البته با ثبت نام علی لاریجانی، رئیس مجلس در کمیسیون فرهنگی، این کمیسیون در شرایط بهتری قرار دارد. این در حالی است که کمیسیونهای «امنیت ملی و سیاست خارجی» و کمیسیونهای اقتصادی «صنایع و معادن» و «برنامه و بودجه» بیشترین ثبت‌نامی‌ها را از آن خود کرده‌اند. اگرچه با ادامه این ماجرا هیات رئیسه به میدان می‌آید و با قرعه‌کشی یا بعضا با توجه به تخصص و تجربه نمایندگان و هدایت آنها به کمیسیونهای مدنظر موضوع را فیصله می‌دهد، اما مواجهه سرد نمایندگان با کمیسیونهایی که مرتبط با مهم‌ترین مسائل داخلی و مشکلات اجتماعی هستند، نیازمند آسیب‌شناسی است. برخی دلیل این انتخاب‌ها را مربوط به مسائل حوزههای انتخابیه نمایندگان می‌دانند و برخی تاثیرگذاری کم این کمیسیونها در معادلات کشور را مطرح می‌کنند و برخی هم می‌گویند این کمیسیونها جذابیتی برای نمایندگان ندارند. البته دلیل این جذابیت کم هم نیاز به گفتن ندارد.
احمد مازنی، نماینده تهران در مجلس با اشاره به اینکه این مساله جدیدی نیست و نبود رغبت نمایندگان به این کمیسیونها سابقه دارد به «فرهیختگان» می‌گوید: «نمایندگان، دولت و سایر نهادهای مربوط دریافت دقیقی از مسائل اجتماعی و فرهنگی کشور ندارند و اولویت نداشتن نمایندگان برای ثبت‌نام در کمیسیونهای فرهنگی و حقوقی نیز از اینجا نشات می‌گیرد.» مازنی می‌افزاید: «اهمیت کمیسیون شوراها و سیاست داخلی کمتر از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیست. چه بسا این کمیسیون راجع به بسیاری از مسائل داخلی از جمله نظام انتخابات، مسائل مربوط به شوراها و پارلمان محلی، استانداری و وزارت کشور تصمیم‌گیری کرده و نظر تخصصی ارائه می‌کند.»
غفلت نمایندگان
مازنی به کم‌لطفی‌های مجلس نهم به ویژه در حق شوراهای شهر و روستا اشاره می‌کند و آن را نوعی غفلت نمایندگان به‌ویژه اصلاح‌طلبان از مسائل جاری کشور می‌داند. مازنی که خود برای عضویت در کمیسیون فرهنگی اعلام آمادگی کرده، با اشاره به معضلات فرهنگی جامعه می‌گوید: «همه ما خروجی آثار و اقدامات فرهنگی در چند سال اخیر را در کشور می‌بینیم و شرط عقل این است که به کارهای بد فرهنگی و اقدامات نادرست خود پی برده و بیشتر به این حوزه توجه کنیم.» اما نکته مهم در کمیسیون فرهنگی این است که نماینده مجلس در هیات نظارت بر مطبوعات، از دل این کمیسیون بیرون می‌آید و در حال حاضر جز لاریجانی و مازنی که از لیست امید وارد مجلس شده‌اند، دو داوطلب دیگر برای این کمیسیون از اعضای جبهه پایداری هستند. این در حالی است که لیست امید در تهران سه مدیرمسئول روزنامه دارد که وارد مجلس شده‌اند و هیچ کدام برای کمیسیون فرهنگی ثبت‌نام نکرده‌اند.
در این میان اما بسیاری از نمایندگان دلیل خود را برای حضور نداشتن در کمیسیونهای مربوط به حوزه اجتماعی، معضلات حوزه انتخابی خود اعلام می‌کنند؛ موضوعی که محسن علیجانی نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به آن اشاره می‌کند. علیجانی می‌گوید: «نمایندگان به ویژه نمایندگان شهرستان‌ها که مردمش همچنان درگیر مسائل عمرانی و آبادانی شهر هستند، خود را موظف می‌دانند برای پیگیری معضلات حوزه انتخابی خود وارد کمیسیونهای عمرانی یا اقتصادی شوند؛ حتی اگر هیچ‌گونه تخصصی در‌باره آن نداشته باشند.»
تصمیم‌گیری در حوزههای اجتماعی یکپارچه نیست
به اعتقاد علیجانی در حوزههای اجتماعی و فرهنگی تصمیم‌گیری‌ها به صورت یکپارچه و متمرکز انجام نمی‌شود و اثرگذاری این کمیسیونها کم است، به همین دلیل نمایندگان ترجیح می‌دهند در کمیسیونهایی که رفت‌و آمد وزرا در آن زیاد است و اثرگذاری بیشتری دارند، عضو شوند. با این حال به گفته این دو نماینده مجلس، هیات‌رئیسه به زودی مداخله می‌کند و نمایندگان را با توجه به سابقه و تخصص آنها در کمیسیونهای مختلف تقسیم می‌کند.
استقبال سرد نمایندگان دور دهم مجلس از کمیسیون شوراها و سیاست داخلی در حالی اتفاق افتاده است که سال آینده انتخابات دور پنجم شوراهای شهر و روستا برگزار می‌شود و به گفته کارشناسان خلأ‌های قانونی بسیاری پیش‌روی شوراهاست. به ویژه آنکه مجلس نهم با اصلاح قانون شوراها و کاهش تعداد اعضای آن در جهت محدودیت شوراها گام برداشته است؛ موضوعی که به اعتقاد علیجانی قابل قبول و پیگیری است. به گفته او، اگر اختیارات شوراها افزایش یافته و تحت لوای مدیریت یکپارچه شهری وارد عمل شوند خود به خود جایگاه آنها در اداره کشور ارتقا می‌یابد و همین امر باعث رغبت بیشتر نمایندگان برای فعالیت در این حوزه و کمیسیون مربوطه خواهد بود.
نادیده گرفتن منتخبان مردم
اسماعیل دوستی، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با ابراز تاسف از اینکه نمایندگان مجلس توجهی به حوزههای اجتماعی از جمله شوراها ندارد به «فرهیختگان» می‌گوید: «کمیسیون شوراها جزء مهم‌ترین کمیسیونهای مجلس هستند که باید در آینده تکلیف شوراها را با هماهنگی دولت مشخص کنند اما حالا می‌بینیم نمایندگان سرنوشت بیش از 100 هزار نفر از منتخبان مردم را نادیده می‌گیرند و این تاسف‌بار است.» این عضو شورای شهر می‌افزاید: «گویا نمایندگان از مسئولیت منطقه‌ای و محلی اطلاعی ندارند که این‌طور با شوراها برخورد می‌کنند.» به اعتقاد او، اگر شوراها با رای این آقایان تقویت شوند و به مسائل مختلف شهر بپردازند حجم کاری نمایندگان کم می‌شود و آنان می‌توانند به مسائل کلان کشور بپردازند.
دوستی دلیل این کم‌رغبتی نمایندگان را نداشتن شناخت از این کمیسیون می‌داند، چرا که این کمیسیون نقش کارکردی با حوزه انتخابی آنها ندارد و وزرا در آن حضور پیدا نمی‌کنند.
کمیسیون شوراها جذابیت ندارند
رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران نداشتن جذابیت این کمیسیونها را دلیل مغفول ماندن آنها از سوی نمایندگان می‌داند. حافظی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «کمیسیون امنیت ملی به واسطه بحث‌های سیاست خارجی یا سفرهای خارجی جذابیت بیشتری دارد، در حالی که کمیسیون شوراها هیچ کدام از این جذابیت‌ها را ندارند.» او با اشاره به انتخابات سال آینده شوراهای شهر و روستا گفت: «انتظار داریم با ورود هیات رئیسه و انتخاب افراد دلسوز و متخصص، شوراها به جایگاهی که در قانون اساسی برایشان تعریف شده است، برسند.» حال باید دید وساطت هیات رئیسه چه کسانی را به این کمیسیونها خواهد فرستاد. آیا این کمیسیونها بار دیگر در جهت تضعیف شوراها گام برمی‌دارند یا به واسطه ورود افراد جدید و متخصص بهتر عمل می‌کنند؟
