سندوس محمدی
رجوع به تجربه بسیاری از افراد از دوران دانشجویی شان نشان می‌دهد دانشگاه تنها در مکان‌های رسمی مانند کلاس درس و کتابخانه خلاصه نمی شود، بلکه بسیاری از تجارب، دانش، شناخت و شخصیتی که آنها به دست آورده اند از مکان‌های غیر رسمی دانشگاه مانند بوفه، حیاط، سالن‌ها و انجمن‌های علمی نشأت می‌گیرد. تجربه دانشجویی در فضای غیررسمی در دانشگاه‌های مختلف با هم متفاوت است، اما چیزی که نمی توان منکر آن شد این است که پویایی بعضی از فضاهای غیر رسمی دانشگاهی به حدی است که در مباحث علمی و غیرعلمی نه تنها همپای فضای رسمی در حرکت هستند بلکه حتی گوی سبقت را هم از آن گرفته‌اند.
16 آذر، روز دانشجو، یک روز مختص تقویم ایرانی است که با یک خاطره تاریخی پیوند خورده است؛ خاطره‌ای که جرقه‌های آن نه در فضای رسمی کلاس درس بلکه در مکان هایی رقم خورد که باید از آنها به عنوان مکان‌های غیر رسمی دانشگاه یاد کرد. در حقیقت نه تنها منشا حوادث منتهی به 16 آذر، بلکه منشا بسیاری دیگر از تحرکات دانشجویی در کشور ما همین مکان‌های غیر رسمی دانشگاهی هستند که روح دانشگاه در آنها جریان دارد. دانشجویی در مکان‌های غیر رسمی نه یک حاشیه، بلکه یک متن جداگانه ای است که در بسیاری از موارد جایگزینی برای فضای رسمی می‌شود. فضای غیررسمی دانشگاه که همپای فضای رسمی در جریان است، در بعضی از موارد جایگزین آن می‌شود، در بعضی از موارد در تعارض با آن قرار می‌گیرد و جاهای دیگری هم یک مکمل جدا نشدنی از آن است.
«انتخابات شوراي صنفي دانشجويي دانشگاه اروميه به دليل عدم كسب حد نصاب آراي لازم از سوي داوطلبان به مرحله دوم موكول شد.» اين خبر مثل بسياري از خبرهاي ديگر كوتاهي است كه از فعاليت‌هاي دانشجويي از دانشگاه‌هاي مختلف كشور مي‌رسد و در گوشه‌اي ميان خبرهاي خبرگزاري‌ها گم مي‌شود. دانشگاه‌ها كه در دولت قبل با مساله انحلال نهادهاي مختلف دانشجويي روبه‌رو شدند همچنان براي باز گرداندن شوراهاي صنفي به عرصه فعاليت با مشكلات ريز و درشت دست به گريبانند. شوراهايي كه نبودن‌شان گاهي منجر مي‌شود به اتفاقي كه در روزهاي آخر خردادماه در خوابگاه دخترانه دانشگاه چمران اهواز افتاد.
٢٥ خرداد ماه وقتي كه خبر اعتراض دانشجويان دختر خوابگاه دانشگاه چمران اهواز دست به دست در شبكه‌هاي اجتماعي و رسانه‌هاي مختلف منتشر شد، برخي از فعالان دانشجويي اشاره كردند كه نبود سيستم سرمايشي مناسب كه سبب شده تا ساكنان خوابگاه در هواي نزديك به ٥٠ درجه اهواز چاره‌اي جز اعتراض نداشته باشند در صورت وجود شوراي صنفي ممكن بود به گونه ديگري حل شود. همان زمان يكي از فعالان دانشجويي اين دانشگاه گفت: «دانشجوياني كه از سال ٨٩ به بعد وارد دانشگاه شدند اصلا تصوري از شوراي صنفي و كاركردهاي آن ندارند، آنقدر اين موضوع ناآشنا است كه در دو سال اخير خود دانشگاه مجوز براي فعاليت شوراي صنفي داده و اعلام كرده كه انتخابات برگزار مي‌كند اما حتي ميزان كانديداهاي داوطلب براي فعاليت صنفي به حد نصاب برگزاري انتخابات نرسيد.» از يك سو مهجور ماندن شوراهاي صنفي سبب شده تا دانشجويان بسياري تصور دقيقي از كاركرد اين شورا نداشته باشند و از سوي ديگر شرايط تشكيل اين شوراها و برگزاري انتخابات هم چندان ساده نيست. دبير شوراي صنفي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه مي‌گويد كه موضوع به حاشيه رانده شدن شوراهاي صنفي نه تنها در دانشگاه‌هاي شهرهاي ديگر كه حتي در تهران هم همچنان از جمله مشكلات فعالان دانشجويي است. مجيد مسافر گفت: «تمام شوراهاي صنفي درگير اين مشاركت پايين و ناشناخته ماندن در ميان دانشجويان هستند، يك بخش اين موضوع بر مي‌گردد به نبودن شوراها در طول ساليان گذشته اما بخش ديگرش مربوط مي‌شود به كالايي شدن موضوع آموزش. هر سالي كه مي‌گذرد ميزان دانشجوهاي روزانه كمتر مي‌شود، كساني كه وارد دانشگاه مي‌شوند ميزاني از استطاعت مالي را دارند و موضوعات صنفي برايشان پررنگ نيست. قشر دانشجويان تغيير كرده است و الان خيلي‌ها فقط دنبال نمره و مدرك هستند و جايگاه فعاليت اجتماعي و صنفي براي خودشان قايل نيستند در حالي كه دانشگاه هميشه منشا فعاليت‌هاي اجتماعي بوده است.» مسافر مي‌گويد كه حتي در ميان دانشجويان علوم انساني هم اين علاقه به مشاركت جمعي رنگ باخته است و همين سبب مي‌شود كه اوضاع نگران‌كننده باشد: «سيستم آموزش عالي دارد به سمتي مي‌رود كه مطالبات دانشجويان را نشنود. ببينيد موضوع خوابگاه دانشگاه چمران چقدر وسيع ديده شد، چون با وجود اينكه شوراي صنفي نداشتند توانستند مطالبه صنفي‌شان را به گوش همه برسانند و بگويند ما در هواي ٥٠ درجه كولر نداريم اما اين مطالبه‌گري بايد مستمر و منسجم باشد و فعاليت در شوراي صنفي مي‌تواند به اين انسجام كمك كند.»
