نویسنده : مطهره واعظی‌پور
صابر و محمود حالا به جای اینکه در خرابه‌ها چنباتمه زده باشند و دنبال مواد بگردند، با قامتی ایستاده پای گل‌هایی ایستاده‌اند که باور دارند زندگی‌شان را تغییر داده است. حالا به جای پایپ، سیخ و مواد، بیلچه و آبپاش برای رسیدگی به گلدان‌های «کمپین نهال مهر» در دست‌شان است.
صابر که بعد از هشت سال مصرف مواد مخدر، با 53 روز پاکی وارد این حرفه شده می‌خواهد با پرورش گل‌ها امید را در دل کارتن‌خواب‌ها زنده نگه دارد.
محمود بعد از 23 سال مصرف حالا با 60 روز پاکی بهترین باغبان گل‌ها شده و با وسواس خاصی از تک تک‌شان مراقبت می‌کند.
«کمپین نهال مهر» عنوان طرحی است که جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها راه‌اندازی کرده است؛ کمپینی که در آن تعداد زیادی گل و نهال با دستان زنان و مردان بهبود‌یافته پرورش پیدا می‌کند و به فروش می‌رسد.
تاریخ مشخصی از زمان شروع فعالیت خیریه ها وجود ندارد اما، مولفه مشترک تمام امور خیر این است که هدف کسب سود نیست. مراکز خیریه ای این روزها در کوچه و پس کوچه های شهر به‌صورت قارچ گونه رشد می کنند که هر کدام بهانه حضورشان، مرهم درد دیگری بودن است .اما زیرپوست شهر مملو از نیازمندانی است که کاسه “چه کنم” دست گرفته اند.خیریه ها از دیرباز جایگاه مهمی در باورهای دینی و سنتی ایرانی‌ها داشته اما در سال های اخیر، برخی کج روی ها سبب شده تا فعالیت خیریه های مردمی کمتر به چشم آید. این درشرایطی است که اگر برخی ها به اسم خیریه، به منافع خود می اندیشیند اما هستند مراکزی که در قالب خیریه و بدون هیچ سر و صدایی، به کمک نیازمندان می روند و کارهای ماندگاری نیز می‌کنند. این سال‌ها، در برخی معابر و خیابان های شهر، تابلوهای خیریه ها را شاهدیم که از طرق مختلف به کمک به همنوعان خود فکر می کنند.
نویسنده: فاطمه رمضانیان
«خانم... آقا... به کمک‌های نقدی برای کودکان بی‌سرپرست علاقه‌مند هستید؟... مهم نیست چقدر، هرچه مد نظر خودتان هست کمک کنید و قبض دریافت کنید... بله، می توانید به موسسه ما مراجعه کنید و بچه ها را از نزدیک ببینید». این عبارت ها ممکن است برای‌تان آشنا باشد. در کوچه و خیابان، جلوی در منزل‌تان و حتی در محل کار ممکن است شخصی به شما مراجعه کرده و چیزی شبیه همین عبارت‌ها را تحویل‌تان داده باشد. البته که شما نیز ممکن است مبلغی کمک کرده باشید. پنج‌هزار تومان، 10 هزار تومان یا بیشتر و کمتر. می گویید به جایی بر نمی خورد و شاید دل کودکی شاد شود. اما افراد زیادی مانند شما هر روز مبالغی را به این موسسات کمک می کنند؛ بی آنکه از صحت آن مطمئن باشند. موسسات مردم نهاد بسیاری وجود دارند که در راستای کاهش آسیب های اجتماعی تلاش می کنند، اما تلاش بی‌وقفه آنها و احسان مردم، برخی سودجویان را ترغیب می‌کند چیزی شبیه به آن را بازسازی کنند و به بهانه کمک، پول به جیب بزنند. آن ها می گویند که زیر نظر بهزیستی فعالیت می کنند و تشویق‌تان می کنند که برای اطمینان بیایید از موسسه ما کد بگیرید. اما نمی‌گویند که این کد شما را به کجا وصل می کند؟ آیا کد ارتباط شما با سازمان بهزیستی است یا از این کدهایی که هر موسسه ای می تواند داشته باشد؟ بازاریاب های این موسسات وقتی به سراغ‌تان می آیند، بلبل زبان هستند اما دو تا سوال که ازشان بپرسید، به تته پته می افتند و دايم می گویند که ما نمی دانیم، با موسسه تماس بگیرید، با مسئول موسسه صحبت کنید و همه چیز را به مسئولی پاس میدهند که مطمئنا مي‌داند چگونه شما و سوال‌های‌تان را بپیچاند و شب به شب پول‌هایی را که بازاریاب ها جمع آوری کرده‌اند، به حسابش سرازیر کند.
فاطيما فردوس: تشکيل خيريه‌ها، با زندگي انجمني در ايران گره خورده است. بااين‌حال و با گذشت سال‌هاي متمادي از تأسيس و شکل‌گيري خيريه‌ها در ايران، مؤسسات خيريه همچنان به‌صورت سنتي اداره مي‌شوند. اين مؤسسات که اکثرا به‌صورت هيأت‌امنايي و هيأت‌رئيسه تأسيس مي‌شوند، بر مبناي مديريت سنتي و قديمي خود امور خيريه را در دست گرفته و فعاليت مي‌کنند. در مديريت سنتي مؤسسات خيريه، نرم‌افزارهاي تخصصي مالي تعريف نشده است و خيريه بر مبناي شخص‌محوري (مديرعامل) اداره مي‌شود. به عبارت ديگر، اين نوع مديريت نمي‌تواند اسناد و مدارک شفافي را به ناظران و بازرسان ارائه کند؛ بنابراین مراجع صدور مجوز با تصور اينکه شخص مدير از معتمدان است، حضور خود را در مجموعه کمرنگ‌تر مي‌کنند. در همين ميان، بر‌اساس برنامه سوم و چهارم توسعه، وزارت کشور موظف است از سازمان‌ها و نهادهاي مردمي حمايت کند، ضمن اينکه اين قانون از سوی ديوان عدالت اداري نيز مورد تأييد قرار گرفته است. درحال‌حاضر، به جاي چهار سازمان، 6 سازمان اعم از وزارت علوم، وزارت کشور، سازمان بهزيستي، وزارت ارشاد، سازمان ملي جوانان و نيروي انتظامي متولي صدور مجوز سازمان‌هاي مردم‌نهاد در کشور هستند که هر کدام بر‌اساس اهداف خود وظايف مشخصي را براي سمن‌هاي ايجاد‌شده خود تعريف مي‌کنند و بيشتر آنها را مؤسسات خيريه تشکيل مي‌دهند؛ مؤسساتي خيريه که هيچ قانوني براي نظارت بر آنها وجود ندارد و انتظار مي‌رود به‌جاي نهادهايي که متولي صدور مجوز براي ثبت مؤسسات خيريه هستند، قانوني براي نظارت بر آنها مقرر شود تا شاهد فعاليت غيرشفاف خيريه‌ها نباشيم، هرچند اين مسئله شامل همه مؤسسات خيريه‌ها نمي‌شود و نبايد تمام آنها را مورد اتهام قرار داد.
نویسنده : مطهره واعظی‌پور/ سال تحصیلی برای همه دانش‌آموزان خوشایند نیست؛ دانش‌آموزانی هستند که برای رفتن به مدرسه، لوازم تحریر، کیف و کفش ندارند. دانش‌آموزانی که به دلیل فقر مالی و فرهنگی می‌روند که جزء بازمانده‌های تحصیل یا ترک‌تحصیلی‌ها شوند؛ اما جایی که دولت به خاطر کمبود بودجه یا هر دلیل دیگری نمی‌تواند از این کودکان محروم حمایت کند، مردم خودشان دست به کار می‌شوند. در این راستا چند سالی است که سازمان‌های مردم‌نهاد یا همان ان‌جی‌اوها و بنیادهای نیکوکاری مردمی، برای اینکه فقر، فرصت تحصیل را از دانش‌آموزان نگیرد، سعی کرده‌اند بیشتر از گذشته، این دانش‌آموزان را تحت‌پوشش قرار دهند.
سميرا حسيني: پسربچه‌ها بدون توجه به بوي بد زباله‌ها دست‌هايشان را تا آرنج داخل کوهي از زباله فرو‌مي‌برند و بطري‌هاي پلاستيکي، قوطي‌هاي فلزي و مقواهاي چرک را بيرون مي‌کشند و در گوني بزرگ و وصله‌پينه خورده‌اي که روي زمين است، مي‌ريزند. با هر قدم كه روي زمين مي‌گذاريم، صدها مگس در آسمان به پرواز درمي‌آيند.
زهرا کشوری/ کمپین «نهال مهر» تصویر جدیدی از مردان و زنان بهبود یافته مؤسسه مردمی طلوع بی‌نشان هاست که از «ته خط» برگشته‌اند. ته خط، جایی است که تنهایی را در تنهایی ضرب کرده و به توان تنهایی رسانده‌اند. ته خط همه چیز. آنجا اشباحی زندگی را با پک‌های سیگار، دود کردند و با «مواد» به آتش کشیدند اما سه‌شنبه شبی نمک گیر «غذای عشق» کسانی شده‌اند که نتوانستند نسبت به آنها بی‌تفاوت باشند. آنها «نیمه شبی» مشعل به دست در کوره‌پزخانه‌ها، بیغوله‌ها و... آتش امیدی را برافروختند تا نور آن رهگشای کسانی باشد که در حاشیه شهر اسیر مواد شده‌اند و راهی برای رهایی از این زندان خودخواسته و جامعه پرداخته نمی‌یابند.
مطهره واعظی‌پور | عقیم‌سازی زنان معتاد راه‌حلی بود که اولین‌بار فاطمه دانشور، عضو شورای شهر تهران مطرح کرد؛ موضوعی که موافقان و مخالفان زیادی داشت. برخی بر این باورند که عقیم‌سازی زنان معتاد انگیزه ترک را برای همیشه از آنها می‌گیرد و برخی دیگر معتقدند عقیم‌سازی موقت زنان معتاد بهترین راه‌حل برای جلوگیری از به دنیا آمدن کودکان معتاد است؛ کودکان معتادی که اگر از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد پیدا نشوند، با همین اعتیاد بزرگ می‌شوند یا جان‌شان را از دست میدهند. وضعیت نوزادان مبتلا به اعتیاد، بهانه‌ای شده که جمعیت امام علی(ع) در نشستی به بررسی آن بپردازد؛ نشستی که پرویز افشار، معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر، علی‌‌اصغر محکی، دبیر ستاد و مسئول دبیرخانه کارگروه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و اعتیاد و روزبه کردونی، مدیرکل دفتر امور آسیبهای اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، قرار بود در آن حضور داشته باشند اما از غایبان آن بودند.
دپارتمان آموزشی موسسه مطالعاتی «حامیان فردا» سومین سال فعالیت خود را با برگزاری کنفرانس آموزشی «سمن ها، تحریم و مدیریت چالش ها» آغاز کرد.
موضوع این کنفرانس آموزشی که در 18 و 19مهرماه در تالار کهربا در دانشگاه شریف برگزار شد، ارتقای کیفیت مدیریت پروژه های فقر زدایی، در شرایط پیچیده ناشی از بحران اقتصادی پیش روی کشور بود.
زهرا کشوری/ همه تلاش خود را می‌کنند تا یک روز جهنمی تاریک را برای کودکان کار به روزی قابل تحمل تبدیل کنند. جمعیت دانشجویی امام علی(ع) را «شارمین میمندی نژاد» مدیرعامل این جمعیت 17 سال پیش راه انداخت چون به گفته خودش نمی‌توانست و نمی‌خواست از کنار کودکانی که در خیابان و حاشیه‌های شهر فراموش شده‌اند، بی‌تفاوت بگذرد! خبرهای او از زیر پوست شهر تلخ و چرکین است. آمارهای مگویی که خیلی‌ها نمی‌خواهند بشنوند! شاید به همین خاطر بود که امسال مراسم شب قدر آنها در برج میلاد با اما و اگر‌هایی رو به رو شد و تا تعطیلی پیش رفت اما خبر که به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی رسید، همه چیز فرق کرد. او به همراه اعضای دانشجویی جمعیت امام علی(ع)، خانه‌هایی به نام خانه‌های علم در محله‌های «فقر، غربت و حاشیه» ایجاد کردند تا کودکان و زنان را از وحشتی که در خانه پدری به آنها منتقل می‌شود نجات بدهند. با او درباره این محله‌ها گفتوگو کردیم. جمعیت امام علی(ع) این روزها داغدار کودک چند ماهه‌ای است که اوردوز کرده و در میان زباله‌ها رها شده بود! آنها اسم این کودک را «رویا» گذاشتند تا شاید راهی برای تعبیر این وحشت زیر پوستی شهر برای کودکان کار و بد سرپرست بیابند!
شخصا به دلیل تجربه حضور در فعالیت‌های مردم‌نهاد تمایل دارم تشکل‌های زنانه را تاسیس کنم و آموزش بدهم، چراکه معتقدم گسترش جامعه مدنی کمک می‌کند سطح مطالبات و آگاهی مردم بالا برود و افزایش پیدا کند.
فرناز قلعه‌دار/ در کشور ما بیش از 90 سال است که سازمان‌های مردم نهاد یا همان تشکل‌های اجتماعی غیردولتی فعالیت‌شان را آغاز کرده‌اند اما متأسفانه هنوز قانونی مشخص که تکالیف، حقوق، نظارت و تخلفات این سازمان‌ها را به شکل مدون و مصوب بیان کند در ایران وجود ندارد. حال آنکه بی‌تردید وجود یک قانون واحد و شفاف که تکلیف سازمان‌های مردم نهاد را مشخص کند بسیار ضروری به نظر می‌رسد. چرا که قوانین متعدد که مجریان متعددی نیز دارند سردرگمی و مشکلات زیادی را نیز به دنبال می‌آورد. این در حالی است که یکی از وعده‌های انتخاباتی دکتر حسن روحانی برای ریاست جمهوری تصویب لایحه‌ای برای «سمن» ها بود که در حال حاضر نیز این لایحه آماده شده و در انتظار تقدیم به مجلس آینده است. حال آنکه بی‌تردید تصویب این قانون در مجلس دهم می‌تواند کمک ویژه‌ای به ضابطه‌مندشدن این تشکل‌ها کند. با وجود این، خلأ قانونی موجود باعث شده که نظارت بر تشکل‌های مردمی کمرنگ و آمار تخلفات زیاد باشد. فعالیت تشکل‌های اجتماعی به نوعی با امنیت جامعه گره خورده و نبود قانون و نظارت جدی بر آنها تهدیدی برای امنیت و سلامت جامعه خواهد بود. در همین رابطه و برای بررسی وضعیت فعلی سمن‌ها در کشور با بهمن مشکینی – مشاور وزیر کشور و مسئول امور سازمان‌های مردم نهاد- به گفتوگو نشستیم.
مطالعات ميداني نشان مي‌دهد در سال‌هاي گذشته سازمان‌هاي غيردولتي‌ای که در حوزه زنان کار مي‌کنند با يک ضعف عمده در شيوه سازماندهي و نتيجه ارائه خدمات مواجه بوده‌اند. عدم شناسايي و نيازسنجي از گروه‌هاي ذي‌نفع در بسياري از مواقع اين سازمان‌ها را از دستيابي به اهداف اصلي خود بازداشته است. در آتنا اين ضعف اساسي تا حدود زيادي مورد توجه قرار گرفته و اين مرکز توانسته است با شناسايي گروه هدف خود که زنان و خانواده‌هاي آسيب‌پذير هستند تا حدود زيادي در امر شناسايي و نيازسنجي از گروه ذي‌نفع موفق عمل کند. دکتر زهرا افتخارزاده، باني شکل‌گيري اين سازمان غيردولتي است؛ دختر جواني که در رشته داروسازي دانشگاه تهران تحصيل کرده و بعدها به‌دليل علاقه‌اش به حرفه مددکاري اجتماعي تحصيلاتش را در اين رشته ادامه داده است. عنوان عضوي از خانواده چند‌صد نفره آتنا بيشتر برازنده اوست تا عنوان پرطمطراقي چون مديرعامل مؤسسه بهبود کيفيت زندگي زنان آتنا...
لایحه سازمان های مردم نهاد، در جلسه 2 اسفندماه در هئيت دولت تصویب شد.
سمن‌ها و NGOها نقش بسیار زیادی در کاهش آسیبهای اجتماعی دارند. سمن‌ها در کف خیابان و در بطن جامعه‌اند از گروه‌های آسیب پذیر و محروم جامعه را نمایندگی می‌کنند و در صورت حمایت از آنها؛ آنها می‌توانند در زمینه کاهش آسیبهای اجتماعی گام‌های مهمی بردارند؛ چراکه این گروه‌های اجتماعی واقعیت‌های تلخ جامعه را به مردم و سیاستمداران نشان میدهند. از طرف دیگر قانون جامع حمایت از حقوق کودکان سال‌هاست در مجلس در حال خاک خوردن است؛ قانونی که در آن کودک‌آزاری جرم تلقی شده است. این در حالی‌ست که برخی از نمایندگان معتقدند این مساله مغایر حقوق پدری است.
سازمان بهداشت جهانی در تعریف کودک‌آزاری آورده است: آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افراد دیگر که نسبت به او مسئول هستند، کودک‌آزاری است. به عبارت دیگر هرگونه رفتار یا نارسایی از طرف والدین یا هر کسی که سرپرستی کودک را به عهده دارد که منجر به مرگ کودک، صدمات و آسیبهای روحی، آزارهای جنسی یا استثمار کودک شود، کودک‌آزاری تلقی می‌شود. اگرچه کودک‌آزاری می‌تواند در محیط خانه یا خارج از آن اتفاق بیفتد اما اکثر مطالعات نشان می‌دهد حدود۷۰ درصد کودک‌آزاری‌ها در محیط خانواده صورت می‌گیرد.
با توجه به اهمیت توسعه جامعه مدنی در حوزه زنان و خانواده برای رفع موانع و مشکلات این عرصه، بر آن شدیم در این زمینه با کارشناسانی که با تشکل‌های مردمی و فعالیت‌های آنها ارتباط بیشتری دارند گفت‌وگوهایی داشته باشیم تا از این رهگذر مخاطبان بتوانند از تجارب و نظرات کارشناسان بهره ببرند.
در همین رابطه با اکرم گل‌محمدی، سرپرست اداره مشارکت‌های اجتماعی اداره‌کل ورزش و جوانان استان تهران گفت‌وگویی انجام‌شده که در ادامه می‌خوانید.
این روزها به‌گفته بسیاری از جامعه‌‌شناسان و کارشناسان وضعیت آسیبهای اجتماعی به مرحله‌ای کتمان‌ناپذیر رسیده و بحث و بررسی در مورد چرایی افزایش آسیب‌‌ها و ارائه راهکارهای عملیاتی به امری الزامی بدل شده است. حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران کشور که در یکی دو دهه اخیر مسئولیت‌‌های بسیاری در سازمان بهزیستی، سازمان برنامه و بودجه و ستاد مبارزه با مواد مخدر داشته، به‌واسطه سابقه طولانی‌اش در تمرکز بر معضلات اجتماعی و همچنین تسلط توأمانش بر مباحث آکادمیک و تجربی از او کارشناسی ساخته که نمی‌توان نظراتش در مورد وضعیت فعلی آسیبهای اجتماعی و به‌ویژه حاشیه‌نشینی و هشدارهای وی نسبت به آینده کشور را نادیده و ناشنیده گرفت. آبان سال گذشته رئیس انجمن مددکاران کشور گفت: نمی‌شود با رویکردی غیرمتناسب با موضوعی که ماهیتی اجتماعی و فرهنگی دارد، برخورد کرد. امروز هم هستند افرادی که معتقد به برخورد سلبی هستند؛ یک‌عده دیگر می‌‌گویند ما باید مسیری را برویم که دنیا رفته؛ برخی معتقدند که باید تنها راهکارهای اجتماعی و فرهنگی را به کار بست و دسته چهارمی هم هستند که با سه‌دسته قبل مخالفند و معتقدند ما باید با بهره‌‌مندی از ظرفیت قوای قهریه راهکارهای تجربه‌شده در دنیا را به‌تناسب شرایط فرهنگی، دینی و اجتماعی متناسب با تعریف‌‌های خودمان در پیش بگیریم؛ ما معتقدیم برخوردهای سلبی هم در جایی اثربخش است، ولی قطعا به‌عنوان اولین راهکار نباید در بحث آسیبهای اجتماعی مطرح شوند. به‌گزارش تسنیم، او بیان کرد: ما به هیچ‌وجه جرات لایه‌برداری و روشن‌دیدن آسیبهای اجتماعی را نداریم و تا زمانی که نتوانیم آسیبهای اجتماعی را به‌درستی ببینیم، نمی‌توانیم برنامه‌‌ریزی درستی کنیم.
اعظم پویان / مشارکت در امور خیر با زندگی روزمره بسیاری از ما آمیخته است اما این روزها با گسترش سازمان های مردم نهاد و خیریه ها جای خالی آموزش در امر خیر بسیار پررنگ دیده می شود. در جامعه رو به توسعه ما حضور سازمان های مردم نهاد، نقش پررنگی در ترویج مطالبه گری مردم خواهد داشت اما پیش زمینه این امر، آموزش برای داشتن نگاه صحیح به امر خیر است. مساله اینجاست که چگونه می توان کمک کرد تا پارادوکسی میان خیر و فرد دریافت کننده امر خیر صورت نگیرد. وقتی تفکر منطقه 1و2و3 تهران تصمیم می گیرد بچه ساکن مرز را برساند به جایی که خودش هست، این کودک نه می تواند به او برسد و نه گفتمان مشترکی شکل می گیرد. آموزش برای نوع فعالیت اجتماعی و فرهنگی سازمان‌های مردم‌نهاد، یک‌سوی ماجرای فعالیت این سازمان هاست. نحوه جمع‌آوری اعانه توسط این سازمان ها که با وجود تغییرشرایط جامعه هنوز به شیوه‌سنتی صورت می گیرد از یک‌سو و نبود مکانیزم‌های نظارتی دقیق بر نحوه فعالیت های مالی سمن ها از سوي ديگر، منجر به ایجاد شبهاتی در زمینه فعالیت های پولشویی این موسسه ها شده است. در همین ارتباط روزنامه «قانون» با «رضا درمان»، مدیرعامل جامعه‌یاوری‌فرهنگی به گفتوگو نشسته است. مجموعه جامعه‌یاوری‌فرهنگی ، یکی از سازمان‌های خیریه مردم نهادی است که در اوایل جنگ در جهت رفع کمبودهای آموزشی مناطق دور افتاده شروع به کار کرد. این سازمان مدت‌ها در زمینه مدرسه‌سازی فعالیت داشته و این روزها با فعالیت در زمینه مدرسه‌یاری، تجربیات ارزنده ای در زمینه فعالیت های خیریه در کشور کسب کرده است.
