا مددکاران اجتماعی باید نقش آگاهی‌بخشی به این اقشار را به عهده بگیرند.
رئیس انجمن مددکاری می‌گوید: «ما در انجمن مددکاری، در زمینه بحث‌های اجتماعی چند سال است روی مسائلی که مغفول مانده‌اند، کار می‌کنیم. مواردی که ضرورت پرداختن به آن بیش از پیش احساس می‌شود می‌توان به مسئولیت، نظم، نشاط، پیشگیری و سلامت اجتماعی اشاره کرد. امسال موضوع «مطالبه‌گری اجتماعی» را انتخاب کرده‌ایم؛ موضوعی که نیازمند حساسیت گروه‌های مختلف اجتماعی از جمله مسئولان و نخبگان اجتماعی است.»
در این مراسم شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری، انوشیروان محسنی‌بندپی، رئیس سازمان بهزیستی و مهرداد نوابخش، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران سخنرانی کرده‌اند و مراسمی نیز با حضور اساتید دانشگاه و فعالان نهادهای غیر‌دولتی درباره مطالبه‌گری اجتماعی برگزار شده است.
مطالبه‌گری برای
پرکردن خلأهای قانونی
در این مراسم معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده، شکنجه 21 روزه اعظم را ناشی از حمایت نشدن و خلأ قانونی دانست و گفت: «اگر سیستم قضایی ما نتواند تمهیدات لازم را برای زنان ایجاد کند ما نمی‌توانیم به انتظار نشسته و از اقدامات کوتاه‌مدت غافل شویم.»
شهیندخت مولاوردی، جمعیت زنان را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین گروه‌های نیازمند به مددکاری اجتماعی دانست و گفت: «رشد آسیب‌های اجتماعی یکی از نتایج جامعه گذار است. به همین منظور مداخله نهادهای اجتماعی ضروری است؛ زیرا در صورت حمایت نشدن و مداخله نکردن نهادهای اجتماعی، زنان اولین گروه قربانیان آسیب‌های اجتماعی هستند.»
به گفته مولاوردی، نادیده گرفتن بحث اورژانس اجتماعی، عرصه‌های اجتماعی و خانوادگی زنان را تنگ می‌کند و آن را در معرض خطر قرار می‌دهد. در تمام دنیا مداخله در این بحران‌ها به مددکاران اجتماعی واگذار شده است، اما در ایران به دلیل وجود خلأ قانونی رسیدگی به مشکلات به وجود آمده برای زنان هنوز توسط مراجع قضایی و انتظامی صورت می‌گیرد و به دلیل اینکه قوانین حمایت‌گری لازم را در پی ندارند، موج گسترده‌ای از ناهنجاری‌های اجتماعی در کشور به وجود آمده است. او با اشاره به خبر شکنجه 21 روزه اعظم، زن مشهدی توسط همسر معتادش گفت: «به دلیل وجود همین خلأهای قانونی زنی قربانی اعتیاد همسر خود شد. همچنین در بررسی‌های صورت گرفته از سوی معاونت زنان مشخص شده است، این زن قبل از وقوع حادثه نیز چندین بار به مراکز مشاوره و مراجع قضایی مراجعه کرده اما طبق روال معمول به بازگشت به کانون خانواده تشویق و توصیه شده است.»
آموزش 3 هزار مددکار اجتماعی
در این مراسم مهرداد نوابخش، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی از آموزش سه هزار مددکار اجتماعی در دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد و گفت: «مسائل خانواده، طلاق، تجرد، شکاف نسل‌ها و اعتیاد به حوزه‌های فرهنگی اجتماعی برمی‌گردد. به نظر می‌رسد تاکنون از توجه به حوزه انسانی و جلوه‌های نهاد فرهنگی غفلت کرده‌ایم و دچار تغافل اجتماعی شده‌ایم.»
میزگردی برای مطالبه‌گری
حسین نحوی‌نژاد، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی در میزگردی که در این همایش برپا شد با اشاره به اینکه براساس آمار جهانی 19 درصد جامعه جهانی از نوعی ناتوانی حاد رنج می‌برد، گفت: «عملکرد نهادهای اجتماعی در میزان توانایی و ناتوانی افراد جامعه موثر است. مداخلاتی که نهادهای مسئول و سازمان‌های مردم‌نهاد ما برای مناسب‌سازی بسترهای اجتماعی برای حضور معلولان در جامعه دارند، می‌تواند در بالابردن توانایی این افراد موثر باشد.»
به گفته او، هم خود معلولان و هم نهادهای فعال در این حوزه باید بخواهند امکاناتی که در اختیار این قشر قرار می‌گیرد به شکل ایزوله و جدا افتاده از سایر گروه‌ها نباشد. شاید این موضوع اصلی‌ترین مطالبه‌ای است که مددکاران اجتماعی در این عرصه باید داشته باشند و آن را پررنگ کنند.
سخنران دیگر این مراسم محمد کمالی، استاد دانشگاه علوم توانبخشی ایران بود. او با انتقاد از نگرش اجتماعی‌ای که در حوزه معلولیت وجود دارد، گفت: «نگاه منفی به معلولان وجود دارد. در سریال‌های تلویزیونی قهرمانان بد داستان در انتها، با معلولیت به‌سزای اعمال‌شان می‌رسند و همچنین در مجلس قانونی به تصویب می‌رسد که در آن معلولان حق نمایندگی مردم را ندارند. این موضوع باید اصلاح شود که اصلاحش نیازمند آن است که ما افراد دانشگاهی ساکت نباشیم و حقوق اجتماعی خودمان را مطالبه کنیم.»
مظفر الوندی، دبیر مرجع ملی کودکان نیز در این مراسم با اشاره به اینکه اگر مطالبه‌گری اجتماعی وجود داشت، همه گروه‌ها می‌توانستند به حقوق‌شان برسند، به ماجرای قتل کودک 6 ساله در ورامین اشاره کرد و گفت: «قاتل نیز در این ماجرا نوجوانی است که خود قربانی شرایط است. در این حادثه علاوه‌بر اینکه قاتل باید مجازات شود، حقوق او نیز باید به‌عنوان یک نوجوان که خود زائیده شرایط اجتماعی‌اش است، دیده شود و در موجی که ایجاد شده نباید این حقوق را نادیده گرفت. نهادهای اجتماعی و مددکاران باید این حقوق را مطالبه کنند و نقایص قانونی را در ماجراهایی از این دست گوشزد و برطرف کنند.»
عباس دیلمی‌زاده، مدیرعامل سازمان غیر‌دولتی «تولدی دوباره» نیز یکی دیگر از سخنرانان این میزگرد بود. او به اینکه در همه جای دنیا نهادهای غیر‌دولتی سهمی از مالیات دارند و به همین دلیل مطالبات مردم را پیگیری می‌کنند و از سوی دیگر باید درباره پیگیری مطالبات به مردم پاسخگو باشند، گفت: «در ایران اما شرایطی به گونه‌ای است که سمن‌ها در بهترین حالت تبدیل به پیمانکار می‌شوند و به جای اینکه مطالبه‌گر باشند به دنبال حق و حقوق خود هستند.»
فرزاد هوشیار، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران نیز در ادامه با اشاره به اینکه برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران از محل مالیات بودجه‌ای دارند، گفت: «امیدوارم این موضوع با مطالبه‌گری خود سازمان‌ها، نهاد‌ها و نخبگان گسترش پیدا کند؛ چراکه بهترین راه برای دستیابی به حقوق شهروندی مطالبات و پیگیری‌های سازمان‌های مردم‌نهاد است.»
منبع: فرهیختگان