هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در تهران: سازمان ملل متحد بحران دریاچه ارومیه را با جدیت دنبال می‌کند رضا کیانیان، بازیگر: پروژه انتقال آب دریای خزر به سمنان کاملا اشتباه است در آخرین گزارش ستاد احیای دریاچه ارومیه، سطح تراز روزانه آب در دریاچه ارومیه در تاریخ ٩ آبان‌ماه نسبت به سال گذشته ٤٠ سانتیمتر تغییر داشته است.
امضای یک‌میلیون و٧٠٠هزار نفر پای طوماری برای پیگیری نجات دریاچه ارومیه نشست تا به دست بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد برسد. بنا بود پویش «من دریاچه ارومیه هستم»، نگاه‌ها را به دریاچه خشکیده جلب کند و این اتفاق افتاد. امضای هر فرد از مردم، هنرمندان و ورزشکاران گرفته تا همسران سفیران کشورهای مقیم، قطره قطره تا یک‌میلیون و ٧٠٠هزار رسید تا نهادهای بین‌المللی به سیراب‌شدن دریاچه کمک کنند. حالا بخش عظيمي از گستره ٥٠٠٠ كيلومتر مربعي اين درياچه ٤٠٠ هزار ساله خشكیده و بيش از ٩٥ ميليارد مترمكعب آب آن نسبت به دوره‌هاي پرآبي از بين رفته است و درياچه نسبت به تراز اكولوژيکش با كمبود بيش از ٤٢ ميليارد مترمكعب آب رو‌به‌رو است اما سه سالی است که تلاش‌ها برای مرطوب نگه داشتن بستر دریاچه ادامه داشته تا طوفان نمک، از مردم و زمین‌های کشاورزی دور بماند. در آخرین گزارش ستاد احیای دریاچه ارومیه، سطح تراز روزانه آب در تاریخ ٩ آبان ماه ١٣٩٥ معادل ١٢٧٠,٤٧ اندازه‌گیری شده، رقمی که نسبت به سال گذشته، ٤٠ سانتیمتر تغییر داشته است؛ برای نجات دریاچه به جز گروه‌های ملی، همیاری داوطلبانه محققان بیش از ١٠ کشور دنیا هم کار‌ساز بوده و بناست تا سال ١٤٠٢دریاچه به سطح اکولوژیکی مورد نظر برسد. با این حال، فریاد تشنگی دریاچه باید شنیده شود تا فراموش و به حال خود رها نشود. همین نگاه باعث شد صبح دیروز، گری لوییس، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در تهران و رضا کیانیان، هنرمند سرشناس کشور برای اهدای امضاهای دوستداران دریاچه در محل دفتر سازمان ملل متحد در تهران حاضر شوند.
«ما دریاچه ارومیه هستیم»
حرکت جمعی برای راه‌اندازی پویش «من دریاچه ارومیه هستم» با تصمیم جمعی از اعضای فرهنگسرای جوان ارومیه عملی شد. محمد خزایی، بانی این پویش که مسئول این فرهنگسرا هم است، در مراسم دیروز جزییات ماجرا را چنین شرح داد: «این کار در راستای همگانی‌کردن دغدغه محیط‌زیست دریاچه و بحران کم‌آبی فعال شد و در ادامه از رضا کیانیان دعوت کردیم. هدف اولیه جمعآوری یک‌میلیون امضا برای جلب حمایت بیشتر از دریاچه بود، اما با همت همه مردم ایران امروز حدود یک‌میلیون و ٧٠٠هزار نفر طومار حمایت از دریاچه ارومیه را امضا کرده‌اند؛ این تعداد امضا عصاره علاقه و دلبستگی و امید مردم ایران به احیاي دریاچه ارومیه است و مردم ایران چشم‌انتظار اقدامات جدی‌تر سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی در این رابطه هستند.» خزایی حال و روز دریاچه فیروزه‌ای را اینطور توصیف کرد: «دریاچه‌ای که روزگاری زیباترین منظره‌ها را در خاطر بازدیدکنندگان ثبت کرده امروز با وزش باد غباری از نمک را در هوا می‌پراکند و تشدید این وضع می‌رود تا در آینده‌ای نه چندان دور، زندگی میلیون‌ها انسان را در معرض تهدید جدی قرار دهد. فاجعه‌ای که به هیچ‌وجه به هیچ‌کس رحم نخواهد کرد؛ انسان و درخت برایش هیچ فرقی ندارد و همه را در معرض نابودی قرار خواهد داد، در چنین شرایطی بر همگان لازم است تا اقدامی انجام دهند و هر کس به قدر وسع خود برای رفع مشکل گامی بردارد.» اردیبهشت امسال بود که لئوناردو دی کاپریو، بازیگر مشهور هالیوودی و فعال محیط‌زیست، در صفحه رسمی اینستاگرامش عکسی از دریاچه را اینطور روایت کرد: «لنگرگاهی ویران از دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران که روزگاری بزرگترین دریاچه نمک خاورمیانه بود، حال تنها ٥درصد آن آب دارد. به خاطر تغییرات آب‌و‌هوایی، ساختن سد و کاهش بارش باران، این دریاچه دیگر دریاچه نیست.» این پست در جلب نگاه‌ها به دریاچه ارومیه موفق بود و پس از این پویش «من دریاچه ارومیه هستم»، با نخستين پست اینستاگرامی رضا کیانیان، بازیگر بنام سینمای کشور، کلید خورد و کم‌کم پرویز پرستویی، عاطفه رضوی، مهتاب کرامتی و هنرمندان و ورزشکاران دیگر هم عکس‌هایی از دریاچه ارومیه با چنین مضمونی منتشر کردند: «من دریاچه ارومیه هستم! من زنده خواهم ماند، من خواهم ماند، با یک‌میلیون امضا، جهان موظف خواهد شد زندگى را به من باز گرداند.» رضا کیانیان، بازیگر از یاوران پویش هم که تیر امسال، برای جلب توجه جهانیان به سازمان ملل رفته درباره بی‌آبی در ایران گفته بود، دیروز بار دیگر در نامه‌ای به بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد نوشت: «خشکسالی‌های دوره‌ای، ناآگاهی عمومی، ناهماهنگی کشورهای منطقه و سیاستگذاری‌های غلط باعث شده‌اند تا بخش‌های بزرگ و وسیعی از منطقه و به‌خصوص ایران دچار بی‌آبی شوند.» او در این نامه که در مراسم اهداي بیش از یک‌میلیون امضای جمعآوری شده برای پویش «من دریاچه ارومیه هستم،» خوانده شد، نوشت: «سدسازی‌های بی‌رویه، احداث صنایع سنگین نامتناسب با محیط و کشاورزی بی‌برنامه و ناهمخوان با شرایط زیستی و همچنین در این اواخر پروژه‌های انتقال آب از مشکلاتی است که انسان‌ها به طبیعت تحمیل کرده‌اند و باعث تشدید بی‌آبی شده‌اند. اکنون بیشتر دریاچه‌ها، تالاب‌ها و رودخانه‌های ایران خشک شده‌اند و یا به‌سرعت به خشکی نزدیک می‌شوند و در صدر این فجایع زیست‌محیطی، دریاچه‌های ارومیه و هامون قرار دارند.» او درپایان نامه‌اش آورد: «ما امضا‌کنندگان این درخواست به پشتوانه حدود یک‌میلیون و٧٠٠هزار امضا، از شما می‌خواهیم به‌عنوان یک وظیفه جهانی با کمک و نظارت‌های علمی، تکنیکی و مالی در رفع بی‌آبی به کشورمان ایران کمک کنید.»
فعالیت ١٠ ساله کارگزار عمران سازمان ملل برای نجات دریاچه
درمراسم دریافت امضای یک‌میلیون و٧٠٠هزار ایرانی برای پویش «من دریاچه ارومیه هستم» درمقر سازمان ملل متحد، گری لوییس، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد درتهران هم گریزی به وضع کم‌آبی در ایران زد و گفت: «شاید عده‌ای در ایران فکر کنند که سازمان ملل در قضیه کم‌آبی و دریاچه ارومیه کاری نکرده اما من می‌گویم که این مسأله واقعیت ندارد.» او با بیان این مقدمه از فعالیت دو کارگزار عمران سازمان ملل متحد و سازمان خواروبار درباره وضع دریاچه ارومیه توضیح داد که «کارگزار عمران که ١٠سال از فعالیت آن می‌گذرد، آموزش‌های لازم را دراختیار کشاورزان منطقه برای رسیدن به کشاورزی پایدار قرار می‌دهد.» به گفته او، این سازمان درمحدوده حدود ٥٠هزار هکتاری در قالب ٧٥ روستا فعالیت دارد که البته این تنها ١٠درصد زمین‌های کشاورزی حاشیه دریاچه را شامل می‌شود. براین اساس روشی که به کشاورزان آموزش داده می‌شود، می‌تواند یک‌سوم آب مصرفی را ذخیره کند و اخیرا سطح آب در بخش‌هایی از دریاچه افزایش یافته که امیدوار‌کننده است. لوییس، با بیان این‌که وظیفه سازمان ملل دخالت در امور دولت‌ها نیست و صرفا روش‌های مناسب را آموزش می‌دهد، گفت: «مشکل کم‌آبی در ایران صرفا به دریاچه ارومیه محدود نمی‌شود، بلکه درشهر مشهد نیز به دلیل کاهش یک‌و٦دهم درصد سطح آب‌های زیرزمینی در‌سال نگران‌کننده است.»
لوییس: نامه را به دست بان کی‌مون می‌رسانم
او مشارکت با سازمان حفاظت محیط‌زیست برای افزایش آگاهی مردم را از دیگر اقدامات سازمان ملل در ایران برشمرد و گفت: «امضای یک‌میلیون و٧٠٠هزار ایرانی را به دست بان کی‌مون می‌رسانم و دغدغه‌هایتان را با او درمیان می‌گذارم.» لوییس که پیش از این هم درباره مقابله با تغییر اقلیم به کنترل جمعیت اشاره کرده بود، بار دیگر این موضوع را گوشزد کرد که «به دلیل افزایش جمعیت در سال‌های گذشته و فشار به منابع طبیعی ایران برداشت مناسبی از آب‌های زیرزمینی به صورت پایدار صورت نگرفت.» او ادامه داد: «با استناد به رقم‌هایی که دولت ایران اعلام کرده، آب ٧٠ سفره زیرزمینی به دلیل استفاده بی‌رویه به شدت کاهش یافته است.» براساس توضیح هماهنگ‌کننده مقیم ملل متحد درتهران در‌سال ١٩٥٦ مصرف سرانه آب برای هر نفر هفت‌هزار مترمکعب در‌سال بود اما اکنون این عدد به یک‌هزارو٢٠٠ مترمکعب به ازای هر نفر در‌سال افزایش یافته است. میانگین مصرف آب هر ایرانی در مقایسه با دیگر نقاط جهان ٧٠درصد بیشتر است که نشان می‌دهد به‌رغم این‌که ایران منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک است، اما الگوی مصرف آب آگاهانه نیست و به صورت ناپایدار آب به هدر می‌رود. لوییس مدیریت مصرف آب در ایران را اشتباه و عامل اصلی کم‌آبی دانست و گفت: «راه‌حل این مشکل در ابتدا آگاهی دادن به جوانان است، چراکه آنها ایران آینده را می‌سازند.» او در ادامه با پذیرفتن دعوت ایران برای بازدید از دریاچه ارومیه گفت: «این سومین سفر من به دریاچه ارومیه خواهد بود و در سفرهای قبلی دیدن زمین خالی و سراسر سفید و وجود نمک در بستر دریاچه من را بسیار متأثر کرد.» هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد درتهران ادامه داد: «محصولات کشاورزی حاشیه دریاچه ارومیه به دلیل شرایط حاکم برآن منطقه، شور است و قابل خوردن نیست، البته این پایان مشکلات نیست؛ چراکه حدود ٥میلیون نفری که درحاشیه این دریاچه زندگی می‌کنند، هر روز انبوهی از نمک را استشمام می‌کنند. کشاورزان منطقه برای این‌که به آب کافی دسترسی پیدا کنند، عمق چاه‌ها را زیاد کرده‌اند و البته هر چقدر این چاه‌ها عمیق شده، آب شور نصیب کشاورزان شده است.» کیانیان هم دراین مراسم به راهکارهای غلط برای نجات دریاچه ارومیه اشاره کرد: «پروژه انتقال آب دریای خزر به سمنان که در زمان احمدی‌نژاد کلید خورد و در زمان دولت تدبیر و امید نیز همچنان ادامه دارد، کاملا اشتباه است، زیرا اگر آب دریای خزر شیرین شود، نمک‌های به دست آمده یا باید روی زمین رها شده یا این‌که بار دیگر به دریا ریخته شود که هر دو مضر است. همچنین کانال‌کشی از دریای خزر تا سمنان نیز اشتباه دیگری است، زیرا این کانال درمسیر خود بسیاری از مزارع را نابود می‌کند و به دلیل سرازیرشدن جمعیت دیگر شهرها به این قسمت، جنگ منطقه‌ای بین مردم اتفاق می‌افتد. باید در این مورد اطلاع‌رسانی کرد، چون سرپوش گذاشتن روی این فجایع، اتفاقات به مراتب بدتری را به همراه دارد.»
منبع: شهروند
