علیرضا افشاری/ کنشگر مدنی
بهنظر میرسد در گرماگرم نقدهای بسیاری که به شورای شهر پیشین تهران و سازمان شهرداری در این سالها وارد میشود و در روند ملتهب گزینش شهردار جدید که از سر گذشت، کسی به یاد سمنها و نهاد پرقدرتِ یاریگرِ آن در شهر تهران، یعنی ستاد توانافزایی و حمایت از فعالیت سازمانهای مردمنهاد شهر تهران در شورای شهر نیست.
ستادی که ريیس آن عضوی از کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی است و با حضور نمایندگانی از کمیسیونهای اصلی شورای اسلامی شهر تهران، وزارت کشور و شهرداری تهران، و بهویژه بودجه قابل اعتنایی که در اختیار دارد، توان تاثیرگذاریاش بر مهمترین نهاد مرتبط با موضوع سمنها در شهر تهران، یعنی شهرداری بسيار است.
شهرداريكه فضاهای فرهنگی بسیاری را در اختیار دارد و توان اصلی تاثیرگذاری در لایههای مختلف شهر را بر دوش ميكشد، بايد به رشد و توانمند شدنِ سمنها در این شهر یاری برساند، اما آیا تاكنون چنین اتفاقي رخ داده است؟ آیا در چهار سال گذشته، که اوج قدرت این ستاد بوده، گامی برای سمنهای تهرانی برداشته شده است؟
اعتماد اجتماعی امروزه از ابعاد مهم ارتباطات انسانی است که نقش بسیاری در توسعه جوامع دارد. اندیشمندان و متفکران علوم اجتماعی بر این باورند که بدون درنظرگرفتن این شاخص، رسیدن به توسعه در هر جامعهای دور از ذهن خواهد بود. اعتماد اجتماعی در سه سطح قابل بررسی است. سطح (خرد) که شامل اعتماد به اشخاص در گروههای اولیه مثل خویشاوندان، خانواده و دوستان، اعتماد در سطح (میانی) یا اعتماد تعمیمیافته شامل اعتماد به اشخاص و گروهها بهطور عام و همچنین اعتماد در سطح (کلان) که شامل اعتماد به نهادها، سازمانها و حاکمیت میشود.
تضعیف کارکرد نهادهای غیررسمی و کاهش ارتباطات نزدیک و چهرهبهچهره در سایه تکنولوژیهای ارتباطی جدید و حذف زمان و مکان از تعاملات و مبادلات اجتماعی در دنیای مدرن، اهمیت مقوله اعتماد اجتماعی در دنیای امروز را دوچندان کرده است. اهمیت این موضوع به حدی است که فرانسیس فوکویاما، فیلسوف آمریکایی، شکلگیری نهادها و مؤسسات بزرگ در کشورهایی مثل ایالات متحده، ژاپن و آلمان را ناشی از سطح اعتماد بالا در این کشورها میداند؛ چیزی که از نظر وی در کشورهایی مثل فرانسه، ایتالیا و چین به دلیل سطح پایین روابط نزدیک بین مردم رخ نداده است. بهبود و ارتقای شاخص اعتماد اجتماعی افزایش مشارکت اجتماعی، تسهیل در روابط اجتماعی و گسترش شبکه روابط اجتماعی، تقویت سازمانهای مردمنهاد، همبستگی ملی و افزایش سرمایه اجتماعی را به همراه دارد. اعتماد اجتماعی شرط اساسی برای دوام و قوام دموکراسی فراگیر در جامعه است.