الهام فخاری*

نویسنده: کورش محمدی*

در همه دنیا دولت‌ها به این نتیجه رسیده اند که فعالیت‌های اجتماعی و سازماندهی برنامه‌های کنترل در حوزه جامعه به تنهایی و با تمرکز از بالا به پایین صورت نمی‌گیرد. بنابراین اکنون رو آوردن به رویکرد اجتماعی سازی فعالیت‌ها در حوزه پیشگیری و خدمات اجتماعی، کنترل و کاهش آسیب‌ها در دنیای پیشرفته به سرعت شکل گرفته و نهادینه شده است، اما در جوامع در حال توسعه به ویژه در جامعه ما معمولا دستگاه‌ها از تمرکز در سطح بالا بیشتر استقبال می‌کنند و اعتقاد دارند که آمارها و عملکردها را نزد خودشان نگه دارند تا مبادا کسی فرصت ایفای نقش داشته باشد و امتیاز به نام او قید شود. این ویژگی جوامع در حال توسعه است که افراد تلاش می‌کنند به حوزه خدمتی و کاری خودشان سخت بچسبند تا موقعیتشان به خطر نیفتد و این خطر جدی برای جامعه ماست. با وجود تاکیداتی که بارها مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری در استفاده از سمن‌ها داشته اند، اما همچنان می‌بینیم که سمن‌ها به صورت فرسایشی و عمدتا غیرفعال نگه داشته شده و از ظرفیتشان کمتر استفاده می‌شود. این خطر جدی است، چرا که روز به روز به مشکلات بیشتر دامن زده می‌شود، در حالی که سمن‌ها می‌توانند در مباحث و پدیده‌های اجتماعی مثل کارتن خوابی، گورخوابی و... کارساز باشند، چون به بدنه اجتماعی مردم و خیریه‌ها وصل هستند و نقش قابل توجهی در حل معضلات دارند.

رقم دقیق جمعیت حاشیه نشینان ایران مشخص نیست اما آمارهای رسمی و غیررسمی حکایت از وجود 10 تا 20 میلیون حاشیه نشین دارد. 
حاشیه نشینی از یک دیدگاه تجلی فقر شهری و نابرابری اقتصادی تلقی می شود و فشردگی و تراکم جمعیت، بالا بودن جرم، اعتیاد، فقر و غیره از مشکلات رایج در این مناطق است.
ایرنا در راستای شناخت بهتر مساله حاشیه نشینی میزگردی را با حضور سه تن از صاحب نظران و استادان دانشگاه برگزار کرد.
محمد شیخی دانشیار گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه علامه طباطبایی، حسین ایمانی جاجرمی دانشیار گروه مطالعات توسعه دانشگاه تهران و نریمان مصطفایی مدیر کل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار وزارت مسکن و شهرسازی در این میزگرد نقطه نظرات خود را در خصوص حاشیه نشینی در ایران و مقایسه آن با برخی از کشورهای جهان بیان کردند.
آنان با اشاره به اقدامات انجام شده در مناطق حاشیه نشین بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و تغییر چهره این مناطق، ضمن تاکید بر ضرورت دخالت سازمان های مردم نهاد (سمن) در حل معضلات حاشیه نشینی از برخی اقدامات انجام شده در سال های گذشته برای رسیدگی به حل معضل حاشیه نشینی و آلوده شدن آن به سیاست انتقاد کردند.
مشروح میزگرد در پی می آید:

برای تحقیق و آموزش مهارتهای زنان ،تشکل های مردمی و سازمان های مردم نهاد باید فعال شوند. 
مشاور وزیر و مدیر کل دفتر زنان و خانواده وزارت کشور امروز در نشست زنان فرهیخته استان کرمان با تاکید برضرورت فعالیت صنوف و تشکیلات مختلف و سازمانهای مردم نهاد برای تحقیق و آموزش مهارتهای زنان افزود دختران تحصیلکرده بفکر کار افرینی و تولید باشند زیرا مسئله ی استخدام در کشور دیگر مطرح نیست و این رویکرد تغییر یافته است.

نماینده‌های تشکل‌های مردم‌نهاد در کهگیلویه و بویراحمد از مشکلات مالی، بوروکراسی اداری، نبود نظارت، عدم معافیت مالیاتی این نهادهای فرهنگی و بیمه نبودن اعضای تشکل‌ها ابراز گلایه کردند.

دبیر انجمن مهر امید استان اردبیل گفت: با همکاری و مشارکت شهرداری اردبیل طرح هر پارک یک ایستگاه کتاب در اردبیل اجرا می شود.

عضو شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: با کمک سازمان‌های مردم نهاد می توان خدماتی با هزینه‌های پایین به مردم ارائه کرد.

عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران بر ضرورت مشارکت واقعی مردم در رفع مشکلات اجتماعی تاکید کرد.

علیرضا افشاری/ کنشگر مدنی

·       پویش خشونت پرهیزی با احترام به حقوق مخالف قرین است.

·       نهادهای مدنی به عنوان حلقه واسط حکمرانی-شهروندان گفتگومداری را ترویج کنند.

·       ناخودآگاهِ جمعی هویت ایرانیان خشونت پرهیز و صلح گراست.

اعتماد اجتماعی امروزه از ابعاد مهم ارتباطات انسانی است که نقش بسیاری در توسعه جوامع دارد. اندیشمندان و متفکران علوم اجتماعی بر این باورند که بدون درنظرگرفتن این شاخص، رسیدن به توسعه در هر جامعه‌ای دور از ذهن خواهد بود. اعتماد اجتماعی در سه سطح قابل بررسی است. سطح (خرد) که شامل اعتماد به اشخاص در گروه‌های اولیه مثل خویشاوندان، خانواده و دوستان، اعتماد در سطح (میانی) یا اعتماد تعمیم‌یافته شامل اعتماد به اشخاص و گروه‌ها به‌طور عام و همچنین اعتماد در سطح (کلان) که شامل اعتماد به نهادها، سازمان‌ها و حاکمیت می‌شود.
تضعیف کارکرد نهادهای غیررسمی و کاهش ارتباطات نزدیک و چهره‌به‌چهره در سایه تکنولوژی‌های ارتباطی جدید و حذف زمان و مکان از تعاملات و مبادلات اجتماعی در دنیای مدرن، اهمیت مقوله اعتماد اجتماعی در دنیای امروز را دوچندان کرده است. اهمیت این موضوع به حدی است که فرانسیس فوکویاما، فیلسوف آمریکایی، شکل‌گیری نهادها و مؤسسات بزرگ در کشورهایی مثل ایالات متحده، ژاپن و آلمان را ناشی از سطح اعتماد بالا در این کشورها می‌داند؛ چیزی که از نظر وی در کشورهایی مثل فرانسه، ایتالیا و چین به دلیل سطح پایین روابط نزدیک بین مردم رخ نداده است. بهبود و ارتقای شاخص اعتماد اجتماعی افزایش مشارکت اجتماعی، تسهیل در روابط اجتماعی و گسترش شبکه روابط اجتماعی، تقویت سازمان‌های مردم‌نهاد، هم‌بستگی ملی و افزایش سرمایه اجتماعی را به همراه دارد. اعتماد اجتماعی شرط اساسی برای دوام و قوام دموکراسی فراگیر در جامعه است.

فرماندار شهرستان اراک گفت: حضور یک سمن در کنار هر یک از سازمان‌ها سبب بهبود کیفیت خدمات‌رسانی و حل مشکلات جامعه می‌شود.

معاون استاندار مرکزی و فرماندار شهرستان ساوه گفت: توسعه اجتماعی و فرهنگی جامعه در گروی مشارکت فعال و پویای سازمان های مردم نهاد است.

فرماندار سنندج بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد به منظور ترویج و نهادینه کردن رعایت حقوق کودکان تاکید کرد و گفت: بستر ورود سمن‌ها به حوزه توسعه آموزش در بین خانواده‌ها فراهم شود.

فرماندار کامیاران با اشاره به تاثیر سمن ها(سازمان های مردم نهاد) در تمامی عرصه ها از آمادگی فرمانداری، محیط زیست، جهاد کشاورزی و اداره منابع طبیعی برای صدور مجوز برای سمن های حامی طبیعت در روستاهای شهرستان خبر داد.

فرماندار شهرستان نطنز گفت: هم‌اکنون 32 سمن و سازمان مردم‌نهاد در شهرستان نطنز در حال فعالیت هستند.

230 سازمان مردم نهاد در استان آذربایجان غربی فعال هستند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما مدیر کل اموراجتماعی استانداری آذربایجان غربی امروز در کارگروه تخصصی سازمان های مردم نهاد استان گفت: این تعداد با بیش از 12 هزار نفر عضو در هفت گروه تخصصی ساماندهی شده اند و هجده سازمان دیگر نیز درمرحله تشکیل پرونده هستند.

معاون آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست کشور گفت: سازمان های مردم نهاد به عنوان بازوان قدرتمند دولت ، نقش مهم و کلیدی در تصدی گری امور اجرایی کشور دارند.

ليلا رزاقي: امروزه سازمان‌هاي غيردولتي زنان به‌عنوان يکي از سازمان‌هاي جامعه مدني، صداي اکثريتي خاموش از زنان را پيگيري مي‌کنند که مطالباتشان اغلب از سوي جوامع تک‌صدايي و غالبا داراي رويکردهاي مردسالارانه ناديده گرفته شده است. شکاف‌هاي جنسيتي، عدم دسترسي عادلانه به حقوق اجتماعي و اقتصادي زنان و تبعيض‌هاي ناروا، زمينه‌اي را براي اين سازمان‌ها فراهم کرده تا بتوانند با برنامه‌ريزي‌هاي هدفمند، زمينه را براي تغيير ارزش‌ها در جوامع کمترتوسعه‌يافته فراهم کنند. با اين توضيح، مي‌خواهيم بدانيم وضعيت اين سازمان‌ها در ايران امروز چگونه است؟ آيا سازمان‌هاي غيردولتي زنان در ايران توانسته‌اند مأموريت خود را درزمينه پيگيري مطالبات اقشار مختلف زنان، به‌خوبي به انجام برسانند؟ آيا صدايي که از سازمان‌هاي غيردولتي زنان شنيده مي‌شود، صداي همه زنان ايراني است؟ پاسخ هريک از سؤالاتي که طرح شد، هم آري است و هم خير. نگاهي به عملکرد سازمان‌هاي غيردولتي زنان در ايران نشان مي‌دهد، اغلب آنها با درک محروميت‌هاي حقوقي و اجتماعي زنان در سال‌هاي اخير، اقدام به فعاليت‌هاي توسعه‌محوري کرده‌اند که ذاتا با آنچه در ميان زنان طبقه متوسط مي‌گذرد، همخواني دارد اما بااين‌حال، نتوانسته است به‌طور کامل، ساير اقشار و گروه‌هاي اجتماعي زنان را نمايندگي کند. بااين‌حال، درحالي‌که زنان سراسر جهان، هشتم مارس را روزي براي يادآوري عدالت‌خواهي جنسيتي مي‌دانند، گذري بر عملکرد اين سازمان‌ها در سال‌هاي گذشته، مي‌تواند افق ديدي روشن‌تر براي آينده در اختيار فعالان اين عرصه قرار دهد.