ایجاد 31 شبکه هماهنگی"سمن‌ها در مدیریت بحران"/ورود اطلاعات سمن‌ها درسامانه جامع بانک اطلاعاتی

رضا ملک زاده با بیان اینکه سازمان‌های مردم نهاد به عنوان نهادمدنی ، در پاسخ به مسائل جامعه شکل می گیرند و موضوعاتی که این سازمان‌ها برای فعالیت انتخاب می‌کنند، می‌تواند برآیند مطالبات اجتماعی و همچنین مسائل و مشکلات شایع در جامعه باشد، گفت: در حال حاضر بیشترین فراوانی سازمان‌های مردم نهاد در  موضوعات اجتماعی است که در دو محورکلی شامل پیشگیری و مقابله با آسیب های اجتماعی و ارتقای مهارت های اجتماعی  متمرکز هستند. بعد از آن نیز موسسات خیریه و حمایتی دارای بیشترین فراوانی بوده و سازمان‌های حفاظت از محیط زیست نیز  در جایگاه بعدی قرار دارند.

به گفته وی، در حال حاضر حدود 10 هزار سازمان مردم نهاد زیر نظر وزارت کشور وجود دارد که با ورود اطلاعات تمامی سازمان‌های مردم نهاد در سامانه جامع بانک اطلاعاتی تا ماه آینده تعداد دقیق آنها مشخص می شود.

فعال شدن سازمان‌های مردم نهاد در اقصی نقاط کشور 

وی ادامه داد: باتوجه به حادثه خیز بودن کشور ایران و به ویژه وقوع زلزله های اخیر ، سازمان‌های مردم نهاد برای مشارکت در مدیریت بحران نیز اقدام کرده‌اند. نکته مهم در این رابطه شامل توزیع مناسب سازمان‌های مردم نهاد در سطح کشور است و می‌بایست شرایطی ایجاد شود تا این سازمان‌ها در اقصی نقاط کشور و به ویژه در سطوح محلی (شهری و روستایی) فعال شوند.

سرپرست امور سازمان‌های مردم نهاد وزارت کشور به نقش سمن‌ها در مدیریت بحران نیز اشاره کرد و گفت: امروزه تاکید اسناد بین المللی در مدیریت بحران ،  بر مقوله ای تحت عنوان "مدیریت بحران مردم محور" متمرکز است. باتوجه به اینکه  "مردم" بیشترین تاثیر را از بحران‌ها می پذیرند و از سوی دیگر می توانند بیشترین نقش را در مدیریت بحران عهده دار شوند ، لذا برنامه ریزی ها می بایست به شکلی انجام شود که تمرکزاصلی بر آموزش و توانمندسازی مردم و ارتقای سطح ایمنی جامعه از طریق اجرای برنامه های اجتماع محور متمرکز باشد.

ملک زاده تصریح کرد: سازمان‌های مردم نهاد به عنوان یکی از گروه‌های اصلی برای اجرایی کردن پروژه "مدیریت بحران مردم محور" محسوب می شوند و با توجه به ظرفیت هایی که این سازمان‌ها در تعامل با اجتماعات محلی وآموزش و توانمندسازی مردم برخور دارند ، لذا یک برنامه چهارساله برای بالفعل کردن ظرفیت ها طراحی  شده که در قالب ۴ برنامه یک‌ساله انجام خواهد شد. همچنین ظرفیت قانونی برای مشارکت سازمان‌های مردم نهاد در مدیریت بحران ، در آئین نامه اجرایی قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور پیش بینی شده است و  دراین راستا دستورالعمل "شرح وظایف کارگروه تخصصی تشکل‌های مردم نهاد مدیریت بحران کشور"  در سال جاری اصلاح شده و دستورالعمل جدید در تاریخ ۲۲ آبان ۹۶ از سوی وزیر کشور، جهت اجرا  ابلاغ شده است که این دستورالعمل جدید بر جلب مشارکت سازمان‌های مردم نهاد  و توانمندسازی آنها برای ایفای نقش مستقل در مدیریت بحران متمرکز است . 

وی ادامه داد: براساس دستورالعمل جدید، نمایندگان دستگاه‌های اجرایی به عنوان بخش دولتی ، وظیفه سیاستگذاری و نظارت بر اجرای شرح وظایف کارگروه را برعهده دارند و  سازمان‌های مردم نهاد به عنوان بخش غیردولتی ، وظیفه طراحی و اجرای برنامه های عملیاتی در مراحل ۴ گانه مدیریت بحران را عهده دار خواهند بود.

تاسیس ۳۱ شبکه هماهنگی تشکل‌های مردم نهاد در مدیریت بحران" در ۳۱ استان کشور

سرپرست امور سازمان‌های مردم نهاد وزارت کشور گفت: مدیریت بحران یک امر تخصصی است و  هرگونه مداخله در فرآیند مدیریت بحران ، می بایست توسط افراد متخصص و به صورت هدفمند و متکی بر  برنامه های عملیاتی  و سناریوهای از قبل تمرین شده ، صورت پذیرد .همچنین سازمان‌های مردم نهاد به تنهایی از منابع لازم و  توانمندی مالی و اجرایی برای ایفای نقش مستقل در مدیریت بحران برخوردار نیستند و از سوی دیگر تعداد سازمان‌هایی که موضوع فعالیت آنها مرتبط با مدیریت بحران باشد نیز اندک است.بنابراین دراین رابطه  تاسیس نهاد جدیدی تحت عنوان "شبکه هماهنگی سازمان‌های مردم نهاد در مدیریت بحران" ، مورد توجه قرار گرفته است که ضمن جلب مشارکت ،آموزش و توانمند سازی سازمان‌های مردم نهاد ، مشارکت این سازمان‌ها در مدیریت بحران را براساس برنامه های عملیاتی و بصورت تخصصی و هدفنمد ، هدایت کند و از سوی دیگر بدون وابستگی به بخش دولتی ، بتواند بصورت مستقل در بلند مدت به ایفای نقش بپردازد.

وی افزود:براین اساس تعداد ۳۱  "شبکه هماهنگی تشکل‌های مردم نهاد در مدیریت بحران" در ۳۱ استان کشور با مشارکت سازمانهای مردم نهاد تاسیس خواهد شد .همچنین سازمان‌های مردم نهاد فعال در سطح هریک از استان های کشور و شهرستان‌های تابعه ، می توانند به عضویت شبکه های مذکور  پذیرفته شوند. بنابراین محدودیتی در زمینه موضوع فعالیت تشکل‌ها برای عضویت در شبکه وجود ندارد و در واقع ما به دنبال ایجاد کار ویژه مدیریت بحران در تمامی سازمان‌های مردم نهاد کشور هستیم .                                                                                                                                                                          ملک زاده تصریح کرد: براین اساس سازمان‌های مردم نهاد  در کنار فعالیت های تخصصی و روزمره ، می توانند بخشی از ظرفیت خود را در موضوع مدیریت بحران متمرکز کرده و از طریق عضویت در شبکه هماهنگی استان مربوطه ، آموزش‌های تخصصی را جهت ایفای نقش در مراحل ۴ گانه مدیریت بحران کسب کرده و کارت مشارکت درمدیریت بحران دریافت کنند. در حال حاضر  نیز در حال همکاری با  استان تهران و استان یزد به عنوان پایلوت در خصوص تاسیس شبکه هماهنگی تشکل‌های مردم نهاد در مدیریت بحران، هستیم.

ملک زاده در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شبکه‌های هماهنگی سازمان‌های مردم نهاد در مدیریت بحران ، چگونه عمل خواهند کرد ،اظهار کرد: اقدام اول شبکه ها ، شامل فراخوان از سازمان‌های مردم نهاد استان و شهرستان‌های تابعه ، جهت عضویت در شبکه هماهنگی است. بعد از آن نیز نیازسنجی سازمان‌های عضو شبکه و طراحی برنامه های آموزش، توانمندسازی و تجهیز سازمان‌های مردم نهاد صورت می گیرد و طراحی و اجرای برنامه های آموزشی ، توسط شبکه هماهنگی انجام خواهد شد و بخش دولتی وظیفه حمایت و پشتیبانی از اجرای این برنامه ها را انجام خواهد داد.

وی اضافه کرد:در گام بعدی  سازمان‌هایی که دوره های آموزشی عمومی و تخصصی مدیریت بحران را در شبکه طی کنند ، در "گروه‌های عملیاتی تخصصی" سازماندهی می شوند و آماده ایفای نقش در حوادث خواهند بود. هرسازمان مردم نهاد براساس موضوع فعالیت تخصصی ، علاقه مندی و آموزش‌هایی که طی کرده است ، می تواند در گروه‌های عملیاتی تخصصی عضو شده و کارت مشارکت در مدیریت بحران دریافت کند. گروه‌های عملیاتی تخصصی  مشتمل بر بیش از ۱۲ گروه هستند که از جمله آن می توان به  گروه عملیاتی حمایت از کودک ، گروه عملیاتی حمایت از اقشار آسیب پذیر مانند سالمندان و معلولان ، گروه عملیاتی حمایت های اجتماعی و روانی،گروه عملیاتی فوریت های پزشکی و درمانی ، گروه عملیاتی حمایت از زنان و خانواده ، گروه عملیاتی عمران و آبادانی ، گروه عملیاتی توسعه پایدار و ... اشاره کرد . همچنین تعداد این گروه‌ها مواقع ضروری و برحسب مقتضیات هر استان ، قابل افزایش است.   

سرپرست امور سازمان‌های مردم نهاد بابیان اینکه برای  سازمان‌های مردم نهاد ، در هر ۴ مرحله از پروسه مدیریت بحران ، نقش هایی  مدنظر است، گفت: در مرحله پیشگیری سازمان‌های مردم نهاد می توانند به عنوان نهادهایی جهت ارزیابی سطح ایمنی در بخش های مختلف جامعه عمل کنند و موقع لزوم با ارزیابی نقاط ضعف و آسیب‌های موجود ، به ارائه هشدار اولیه بپردازند. در مرحله آمادگی  نیز سازمان‌های مردم نهاد می توانند در زمینه ارتقای آگاهی عمومی در ارتباط با سطح ایمنی جامعه و همچنین آموزش عموم مردم برای ایفای نقش در مدیریت بحران  ، عمل کنند. به عنوان مثال برگزاری کارگاه‌های آموزشی اجتماع محور در زمینه ارتقای سطح ایمنی ، پیشگیری از حوادث  ، آشنایی مردم با نحوه همکاری با تیم های امداد و نجات ، نحوه گرفتن خدمات در زمان حادثه  و ...  می‌تواند از طریق سازمان‌های مردم نهاد انجام شود.

ملک زاده در پایان گفت:در مرحله مقابله و در زمان وقوع حوادث، سازمان‌های مردم نهاد در زمینه ارائه خدمات تخصصی و حمایت از آسیب دیدگان ایفای نقش می کنند . در این مرحله هدف ما بر روی این نکته متمرکز است که این سازمان‌ها پس از طی نمودن دوره های آموزشی تخصصی و سازماندهی در گروه‌های عملیاتی ، با همکاری سایر کارگروه‌های تخصصی سازمان مدیریت بحران کشور ،  آماده مداخله موثر و هدفمند در زمان وقوع حوادث باشند. همچنین در مرحله بازسازی نیز سازمان‌های مردم نهاد در زمینه توانمندسازی جوامع محلی و همچنین ارزیابی  خدمات ارایه شده با مولفه های توسعه پایدار ایفای نقش خواهند کرد.

منبع: ایسنا