نگين باقري: كودكان و نوجوانان در هر كجاي اين سرزمين كه باشند با زبان بي‌زباني خواستار احقاق حقوق خود هستند و از انواع خشونت‌هاي خانوادگي، آزارهاي جنسي، تكدي گري، اعتياد والدين، محروميت از تحصيل و... رنج مي‌برند و حال سوالي كه پيش مي‌آيد اين است كه تا كجا، معصوميت از دست رفته اين قشر از جامعه ادامه خواهد داشت و چه وقت از چنگال اسيري رهايي خواهند يافت و تنها چشم اميد بسياري از مردم در گرو تصويب لايحه‌اي حمايتي در مجلس است كه از مدت‌ها قبل در دست اقدام است.
بنا به پيشنهاد قوه قضائیه لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان در جلسه نهم مرداد ۱۳۹۰ هيات وزيران وقت تصويب و به مجلس ارائه شد. ابتدا اين لايحه در كميته تخصصي كميسيون قضائی و حقوقي مجلس بررسي و كليات آن تصويب شد و هم‌اكنون نيز اعضاي اين كميسيون در حال بررسي جزئیات اين لايحه هستند كه در ۴۹ ماده و ۴ فصل تهيه شده است و در سرفصل‌هاي آن به موضوعاتي همچون تعاريف، تشكيلات، جرايم و مجازات‌ها و تحقيق، رسيدگي و تدابير حمايتي پرداخته شده است. بر اساس ماده ۲۴ پيمان نامه حقوق كودك، دولت موظف به فراهم كردن بالاترين استانداردهاي بهداشتي و درماني براي كودكان است و هيچ كودكي نبايد از حق دسترسي به چنين خدماتي محروم باشد. بر اساس اين لايحه اين سازمان‌ها مسئول رسيدگي به كودكان كار هستند: دفتر حمايت از كودكان و نوجوانان قوه قضائیه، سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط با كودكان و نوجوانان، سازمان بهزيستي كل كشور، نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، سازمان زندان‌ها و اقدامات تاميني و تربيتي كشور، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و وزارت كار و امور اجتماعي، شهرداري‌ها و دهياري‌هاي سراسر كشور، وزارت كشور و سازمان ثبت احوال، مراكز درماني اعم از دولتي و خصوصيي واحد‌هاي حمايت، وكلا، مشاوران، مددكاران اجتماعي يا ساير متخصصان مربوط، در ضمن نهادهاي مرتبط با كودكان و نوجوانان موضوع اين قانون، بايد تمهيداتي اتخاذ كنند تا اقدامات حمايتي آنها موجب افشاي اسرار كودك و نوجوان نشود.
حضور مجدد كودكان مجرم در جامعه
در مقدمه اين لايحه آمده است با عنايت به اينكه مقررات مربوط به كودكان و نوجوانان در تمامي كشورها به سرعت درحال گسترش است و با توجه به آسيب‌هاي اجتماعي و معضلات نوظهور و درحال افزايش نظير استثمار، سوءاستفاده، سوءرفتار و خشونت و همچنين مواردي از قبيل جنگ، بلاياي طبيعي، تصادفات، امراض و بيماري‌هايي مانند ايدز يا مواردي نظير تغيير هويت، بي‌تابعيتي، ناتواني جسمي يا رواني و اختلال هويت جنسي و تاثيرات نامطلوب اين‌گونه وضعيت‌ها بر كودكان و نوجوانان كه سبب به وجود آمدن پديده‌هاي ناهنجاري مانند كودكان كار، كودكان فاقد هويت يا نامرئي، كودكان خيابان، كودكان معارض قانون يا كودكان قرباني جرم مي‌شود و با عنايت به عدم توانايي كودك در رويارويي و مقابله با خطرات و موقعيت‌هاي خطر زا و حتي گاه عدم شناخت او از خطرات اجتماعي و نظر به اينكه عدم توجه به وضعيت و نيازهاي خاص اين دسته از اطفال و عدم سياست‌گذاري افتراقي در جهت رعايت مصلحت و غبطه ايشان، علاوه بر تضييع حقوق كودك، ممكن است بزه‌ديدگي يا بزه كاري ثانويه كودك و نوجوان را در پي داشته باشد و با توجه به ضرورت طراحي فرايند قضائی به گونه‌اي كه موجب كاهش خطرات و جبران آسيب‌هاي ناشي از جرم براي كودك و نوجوان در معرض خطر يا بزه ديده شود. اين لايحه با تعاريف و كليات، شروع و سوء رفتار، بهره كشي، معامله، فحشا، موضوعات و مضامين مستهجن، هرزه نگاري و... را جداگانه تعريف كرده است. لايحه مذكور به كليه موارد وضعيت مخاطره آميز براي كودك و نوجوان پرداخته و تك‌تك موارد را در مقدمه لايحه شرح داده است. الهيار ملكشاهي، رئيس كميسيون قضائی و حقوقي مجلس در تشريح لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان، گفت: در لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان، تكليف همه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط با كودكان و نوجوانان مشخص شده است. وي ادامه داد: آسيب‌پذيري كودكان و نوجوانان بسيار بيشتر از افراد ديگر جامعه و بزرگسالان است و درحال حاضر بايد كودكاني كه بنا به دلايلي مرتكب جرم در جامعه مي‌شوند را به نوعي مورد حمايت قرار داد، يعني بايد كودكان و نوجوانان مجرم را پس از گذراندن دوران محكوميت براي حضور درجامعه آماده كرد. ملكشاهي افزود: در اين لايحه تكليف همه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط با كودكان و نوجوانان مشخص شده، به عنوان مثال دراين لايحه ۵ بند به وظايف صدا وسيما در حوزه كودك و نوجوان اختصاص پيدا كرده و مهم‌ترين موضوع در اين باره اين است كه تبليغات درحوزه فرهنگسازي ميان كودكان و نوجوانان بايد به صورت رايگان باشد. همچنين در اين لايحه آموزش و پرورش ملزم به ارائه دروسي درجهت آماده‌سازي كودكان و نوجوانان براي زندگي بهتر درجامعه است، البته براي سازمان بهزيستي نيز در اين لايحه تكاليف بسيار زيادي در نظرگرفته شده و بيشترين وظايف نيز براي اين سازمان است، چون حمايت از بحث آسيب‌پذيري كودكان برعهده بهزيستي است. رئيس كميسيون قضائی و حقوقي مجلس گفت: البته همه سازمان و نهادها در انجام وظايف خود درحوزه كودك و نوجوان به نوعي با سازمان بهزيستي در ارتباط هستند، يعني متولي كار در اين خصوص بهزيستي است؛ همچنين در اين لايحه چگونگي نگهداري از كودكان آسيب پذير نيز تعيين تكليف شده است و خوشبختانه براي وزارت بهداشت و وزارت علوم نيز وظايفي در حوزه كودكان در نظرگرفته شده است.
اجراي قوانين حمايت از كودكان و نوجوانان
سخنگوي كميسيون قضائی و حقوقي مجلس، مهر ۹۴ گفت: در بررسي ۱۵ ماده از اين لايحه تكاليف وزارت آموزش و پرورش و بهداشت و درمان در حمايت از حقوق كودكان مشخص شده است. در بحث تكاليف مربوط به آموزش و پرورش، اين وزارتخانه مكلف شد كه شرايط مناسب براي تحصيل كليه كودكان و نوج
بنا به پيشنهاد قوه قضائیه لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان در جلسه نهم مرداد ۱۳۹۰ هيات وزيران وقت تصويب و به مجلس ارائه شد. ابتدا اين لايحه در كميته تخصصي كميسيون قضائی و حقوقي مجلس بررسي و كليات آن تصويب شد و هم‌اكنون نيز اعضاي اين كميسيون در حال بررسي جزئیات اين لايحه هستند كه در ۴۹ ماده و ۴ فصل تهيه شده است و در سرفصل‌هاي آن به موضوعاتي همچون تعاريف، تشكيلات، جرايم و مجازات‌ها و تحقيق، رسيدگي و تدابير حمايتي پرداخته شده است. بر اساس ماده ۲۴ پيمان نامه حقوق كودك، دولت موظف به فراهم كردن بالاترين استانداردهاي بهداشتي و درماني براي كودكان است و هيچ كودكي نبايد از حق دسترسي به چنين خدماتي محروم باشد. بر اساس اين لايحه اين سازمان‌ها مسئول رسيدگي به كودكان كار هستند: دفتر حمايت از كودكان و نوجوانان قوه قضائیه، سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط با كودكان و نوجوانان، سازمان بهزيستي كل كشور، نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، سازمان زندان‌ها و اقدامات تاميني و تربيتي كشور، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و وزارت كار و امور اجتماعي، شهرداري‌ها و دهياري‌هاي سراسر كشور، وزارت كشور و سازمان ثبت احوال، مراكز درماني اعم از دولتي و خصوصيي واحد‌هاي حمايت، وكلا، مشاوران، مددكاران اجتماعي يا ساير متخصصان مربوط، در ضمن نهادهاي مرتبط با كودكان و نوجوانان موضوع اين قانون، بايد تمهيداتي اتخاذ كنند تا اقدامات حمايتي آنها موجب افشاي اسرار كودك و نوجوان نشود.
اجراي قوانين حمايت از كودكان و نوجوانان
سخنگوي كميسيون قضائی و حقوقي مجلس، مهر ۹۴ گفت: در بررسي ۱۵ ماده از اين لايحه تكاليف وزارت آموزش و پرورش و بهداشت و درمان در حمايت از حقوق كودكان مشخص شده است. در بحث تكاليف مربوط به آموزش و پرورش، اين وزارتخانه مكلف شد كه شرايط مناسب براي تحصيل كليه كودكان و نوجوانان را به نحوي فراهم كند تا هيچ دانش‌آموزي از تحصيل باز نماند. وي ادامه داد: همچنين آموزش‌هاي لازم به مربيان كليه مقاطع تحصيلي داده شود، البته والدين را نيز در بحث حقوق كودكان و نوجوانان بايد راهنمايي كرد، اما در بحث تكاليف وزارت بهداشت مقرر شد كه خدمات مربوط به حقوق كودك ارتقا پيدا كند. محمدعلي اسفناني افزود: به احتمال قوي لايحه حمايت از حقوق كودكان و نوجوانان در مجلس نهم تصويب مي‌شود. كميسيون حقوقي و قضائی كميسيون پركاري است و حجم ارجاعات لوايح به آن زياد است اما در تلاش هستيم كه لايحه حمايت از حقوق كودك و نوجوان را در اين مجلس به تصويب نهايي برسانيم و تنها مواد اندكي از اين لايحه باقي مانده كه بررسي آن در چند جلسه به اتمام مي‌رسد. عبدالعلي ميركوهي، معاون پارلماني وزير دادگستري ۱۵ ارديبهشت امسال گفت: لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان كه قوانين مترقي و پيشرفت‌هاي در آن پيش بيني شده در مراحل نهايي است و به زودي در مجلس تصويب مي‌شود. غضنفرآبادي، عضو كميسيون قضائی و حقوقي مجلس اظهار كرد: بررسي لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان تنها دستور كار كميسيون به شمار مي‌رفت. ۴ ماده از اين لايحه كه اغلب موضوعات اصطلاحي است در كميسيون مورد بحث و بررسي واقع شد. در اين لايحه قرار است تمام قوانين حمايت از كودكان و نوجوانان در يك جا جمع شده و به صورت قانون مدون جهت حمايت از اين قشر اجرايي شود.
وانان را به نحوي فراهم كند تا هيچ دانش‌آموزي از تحصيل باز نماند. وي ادامه داد: همچنين آموزش‌هاي لازم به مربيان كليه مقاطع تحصيلي داده شود، البته والدين را نيز در بحث حقوق كودكان و نوجوانان بايد راهنمايي كرد، اما در بحث تكاليف وزارت بهداشت مقرر شد كه خدمات مربوط به حقوق كودك ارتقا پيدا كند. محمدعلي اسفناني افزود: به احتمال قوي لايحه حمايت از حقوق كودكان و نوجوانان در مجلس نهم تصويب مي‌شود. كميسيون حقوقي و قضائی كميسيون پركاري است و حجم ارجاعات لوايح به آن زياد است اما در تلاش هستيم كه لايحه حمايت از حقوق كودك و نوجوان را در اين مجلس به تصويب نهايي برسانيم و تنها مواد اندكي از اين لايحه باقي مانده كه بررسي آن در چند جلسه به اتمام مي‌رسد. عبدالعلي ميركوهي، معاون پارلماني وزير دادگستري ۱۵ ارديبهشت امسال گفت: لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان كه قوانين مترقي و پيشرفت‌هاي در آن پيش بيني شده در مراحل نهايي است و به زودي در مجلس تصويب مي‌شود. غضنفرآبادي، عضو كميسيون قضائی و حقوقي مجلس اظهار كرد: بررسي لايحه حمايت از كودكان و نوجوانان تنها دستور كار كميسيون به شمار مي‌رفت. ۴ ماده از اين لايحه كه اغلب موضوعات اصطلاحي است در كميسيون مورد بحث و بررسي واقع شد. در اين لايحه قرار است تمام قوانين حمايت از كودكان و نوجوانان در يك جا جمع شده و به صورت قانون مدون جهت حمايت از اين قشر اجرايي شود.
منبع: آرمان
