پس از مدت‌ها که موضوع کارتن‌خوابي و افزايش تعداد بي‌خانمان‌ها تبديل به سوژه داغ محافل رسانه‌اي و شبکه‌هاي اجتماعي شده بود حالا در جهشي قابل‌انتظار، شاهد تکرار هرروزه اين موارد از سوي دولتمردان و سياست‌گذاران هستيم. گروهي معتقد هستند اين مسئله ناشي از رشد بي‌رويه تعداد کارتن‌خواب‌ها و بي‌خانمان‌ها در سال‌هاي اخير است و به همين جهت، صاحبان قدرت چاره‌اي جز گردن‌نهادن به واقعيت‌هاي اجتماعي ندارند. اين گروه معتقد هستند، وجود 15 هزار کارتن‌خواب، آنچنان که آمارهاي رسمي از آن حکايت مي‌کنند، واقعيتي غيرقابل‌کتمان است که فقط با قبول آن مي‌توان چاره‌اي براي حل اين بحران انديشيد. گروهي ديگر اما بر اين باور هستند که قبول اين مسئله و تبديل‌شدن آن به ادبيات غالبِ حاکميتي تا زماني که چاره‌اي براي آن انديشيده نشود، نمي‌تواند به کاهش تعداد بي‌خانمان‌ها يا بهبود وضعيت آنها کمکي کند. آنها معتقد هستند تا زماني که جامعه، درماني براي به‌حداقل‌رسيدن شکاف طبقاتي و نابرابري‌هاي اجتماعي، آموزشي و اقتصادي نداشته باشد، نمي‌توان به حل بحران بي‌خانماني و کاهش آسيب‌هاي اجتماعي، اميدوار بود. پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي و انجمن جامعه‌شناسي ايران براي بررسي «کارتن‌خوابي و بي‌خانماني در شهر»، نشستي با حضور تعدادي از جامعه‌شناسان برگزار کرده است. اين نشست که با حضور جواد ميري، بيژن عبدالکريمي، رحيم محمدي و فاطمه موسوي برگزار شد به موضوعاتي مانند عدالت اجتماعي و شکاف طبقاتي و ورشکستگي نهادهاي اجتماعي و موضوع طردشدگي و وجدان اجتماعي پرداخته است. 

وقتي هزار و يک مشکل حل‌نشده داشته باشي معلوم است که با هر بهانه‌اي زود از کوره درمي‌روي و عصباني مي‌شوي. شايد همه ما اين جمله را بارها از زبان اطرافيانمان شنيده باشيم. وقتي همديگر را درک نمي‌کنيم، وقتي شغل مناسب پيدا نمي‌کنيم، وقتي به اندازه کافي از رانندگي در خيابان‌هاي شلوغ شهر لذت نمي‌بريم و با هر بهانه‌اي بر سر اطرافيانمان فرياد مي‌کشيم، مي‌شويم عصباني‌ترين مردم دنيا. نظرسنجي اخير گالوپ نشان مي‌دهد، ايراني‌ها به همه اين دلايل در سرليست عصباني‌ترين مردم دنيا قرار گرفته‌اند. در اين نظرسنجي که بر‌اساس معيارهايي چون ميزان ناراحتي و احساس نارضايتي و عصبانيت از زندگي روزمره انجام شده، بعد از ايران کشورهاي عراق و سودان در رده‌هاي دوم و سوم قرار گرفته‌اند. جامعه آماري اين نظرسنجي محدود است و قابل تعميم به همه گروه‌هاي اجتماعي در ايران نيست، بااين‌حال، نارضايتي‌هاي اجتماعي در ميان طبقه متوسط رو به پايين و طبقات فرودست که به‌دليل افزايش بيکاري و رکود دامنه‌دار اقتصادي در سال‌هاي اخير شدت گرفته، مي‌تواند مبناي پژوهش‌ها و نظرسنجي‌هاي بعدي در داخل ايران قرار گيرد. 

عضو هیات رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به اینکه نبود متولی برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی در کشور مشکلات را افزایش داده است، گفت: طلاق و اعتیاد از مهمترین آسیب‌ها هستند.

رسيدگي به آسيب‌هاي اجتماعي به صحن شوراي شهر پايتخت رسيد.

ریحانه جاویدی  

در حالی که سازمان‌های مردم نهاد، با فعالیت‌های خود بخشی از مشکلات دولت در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی و کمبودهای رفاهی و تحصیلی را کم می‌کنند، اما دریافت مالیات مشکلی است که بسیاری از این موسسات با آن دست به گریبان هستند؛ ‌مشکلی که به گفته مدیرکل مشارکت‌های اجتماعی جوانان ‌وزارت ورزش و جوانان، ناشی از رعایت نکردن قانون از سوی مسوولان سازمان امور مالیاتی کشور است و می‌تواند با ایجاد ترس، ‌سد راه فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد شود.

معاون اول رييس‌جمهوري با اشاره به اين موضوع كه اعتياد هم علت و هم معلول آسيب‌هاي اجتماعي است و براي رفع آن نه تنها اقدامات دولت كه مشاركت جامعه مورد نياز است، مشاركت نهاد‌هاي مدني در حل آسيب‌هاي اجتماعي را ضروري دانست و گفت: «خانواده سالم و حساس، شهروندان مسوول و فعال و نهادهاي مدني و نخبگان و شبكه‌هاي اجتماعي منسجم و مستحكم راه را بر رشد هرگونه آسيب اجتماعي در جامعه مي‌بندند.»

سندوس محمدي: ماجراي خريد و فروش نوزادان به قيمت‌هاي ناچيز كه فاطمه دانشور، رئيس كميته اجتماعي شوراي شهر، آن را رسانه‌اي كرد، در ماه‌هاي اخير با اظهارنظرهاي مختلفي مواجه شد و پاي نهادهاي مختلف به اين ماجرا باز شد، اما صفحه تازه اين غم نامه روز گذشته ورق خورد، زماني كه فرحناز رافع، رئيس سازمان داوطلبان هلال احمر، نسبت به كرايه روزانه ۱۵ هزار توماني اطفال براي گدايي و فروش آنان به قيمت دو ميليون تومان ابراز تأسف كرد.

پویان خوشحال: «به اندازه کافی بیان شده است و دردی را نیز دوا نمی کند.» این شاید طولانی ترین هشتکی است که در سال های پس از روی کار آمدن شبکه‌های اجتماعی،ایجاد شده است. روز گذشته علی اکبر محزون، مدیرکل اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور درباره ارائه نکردن آمار طلاق کشور گفت: «آمار طلاق به اندازه کافی بیان شده است و ارائه آمار صرف دردی را دوا نمی‌کند.» موضوعی عجیب که با واکنش مردم و کارشناسان روبه رو شد.
پاک کردن صورت مساله، کاری است که بسیار راحت‌تر از درگیر شدن با پیچ و خم های راه حل است. کاری که در کشورهای جهان سوم و توسعه نیافته بیشتر دیده می‌شود. عدم ارائه آمار در ارتباط با مشکلات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به معنای پاک کردن صورت مساله است چرا که هیچ کشوری ضعف در سیستم خود را نمی پذیرد.

شهرزاد همتی/شورای اجتماعی کشور که در سال‌های ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد از نفس افتاده بود، حالا با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید شورایی را بنا کرده تا به بررسی آسیب‌های اجتماعی در سطح کلان پرداخته و به‌عنوان مرکزی واحد، به کنترل نهادهای مرتبط با آسیب‌های اجتماعی بپردازد. 

به دنبال برگزاري سومين ديدار اعضاي شوراي اجتماعي كشور با رهبري در روز ١٠ آبان ماه و گزارش‌دهي درباره اقدامات انجام شده براي كنترل و كاهش آسيب‌هاي اجتماعي، وزير بهداشت در صفحه شخصي خود گزارشي اجمالي از اين جلسه نوشت.

خيلي از شماها، آن شب‌هايي را که پاي تلويزيون مي‌نشستيم و سريال «آينه عبرت» را مي‌ديديم، يادتان هست. قرار بود از سرنوشت مردان پير و جواني که معتاد مي‌شدند و بلاي خانمان‌سوز، زندگي‌شان را از هم مي‌پاشيد، عبرت بگيريم. آخرسر هم تمام آدم بد‌ها دستگير مي‌شدند تا به جزاي عملشان برسند اما سال‌ها از آن شب‌هاي خانوادگي گذشته و اين روز‌ها خبري تلخ همه را نگران کرده؛ کاهش سن اعتياد در ايران. قبلا هم درباره اين موضوع بلواهاي زيادي به راه انداخته شده بود، وقتي که چند نفر از مسئولان اعلام کردند سن شروع به مصرف موادمخدر به 13 سال رسيده است. حالا هم با آمارهاي جديدي که مشاور دبيرکل ستاد مبارزه با موادمخدر ديروز داد، باز‌هم زنگ خطر پايين‌آمدن سن مصرف موادمخدر به صدا در آمده است. حميد صرامي گفت: «تحقيقات ما نشان مي‌دهد، 58 درصد از معتادان، زير 34 سال سن دارند و نشانه‌روي سيستم هوشمند اعتياد به سمت‌وسوي نوجوانان و جوانان کشور براي ايجاد قتل‌عام بين آنهاست.»
او ادامه داد: «شواهد در روند فعاليت‌هاي کشور نشان مي‌دهد که مداخلات به هر ميزان در سنين کودکي و نوجواني صورت گيرد، شرايط براي عدم‌مصرف موادمخدر بهتر خواهد بود و تحقيقات ما نشان مي‌دهد همچنان مصرف ماده مخدر ترياک، هروئين، شيشه و ماري‌جوانا به‌ترتيب رتبه‌هايي را به خود اختصاص مي‌دهند.» صرامی مداخله در اين روند از سوي نهادهايي مانند مدرسه و خانواده را ضروري دانست و گفت: «قطعا مداخلاتي که از سوي مدارس براي ايمن‌سازي و توانمندسازي دانش‌آموزان صورت مي‌گيرد، يک مداخله بي‌بديل است. قطعا اگر بتوانيم جلوي الگوی مصرف را بگيريم و جوانان و نوجوانان به چرخه اعتياد، حتي براي مصارف تفريحي وارد نشوند، باید گام‌هاي جدي‌تري برداشته شود.»