مسئله عقيم‌کردن زنان آسيب‌ديده و کارتن‌‌خواب از مصاحبه مولاوردي در فروردين 95 شروع شد؛ طرحي که به نظر مي‌رسيد پاک‌کردن صورت‌مسئله و رفتن به‌دنبال آخرين راه‌حل براي حذف کارتن‌خواب‌ها از جامعه باشد. راه‌حلي که نه‌تنها اخلاقي نيست بلکه نمي‌توان برنامه‌اي بلندمدت يا ميان‌مدت را در چشم‌انداز آن ترسيم کرد. فعالان حوزه آسيب‌هاي اجتماعي معتقد هستند طرح چنين موضوعاتي، بيش از آنکه مسئله را حل کند، نوعي جريان‌سازي ازسوي مسئولان براي پنهان‌کردن مشکل و به نوعي فرار از پاسخگويي به افکار عمومي است. پروژه قانع‌کردن زنان کارتن‌خواب و عقيم‌سازي آنها، آن‌چنان‌که مسئولان طرح ادعا مي‌کنند، در راستاي کاهش آسيب‌هاي اجتماعي مطرح شده است. درواقع، اين گروه به‌دنبال عقيم‌کردن هدايت‌شده گروهي از زنان کارتن‌خواب هستند تا با اين راه‌حل بتوانند جلوي متولدشدن کودکان معتاد و آسيب‌ديده را بگيرند. اين درحالي است که طبق قانون اساسي، عقيم‌سازي جز در مواردي خاص که مربوط به بيماري است، کاملا غيرقانوني بوده و هيچ مجوزي براي آن وجود ندارد. در همين ميان، حلقه مطالعات مسائل اجتماعی زنان انجمن جامعه‌شناسی ايران در نشستي که با حضور سياوش شهريور، مديرکل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري تهران؛ محمدامين قانعي‌راد، عضو هيأت‌علمي مرکز تحقيقات سياست علمي کشور و نيره توکلي، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه به بررسي بحث عقيم‌سازي پرداخت. 

بروز اتفاقات تلخ متعدد عليه كودكان، موضوعي است كه در سال هاي اخير، ذهن بسياري از خانواده هاي ايراني را آزرده كرده و از بحران در لايه هاي زيرين خانواده ها حكايت مي‌كند. گستره فضاي مجازي و سطح نفوذ آن در ميان شهروندان نيز عاملي شده تا بيش از پيش شاهد ديدن و شنيدن اخبار مربوط به خشونت ها عليه كودكان باشيم و حساسيت جامعه نسبت به تامين امنيت كودكان چند برابر شود. اما در ميان عوامل بروز خشونت عليه كودكان، فقر و بي عدالتي مالي از مسائلي است كه به گواه بسياري از كارشناسان در افزايش پديده هاي كودك آزاري نقش داشته است.

تعدادی از کودکان کار به ساقیان موادمخدر در تهران تبدیل شده اند به کارگیری کودکان در مراکز بازیافت زباله و... توسط پیمانکاران شهرداری ممنوع است.

یک مدرس و پژوهشگر اقتصادی به تحلیل روند فقر در کشور اشاره کرد و گفت: برمبنای درآمد و هزینه خانوار، فقر در ایران روند فزاینده‌یی داشته است.

داوود سوری در نشست فقر در ایران افزود: از سال ۸۴ تا ۹۴ در مطالعاتی که انجام شده روند تغییر رفاه در خانوار را تحلیل کردیم و مشخص شد که رفاه با سیاست‌های تدوین شده چه ارتباط و تاثیری داشته است.

الهام کاظمی| کودک‌کشی و حقوق بشر در ایران؛ با موضوع «امیر» متهم به قتل ستایش، عنوان نشستی بود که در تالار مطهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد و سخنرانان به ارائه نظرات خود درباره ابعاد مختلف این موضوع پرداختند.

نویسنده: راضیه زرگری

نوجوان‌اند؛ دارند شخصیت اجتماعی‌شان را می‌سازند. مدعی هستند که پرچمشان بالاست و بهترین هستند؛ در کنار همند تا هویت خود را به رخ نسل‌های پیشین بکشند و آینده را آن‌طور که می‌خواهند برای خود بسازند یا شاید از آینده‌ای که در چشم‌انداز این سرزمین برای خود پیش‌بینی می‌کنند، فرار کنند. به ظاهر و بر پایه ادعاهایشان هیچ چیز نمی‌تواند اتحاد و یکپارچگی بچه‌های دهه هشتادی را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ اما این اتحاد بر چه اساس و چهارچوبی است؟ ریشه و بنیانی دارد که بتوان این نسل را با آن شناخت یا صرفا در کنار هم هستند تا بگویند ما هم هستیم؟

آرزو ضیایی: انتخابات دوازدهم ریاست‌جمهوری به پایان رسید. مردم بار دیگر به تدبیر و امید درکشور رأی دادند. رأی بالا به رئیس دولت یازدهم به روشنی نیاز امروز جامعه را نمایان می‌سازد. آنها خواستار همت و تدبیر جمعی هستند و دست در دست دولت داده تا به کمک هم آینده‌ای بهتر را برای ایران تصویر کنند. سازمان‌های مردم نهاد هم برآمده از دل همین مردمند، سازمان‌هایی که نقشی خیرخواهانه برای حل مشکلات ریز و درشت اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، زیست‌محیطی و... دارند. در برنامه توسعه ششم جایگاه ویژه‌ای برای سمن‌ها در نظر گرفته‌اند، بنابراین دولت دوازدهم به عنوان مجری اصلی برنامه توسعه باید نگاه ویژه‌ای به سمن‌ها داشته و چتر حمایتی خود را بر سر آنها بگستراند. دولت یازدهم با توسعه حداکثری سازمان‌های مردم نهاد به خوبی نشان داد که جایگاه ویژه آنها را در حل مسائل گوناگون کشور به خوبی درک می‌کند و به نقش سازنده آنها در حل مشکلات ایمان و باور دارد. محمد زاهدی اصل، مددکار اجتماعی در رابطه با نگاه دولت دوازدهم به سازمان‌های مردم‌نهاد برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌گوید:«نگاه دولت یازدهم به سمن‌ها نسبت به دولت‌های نهم و دهم متفاوت بود. دولت دوازدهم باید حمایت‌ ویژه‌ای از سازمان‌های مردم نهاد در رفع و کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشد.»

بعد از صحبت‌های علی‌اکبر سیاری، معاون درمان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مبنی‌بر اینکه انتقال ویروس ایدز از راه ارتباط جنسی دوبرابر شده، او از ایجاد مراکزی برای ارائه خدمات بهداشتی به «زنان روسپی» با هدف مقابله با انتقال بیماری‌های مقاربتی و ایدز خبر داد؛ مراکزی که ضمن معاینه «زنان روسپی»، به آنها آموزش‌های لازم برای پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی و وسایل پیشگیری را به‌طور رایگان ارائه می‌دهند.

معاون وزیر و رئیس سازمان بهزیستی کشوربا تاکید برنیازمصوب شدن ساختارمرکز رصد آسیب های اجتماعی و معلولیت ها درسازمان مدیریت و برنامه ریزی گفت: راه اندازی مرکز رصد آسیب های اجتماعی یکی از اولویت مهم سازمان بهزیستی است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ضمن بیان آنکه ماهیت آسیب‌های اجتماعی تغییر کرده‌اند، اظهار کرد: نیاز است با تغییر ماهیت آسیب‌ها، ماهیت مداخلات نیز به‌منظور کاهش و رفع آسیب‌های اجتماعی تغییر کنند، زیرا مداخلات سنتی نمی‌توانند پاسخگوی ماهیت نوین آسیب‌های اجتماعی باشند.

صحبت از آسيب‌هاي اجتماعي كه مي‌شود، برخي معتقدند كه اگر دولت تنها وظيفه نظارت را برعهده داشته باشد، مي‌تواند اين آسيب‌ها را به سمت و سوي بهتري هدايت كند. حمايت از زنان آسيب‌ديده يا كودكان كار، تفاوتي ندارد. زماني كه بخش غيردولتي به عنوان متولي اصلي وارد كار مي‌شود، نتيجه سريع‌تر به دست مي‌آيد. به همين خاطر است كه بايد انجمن‌ها و نهادهاي غيردولتي حامي زنان نخستين پناه اين زنان آسيب‌ديده باشند. آنطور كه معاون امور اجتماعي بهزيستي استان تهران نيز اعلام كرده است، حمايت از زنان آسيب ديده و ويژه حالا به سمتي رفته است كه پاي مراكز غيردولتي و غيراقامتي نيز به اين حوزه باز شده است. طرحي كه احمد خاكي از آن ياد كرده است، براي حمايت و پشتيباني از اين زنان است.

نویسنده: ثریا عزیزپناه*

امروزه زنانه شدن آسیب های اجتماعی زنگ خطر و هشدار جدی برای تمامی دست اندرکاران است.افزایش اعتیاد در زنان به واقعیتی تلخ و انکارناپذیر تبدیل شده است و در مقابل آن دیگر نمی‌توان استراتژی انکار را در پیش گرفت و از کنار این مساله به سهولت گذشت. با بررسی آمار زنان کارتن‌خواب در جامعه می توان گفت که آسیب‌های اجتماعی در زنان به سرعت رو به افزایش است. در این بین عده ای از کارشناسان مساله زنانه شدن اعتیاد را معلول حضور بیشتر آنها در جامعه و دست و پنجه نرم کردنشان با مشکلات جامعه می دانند. امروزه جرم ها ماهیتا به سمت زنانه شدن می روند و برخی کارشناسان اشتغال در بیرون از منزل، مد پرستی، رونق رفاه زدگی، غلبه مدل خانواده روز و فانتزی و حاکمیت نظام زن سالاری را علت اصلی گرایش زنان به جرم می دانند. برخی بر این باورند که یکی از علت های افزایش بزهکاری در زنان وجود مدیریت زن سالاری در جامعه است. با توجه به اینکه نقش اجتماعی زنان افزایش یافته به نسبت آنها در معرض رفتار بزهکارانه قرار گرفته اند. در زمینه مساله زنانه شدن آسیب‌ها کارشناسان نظرات متعددی دارند، اما چگونگی مدیریت این نارسایی در کشور نیازمند توجه مسئولان و ارائه راهکاری مناسب برای نجات جامعه از وضعیت کنونی است.

شادی خوشکار|اسماعیل کنار حوض نشسته، ١٠ روز است دخترکش را گم کرده. ظهر جمعه است، حوالی میدان شوش، در حیاط خانه‌ای کلنگی که هر پنجره‌اش به اتاق یک خانواده باز می‌شود. از بهزیستی خبر داده‌اند «پانزدهم برج بعد» می‌آیند تحقیقات، شاید که بچه را دوباره به خانواده برگردانند. «یک دختر بیشتر دارم؟ بچه‌ام نیست؟» اسماعیل ٢٣ساله است و ٣ پسر دارد.

هشت، نه بچه ریز و درشت توی حیاط بازی می‌کنند، پیش پدرهایشان که ظهر تابستان حوض را پر آب کرده‌اند، خیار و هندوانه انداخته‌اند توی آن، می‌گویند و می‌خندند. مردها پاها در حوض نشسته‌اند به قلیان کشیدن. «خرج ما رو زن‌ها می‌دن. یک زن دارم  از کولی‌های گرگان، یک زن دارم از کولی‌های بهشهر، یک زن دارم از کولی‌های بابل. یکی‌اش سر کاره، دو تای دیگه رفتند خونه پدر مادرشون. یکی دیگه بگیرم، این هم می‌ذاره می‌ره.» دو پسربچه یازده و دوازده ساله با دوچرخه‌هایشان حیاط را دور می‌زنند تا می‌رسند به درخت نخل. هیچ‌کدام این بچه‌ها تاب کلاس درس را نداشته‌اند.

یک خط فرضی آنها را از شهر جدا می‌کند؛ خطی که این سویش می‌شود شهر و آن سویش مردم به حاشیه می‌روند؛ مردمی که نه شهری هستند و نه روستایی. زندگی در یک برزخ دائمی. ساکنان حاشیه از حیث روابط اجتماعی وضعیتی خاص دارند و ملغمه‌ای از ویژگی‌های اجتماعی به ظاهر شهری از یک‌سو و قومی و قبیله‌ای از‌سوی‌دیگر نوعی از روابط اجتماعی «همزیستی تعارض‌آمیز» را برای آنها رقم زده است که این خود بستر و زمینه‌ای را برای برخی آسیب‌ها و جرایم فراهم می‌آورد. 
نوع آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین از حیث ماهیت تفاوت چندانی با آسیب‌های اجتماعی جامعه ندارد، بلکه آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین بنا به ماهیت و ساخت اجتماعی، جغرافیایی، فضایی و نوع روابط اجتماعی از شدت، تنوع و گستره خاصی برخوردار است. مطالعات صورت‌گرفته در برخی مناطق اسکان غیررسمی، نشان می‌دهد آسیب‌هایی مانند وجود مسیر ترانزیت یا بارانداز کالاهای قاچاق به‌ویژه مواد مخدر در بعضی محله‌های حاشیه‌نشین وجود دارد. 

«مواد مخدر مورد استفاده در جمعيت دانش‌آموزي در سال ٨٠ نيم درصد اين جمعيت بود كه اين دانش‌آموزان بين كلاس‌هاي سوم راهنمايي تا پايان متوسطه حداقل يك بار تجربه مواد مخدر را داشته‌اند كه متاسفانه اين ميزان در سال ٩٠ به دو برابر و به آمار يك درصد جمعيت رسيده است. » اين پاسخي بود كه روز گذشته سخنگوي ستاد مبارزه با مواد مخدر در حاشيه نشست خبري اين ستاد به خبرگزاري فارس داد. پرويز افشار اعلام كرد: «اگر جمعيت دانش‌آموزان بين كلاس‌هاي سوم راهنمايي تا پايان متوسطه را ٥/٤ ميليون نفر در نظر گرفته باشيم مي‌توانيم بگوييم كه هم‌اكنون ٤٥ هزار نفر از دانش‌آموزان تجربه حداقل يك‌بار مصرف مواد مخدر را در دوران تحصيل خود داشته‌اند. »

سرپرست اداره کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گیلان بر همکاری دستگاه‌های دولتی برای اشاعه فرهنگ احترام به حقوق شهروندی تاکید کرد و گفت: آموزش حقوق شهروندی بسیاری از مسائل اجتماعی را حل می‌کند.