وظايف دولت در حوزه محيط‌زيست در برنامه ششم توسعه به تصويب مجلس رسيد. اهميت اين بند از برنامه ششم از آنجايي است که ناظر بر چالش‌هاي کنوني محيط‌زيست در ايران بوده و در صورت تحقق مفاد آن مي‌تواند حال محيط‌زيست کشور ما را خوب کند اما همزمان برخي کارشناسان مي‌گويند، اين پيش‌بيني‌ها در برنامه‌هاي چند ساله توسعه آن‌قدر که بايد، ضمانت اجرايي ندارد، همان‌طور که برخي پيش‌بيني‌ها در برنامه پنجم توسعه محقق نشد. بااين‌حال، نقطه مثبت فصل محيط‌زيست در برنامه ششم توسعه، افزايش اختيارات سازمان محيط‌زيست در برخي از موارد است. علامه بر اين، توجه به حفظ جنگل‌ها و تالاب‌ها از جمله اين اتفاقات است. به‌طوري‌که نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، دولت را مجاز کردند که هرگونه بهره‌برداري تجاري و صنعتي از چوب جنگل‌هاي شمال از ابتداي سال چهارم اجراي برنامه ششم توسعه ممنوع شود. 

محمد باقرزاده| درست در روزهایی که شومن‌، سلبریتی‌ و کمدین‌ها، اصلی‌ترین میهمانان دانشگاه‌های ایران هستند، فعالان دانشجویی بیش ‌از‌پیش منتقد فضای حاکم و خواهان تغییر در دانشگاه‌های محل تحصیل خودند. ٦٣سال پیش بود که درچنین روزی سه دانشجو در دانشکده فنی دانشگاه تهران به ضرب گلوله‌های پهلوی، جان خود را از دست دادند تا پس از آن، هرساله و در یادبود آن ١٦ آذر، تجمعات و همایش‌هایی برگزار شود که به ‌فراخور فضای کشور بین مسائل صنفی و دغدغه‌های سیاسی درنوسان باشد. هشت‌سال دولتداری «محمود احمدی‌نژاد» منتقدان زیادی در دانشگاه‌ها به‌ جای گذاشت و شاید همین مسأله توجه دانشجوها را به «حسن روحانی» در روزهای انتخابات و پس از آن دولت «تدبیر‌و‌امید» جلب کرد اما براساس ادعای فعالان این حوزه اگرچه شرایط تغییر کرده اما بخشی از خواسته‌ها همچنان در انتظار تحقق هستند. درسوی دیگر هم رئیس‌جمهوری ازهمان آغازین روزهای پاستورنشینی‌اش، چالش‌های فراوانی را در وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری تجربه کرده است؛ کلید ابتدایی روحانی برای قفل آموزش عالی، «جعفر میلی‌منفرد» بود که با «نه» قاطع مجلس نهم روبه‌رو شد تا سرپرستی این وزارتخانه به «جعفر توفیقی»‌ برسد. عملکرد توفیقی، موافقان فراوانی داشت اما منتقدان او درمجلس هم مصمم بودند تا درنهایت، «رضا فرجی‌دانا» به مجلس اصولگرایان معرفی شود و از سد آن هم بگذرد. آرامش نسبی و ٩‌ماهه پرچالش‌ترین وزارتخانه سال‌های اخیر ایران با استیضاح فرجی‌دانا در ٢٩ مرداد ٩٣، ازبین رفت تا پس از آن، فرد مورد اعتماد و مشاور همیشگی «حسن روحانی»، یعنی «محمدعلی نجفی» سرپرستی طولانی‌مدت خود را درجایی آغاز کند که درهمین دوران، «محمود نیلی احمدآبادی» و «فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی» نتوانستند با عملکردشان درآن، رضایت پارلمان‌نشین‌ها را به ‌دست آورند. سکان مدیریت وزارتخانه علوم درنهایت و در آخرین روزهای آبان ٩٣ به «محمد فرهادی» رسید که این‌بار استقبال نمایندگان را به ‌همراه داشت و تا امروز هم ادامه پیدا کرده اکنون و در «روز دانشجو»، فعالان صنفی، فرهنگی و دانشجویی از دانشگاه‌های مختلف، عملکرد دولت «تدبیر‌وامید» و مدیران دانشگاه‌های خود را به سنجش گذاشتند که در ادامه می‌خوانیم.

مرضيه آزادي: تجربه فعاليت‌هاي زنان در نهادهاي مدني در دو دهه اخير نشانه‌هاي بارزي ازمعجزه زنان است. فعاليت‌هاي داوطلبانه زنان در نهادهاي مدني که با سخت ترين شرايط و کمترين امکانات بهترين دستاوردها را به بار آورده‌ است. فعاليت‌هاي امور زنان در بخش دولتي و در سمت مديران عالي نيازمند باور به ضرورت رفع تبعيض از زنان است و متاسفانه در جامعه ما شاهد چالش‌هاي جدي در اين زمينه هستيم. محدوديت بودجه و امکانات و بي‌عنايتي به توانمندي‌هاي زنان هميشه مورد اعتراض فعالان حوزه زنان بوده اما با اين حال موفقيت‌هاي بزرگي را نيز در اين حوزه‌ها شاهد بوده‌ايم. براي شنيدن صحبت‌هاي فعالين زنان به نشست خبري رفتيم که در اين مراسم، فخر‌السادات محتشمي‌پور (پژوهشگر حوزه زنان و فعال سياسي حوزه اصلاح‌طلب) و فطمه راکعي (فعال سياسي اصلاح‌طلب، عضو علمي‌شوراي مرکزي زنان نو‌انديش) و الهه کولايي (‌استاد دانشگاه تهران، فعال سياسي اصلاح‌طلب، نماينده مجلس ششم) و زهرا نژاد بهرام (عضو علمي‌ شوراي مرکزي زنان نو‌انديش و مسوول کميته سياسي روزنامه‌نگاران زن) حضور داشتند و نظرات خود را بيان کردند.

ليلا رزاقي: امروزه سازمان‌هاي غيردولتي زنان به‌عنوان يکي از سازمان‌هاي جامعه مدني، صداي اکثريتي خاموش از زنان را پيگيري مي‌کنند که مطالباتشان اغلب از سوي جوامع تک‌صدايي و غالبا داراي رويکردهاي مردسالارانه ناديده گرفته شده است. شکاف‌هاي جنسيتي، عدم دسترسي عادلانه به حقوق اجتماعي و اقتصادي زنان و تبعيض‌هاي ناروا، زمينه‌اي را براي اين سازمان‌ها فراهم کرده تا بتوانند با برنامه‌ريزي‌هاي هدفمند، زمينه را براي تغيير ارزش‌ها در جوامع کمترتوسعه‌يافته فراهم کنند. با اين توضيح، مي‌خواهيم بدانيم وضعيت اين سازمان‌ها در ايران امروز چگونه است؟ آيا سازمان‌هاي غيردولتي زنان در ايران توانسته‌اند مأموريت خود را درزمينه پيگيري مطالبات اقشار مختلف زنان، به‌خوبي به انجام برسانند؟ آيا صدايي که از سازمان‌هاي غيردولتي زنان شنيده مي‌شود، صداي همه زنان ايراني است؟ پاسخ هريک از سؤالاتي که طرح شد، هم آري است و هم خير. نگاهي به عملکرد سازمان‌هاي غيردولتي زنان در ايران نشان مي‌دهد، اغلب آنها با درک محروميت‌هاي حقوقي و اجتماعي زنان در سال‌هاي اخير، اقدام به فعاليت‌هاي توسعه‌محوري کرده‌اند که ذاتا با آنچه در ميان زنان طبقه متوسط مي‌گذرد، همخواني دارد اما بااين‌حال، نتوانسته است به‌طور کامل، ساير اقشار و گروه‌هاي اجتماعي زنان را نمايندگي کند. بااين‌حال، درحالي‌که زنان سراسر جهان، هشتم مارس را روزي براي يادآوري عدالت‌خواهي جنسيتي مي‌دانند، گذري بر عملکرد اين سازمان‌ها در سال‌هاي گذشته، مي‌تواند افق ديدي روشن‌تر براي آينده در اختيار فعالان اين عرصه قرار دهد. 

نویسنده: اسماعيل كهرم*

حفظ فضاي سبز تنها در گرو همت شهروندان است، زيرا حتي در شرايطي كه شهرداري و فضاي سبز درختي را بكارند باز هم اين شهروندان هستند كه مسئوليت حفظ و نگهداري درخت را به عهده دارند. ما مردمي هستيم كه روي تنه درختاني كه در پارك‌ها قرار دارند يادگاري مي‌نويسيم يا در شهرك‌هايي مانند شهرك اميد تهران، همه شاهد بوديم كه چطور برخی خيلي راحت درختان چندين ساله را كندند تا به جاي آن پاركينگ احداث كنند. انواع و اقسام حيله‌ها به كار بسته مي‌شود تا يك درخت خشك شود. من اينجا اين روش‌ها را به دليل اينكه بدآموزي دارند با جزئيات عنوان نمي‌كنم، اما با انواع و اقسام روش‌ها، سموم هر درختي در عرض مدت زماني كوتاه خشك مي‌شود. کم‌توجهي‌ای كه دولت ما به فضاي سبز دارد در كنار کم‌توجهي خود ما به درختكاري باعث شده است با معضلي جدي در زمينه درخت و فضاي سبز مواجه شويم. فقر فرهنگي در بي‌حرمتي به موجودات زنده نمايان مي‌شود. دين ما براي درخت ارزش و اهميت ويژه‌اي قائل است تا جايي كه پيامبر ما مسلمانان، حضرت محمد (ص) فرموده‌اند: شكستن شاخه‌هاي درختان همانند شكستن بال فرشتگان است.

بسیاری از این زنان فاقد مهارت و توانمندی لازم برای اداره زندگی و معیشت خود و خانواده‌شان هستند و این موضوع یعنی آنها بیش از پیش آسیب‌پذیر خواهند بود و جامعه را با مشکلات بیشتر روبه‌رو می‌کند
طبق آمار سال 85، زنانی که همسر خود را به دلیل فوت از دست داده‌اند، حدود 6.5 درصد بودند ودر سال 95 به 7.3 درصد رسیدند. زنانی هم که به واسطه طلاق، سرپرست خانوار شدند از 0.9 درصد سال 85 به 2.2 درصد در سال ٩٥رسیده‌اند.
توانمندسازی زنان در اقتصاد ایران یکی از مباحث نه چندان قدیمی است. بحثی که در سال‌های طولانی جدی گرفته نشد و در سال‌های اخیر، کم کم اقدامات عملی را به خود دیده است. هر چند دیر، اما این اقدام ضروری نتوانسته شرایط را تغییر دهد و آمارها حکایت از رشد زنان سرپرست خانوار دارد. ادعایی که با آمارها خودنمایی می‌کند و ضرورت کارهای جدی تر و همه جانبه از سوی دولت، سازمان‌های مردم نهاد و حتی بخش‌های مختلف تجاری کشور (در قالب مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها) را تأکید می‌کند.

 قائم مقام وزیر کشور در ستاد صیانت از حریم امنیت عمومی و حقوق شهروندی گفت: مهار و کاهش آسیب های اجتماعی مستلزم تعامل دستگاه های اجرایی و سازمان های مردم نهاد است.

قائم مقام وزیر کشور سیاست داخلی و خارجی را دارای ارتباطی وسیع و عمیقی همچون دو روی یک سکه دانست و گفت: در دنیای امروز نقش احزاب و سازمان های مردم نهاد در روابط بین الملل افزایش یافته است.

رسيدگي به آسيب‌هاي اجتماعي به صحن شوراي شهر پايتخت رسيد.

مهرنوش گرکانی| محصولات فرهنگی در جوامع امروزی نقش بسیار پررنگی را بازی می‌کنند، تا آن‌جا که اکنون تلاش می‌شود با استفاده از تولیدات فرهنگی در مدارس، راه و روش زندگی درست را به کودکان آموزش دهند. اما تولیدات و محصولات فرهنگی در کشور ما با توجه به نبود قانون‌های حمایتی، مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رشد چندانی نداشته است. حمایت‌های لازم از این عرصه انجام نمی‌گیرد و قوانینی که باید زیر پر و بال هنرمندان و مولفان را بگیرد شاید حتی در بسیاری موارد سنگ‌اندازی کند یا حتی نبود صراحت قانونی در برخی موارد از انتشار و تولید این محصولات جلوگیری کند. درواقع این مسائل تنها به سازمانی سپرده شده و همه تصمیمات صرفا با مسئولان همان سازمان است. در این بین نیز شاید نظر و سلیقه شخصی نیز اعمال شود که همین امر می‌تواند انگیزه کافی را از هنرمندان بگیرد. مشکلاتی دیگر نظیر نبود قانون درست درباره کپی‌رایت و رعایت نشدن حق و حقوق هنرمندان در بسیاری از مسایل می‌تواند از انگیزه هنرمندان بکاهد. شاید تمام این مسائل با نگاهی به قانون و تغییراتی در آن تا میزان بسیار زیادی حل‌شدنی باشد. تولیدات فرهنگی در کشور ما، متاسفانه به دلیل کامل نبودن چرخه‌ اقتصادی نشر، با نقصانی بزرگ مواجه است. اگر موسسه‌ا‌ی بخواهد آثار و محصولات فرهنگی خوب و فاخر تولید کند و از این طریق فقط بخواهد هزینه‌های خود را پوشش بدهد و به فکر سودآوری هم نباشد، ادامه‌ فعالیتش تقریبا غیرممکن است؛ مثلا در بحث کتاب و نشریه، عواملی مانند «بالا بودن هزینه‌های چاپ و تولید، درصدهای بالای توزیع‌کننده‌ها و نهایتا فرهنگ کتاب‌نخوانی جامعه و نبودن کتاب در سبد خرید خانواده‌ها» باعث می‌شود یک موسسه‌ خصوصی، بدون کمک دولت یا خیّرین نتواند سر پا بماند و در انتهای کار به زیاندهی و ورشکستگی برسد. وقتی صحبت از تولید و توزیع و فروش محصولات فرهنگی می‌کنیم، درعین حال که کار فرهنگی است، اقتصادی نیز هست و نمی‌شود این بخش را در نظر نگرفت؛ حداقلش این است که بتوانیم هزینه‌های کاری که انجام می‌دهیم را به دست بیاوریم که همین حداقل هم با شرایطی که بر جامعه‌مان حاکم است، برآورده نمی‌شود یا لااقل در شروع کار محقق شدنش غیرممکن است.

نشست «قوه‌قضائیه، توسعه و جامعه مدنی» با همکاری حامیان جامعه مدنی (حجم) و کارگروه حقوق بشر اسکودا در محل اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران برگزار شد.

معاون اول رييس‌جمهوري با اشاره به اين موضوع كه اعتياد هم علت و هم معلول آسيب‌هاي اجتماعي است و براي رفع آن نه تنها اقدامات دولت كه مشاركت جامعه مورد نياز است، مشاركت نهاد‌هاي مدني در حل آسيب‌هاي اجتماعي را ضروري دانست و گفت: «خانواده سالم و حساس، شهروندان مسوول و فعال و نهادهاي مدني و نخبگان و شبكه‌هاي اجتماعي منسجم و مستحكم راه را بر رشد هرگونه آسيب اجتماعي در جامعه مي‌بندند.»

نویسنده: مهدی بهلولی-عضو کانون صنفی معلمان

با نزدیک‌شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری، یک بحث بسیار مهم در میان برخی کنشگران صنفی و مدنی این است که آیا با رویکردی صنفی می‌توان پا به این انتخابات گذاشت و از نامزد یا نامزدهایی خاص اعلام حمایت کرد؟ یا اینکه چون انتخابات ریاست‌جمهوری یک رخداد سیاسی است پیوند سرراست و استواری با کار صنفی ندارد و پاگذاشتن به این فضا «سیاسی»کردن کار صنفی است؟

رقابت برای همه سازمان‌ها، اعم از مردم‌نهاد یا سودآور یک واقعیت است. تعداد سازمان‌های فعال بسیار زیاد است و هنگامی که یک سازمان حتی کمی وارد حیطه فعالیت دیگری شود، رقابت آغاز می‌گردد. شما به‌عنوان یک سازمان مردم‌نهاد برای موفقیت به افرادی نیاز دارید که با هدف شما رابطه برقرار کرده و نسبت به آن آگاهی داشته باشند. برای این کار راه‌های مختلفی وجود دارد. در این‌جا این سوال پیش می‌آید: «آیا باید کار را به تنهایی انجام داد یا برای عبور از بحران با سازمان‌های دیگر همکاری کرد؟»

تالیف: دکتر سید محمد مقیمی

ناشر: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران و مرکز کارآفرینی دانشگاه تهران

سال انتشار: 1383

نفیسه صباغی| انجمن حمایت از حقوق کودکان در نشستی به  نقد و بررسی طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان و قوانین موجود در این رابطه پرداخت. در این نشست کارشناسان و صاحب‌نظران به بررسی معضلات و آسیب‌های اجتماعی به‌خصوص معضل کودکان کار و خیابانی پرداختند.

پویان خوشحال: «به اندازه کافی بیان شده است و دردی را نیز دوا نمی کند.» این شاید طولانی ترین هشتکی است که در سال های پس از روی کار آمدن شبکه‌های اجتماعی،ایجاد شده است. روز گذشته علی اکبر محزون، مدیرکل اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور درباره ارائه نکردن آمار طلاق کشور گفت: «آمار طلاق به اندازه کافی بیان شده است و ارائه آمار صرف دردی را دوا نمی‌کند.» موضوعی عجیب که با واکنش مردم و کارشناسان روبه رو شد.
پاک کردن صورت مساله، کاری است که بسیار راحت‌تر از درگیر شدن با پیچ و خم های راه حل است. کاری که در کشورهای جهان سوم و توسعه نیافته بیشتر دیده می‌شود. عدم ارائه آمار در ارتباط با مشکلات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به معنای پاک کردن صورت مساله است چرا که هیچ کشوری ضعف در سیستم خود را نمی پذیرد.