«بیش از ۱۵درصد از دانشآموزان قبل از دوره متوسطه رابطه جنسی را تجربه می‌کنند»؛ این جمله‌ای است که می‌تواند تا حد بسیاری در هر جامعه‌ای به‌خصوص جامعه ما با فرهنگ مختص به خود، حساسیت‌برانگیز و نیز جالب توجه باشد.
شاید در نگاه عمیق‌تر به آماری که توسط عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی، مطرح می‌شود، موضوع مهمی که مورد نظر قرار می‌گیرد، نه صرف رابطه‌ای خارج از چارچوب و قاعده، که علت ایجاد و رشد آن در جامعه باشد. همه آنها که در مدارس کشور تحصیل یا کار کرده یا به نحوی از انحاء با محیط های این‌چنین در ارتباط بوده‌اند، به خوبی به شرایط و مراقبت‌هایی که از نوع خاص، صورت می‌گیرد، آشنا هستند. کنترل و نظارت٬ گاهی و در برخی برهه‌های زمانی، تا حدی پیش می‌رود که حتی دررنگ جوراب افراد هم نقش اساسی بازی می‌کند.
همه این‌ها در حالی رخ می‌دهد که به گفته مسوولان، طی سال‌های گذشته، اقداماتی جهت کنترل آسیب‌های اجتماعی صورت گرفته است؛ در عین حال هنوز هم آمار مشخص و قابل استنادی در برخی مواردی که به نظر «تابو» محسوب می‌شوند، ارائه نشده است. امیرمحمود حریرچی، با تاکید بر این‌که آموزش و پرورش مصرف مواد روان‌گردان و دخانیات توسط دانشآموزان را انکار می‌کند، گفته:« آموزش و پرورش هیچ راه‌حلی برای پیشگیری از این مسائل ندارد و متاسفانه سالیانه حدود 15 درصد به آسیب‌های اجتماعی ایران اضافه می‌شود.»
بسیاری از دانشآموزان برای شب بیداری قرص مصرف می‌کنند
حریرچی، جامعه شناس و استاد دانشگاه، درباره علت شیوع مصرف دخانیات و مواد روان‌گردان و رفتارهای پرخطر میان دانشآموزان دوره متوسطه گفته: «مسئله اصلی این است که آسیب‌های اجتماعی در ایران در حال جوانانه‌تر و زنانه‌تر شدن است.طبق تحقیقاتی که مرکز پژوهش‌های مجلس هم انجام داده، بالای 15درصد از دانشآموزان تا قبل از 15سالگی و دوره متوسطه به نوعی رابطه جنسی را تجربه می‌کنند یا مواد روان‌گردان برای آنها به شکل‌های مختلف در دسترس قرار دارد و توسط برخی از آنها نیز استفاده می‌شود.»
او با اشاره به این‌که مصرف مواد روان‌گردان در نوجوانان عمدتا از کمک به درس خواندن آغاز می‌شود، توضیح داده که «بسیاری از دانشآموزان برای شب بیداری و درس خواندن قرص و مواد مصرف می‌کنند و رفته رفته به آن اعتیاد پیدا می‌کنند. البته نقش گروه‌های دوستی را نیز نباید نادیده گرفت، زیرا نوجوانان بیشترین تاثیر را از گروه‌های دوستی می‌گیرند.»
تفریحات سالم گران است
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی با تاکید بر این‌که جامعه حال حاضر ایران به سوی تفریحات ریسک‌پذیر حرکت کرده است، گفته: «فرصت تفریحات سالم برای جامعه، مخصوصا نوجوان مهیا نیست و تفریح سالم برای بسیاری از خانواده‌ها گران است، همچنین برخی از خانواده‌ها وقت خالی دانشآموزان را با کلاس‌های تقویتی درسی پر می‌کنند که همه این موارد به گرایش نوجوانان به مواد روان‌گردان و دخانیات را بیشتر می‌کند. نوجوانان از کدام امکانات رفاهی به خصوص در مناطق محروم که تعدادشان کم هم نیست، می‌توانند استفاده کنند؟ متاسفانه نوجوانان هیچ امکانات رفاهی و تفریحی ندارند، حتی مدارس هم برای‌شان اردو برگزار نمی‌کنند.»
شبکه‌های مجازی به کنجکاوی‌های جنسی نوجوانان پاسخ می‌دهد
حریرچی در گفت‌وگویی که با ایلنا داشته، افزوده: «وقتی نوجوان امکانات ندارد با دو چیز سر خودش را گرم می‌کند، اول دخانیات، مواد روان‌گردان و دیگری شبکه‌های مجازی است. شبکه‌های مجازی در حال حاضر در ایران بیشتر به کنجکاوی‌های جنسی نوجوانان ما پاسخ می‌دهد البته راه حل این مسئله سانسور نیست. در کشورهای دیگر محدودیت‌هایی برای استفاده کودکان و نوجوانان قائل شدند که آنها از سوی والدین کنترل می‌شوند، اما متاسفانه در کشور ما کودکان از 5 الی 6 سالگی با تبلت و در راستای آن فضای مجازی آشنا می‌شوند. در ابتدا برای بازی‌‌ها کودکان با این فضا آشنا می‌شوند، اما رفته رفته آنها را به سمتی می‌برد که راجع به مسائل جنسی کنجکاو و به دنبال عکس‌ها و فیلم‌های مستهجن می‌روند که آسیب جدی روانی برای آنها در پی دارد.» او با مطرح‌کردن این سوال که «چند درصد خانواده‌های ایرانی درک استفاده از وسایل ارتباط جمعی و شبکه‌های مجازی را دارند؟»، پاسخ می‌دهد که «بیشتر والدین خودشان درگیر همین فضا هستند، بنابراین از طربق خانواده‌ها هم نمی‌توان اقدام موثری کرد. بنابراین جامعه ما درتفریح کردن ریسک‌پذیر شده است.»
حدود 14درصد دانشآموزان مواد روان‌گردان یا دخانیات استفاده می‌کنند
استاد دانشگاه علامه طباطبائی درباره انتشار آمار درباره میزان اعتیاد و مصرف مواد مخدر، روان‌گردان و دخانیات گفته: «نمی‌توان از نوجوانی به صورت مستقیم درباره مصرف سوال کرد، بنابراین آمارگیری و آسیب شناسی در این حیطه باید به صورت غیرمستقیم انجام شود. از طرفی نوجوانان گاهی اسم آن چیزی را که مصرف می‌کنند، مواد نمی‌گذارند و نمی‌توان از خود آنها آماری پرسید. آموزش و پرورش و دستگاه‌های مسئول هم این آمارها را منتشر نمی‌کنند، زیرا برای دستگاه‌شان بد است یا به اصطلاح افت دارد.» حریرچی، افزوده که «معاونان آموزش و پرورش منکر مصرف دخانیات یا مواد روان‌گردان توسط دانشآموزان هستند و می‌گویند، درصد کمی از دانش آموزان به این مسائل گرایش دارند، در صورتی که حدود 13 الی 14 درصد دانشآموزان مواد و دخانیات مصرف می‌کنند. در حالی اگر آموزش و پرورش بخواهد این مسئله را قبول و طرح کند در نهایت از دیگر نهادها توقع دارد به این موضوع رسیدگی کنند و در نهایت راه حلی هم برای پیشگری از این مسائل ندارند.»
مواد روان‌گردانی که توسط دانشآموزان ساخته می‌شود
طبق پژوهش‌های انجام شده، بسیاری از مواد مصرفی دانشآموزان توسط خود آنها ابداع می‌شود؛ حریرچی گفته: «متاسفانه در حال حاضر دانشآموزان خودشان از داروها، مواد روان‌گردان درست می‌کنند. متاسفانه این موضوع قاچاق هم محسوب نمی‌شود، زیرا کاری از دست دولت یا کسان دیگر برنمی‌آید. در گذشته افراد به اصطلاح ساقی در مکان‌هایی مثل پارک‌ها یا جلوی دبیرستان‌ها حضور داشتند که دانشآموزان را آلوده می‌کردند، اما امروز بخشی از این مواد توسط خود دانشآموزان ساخته و بین خودشان توزیع می‌شود. دانشآموزان دربین خودشان یکدیگر را مطلع می‌کنند و همین‌طور برای هم این مواد را فراهم می‌کنند. همچنین استفاده از سایت‌ها و فضای مجازی نیز باعث می‌شود آنها از این رفتار‌ها اطلاعات درستی نداشته باشند و فکر کنند موادی مثل آمفتامین فقط باعث سرخوشی می‌شود و اعتیاد آور نیست.»
دردسرهای فشار درسی
از سوی دیگر ما شاهد افزایش دوپینگ دانش‌آموزی هستیم، بسیاری از دانشآموزان هم به علت فشارهای درسی که از سوی خانواده و مدارس متحمل می‌شوند به مصرف مواد روان‌گردان برای انرژی بیشتر روی می‌آورند؛ این جامعه‌شناس، تاکید کرده: «در حالی که امروز می‌بینیم بسیاری از فارغ‌التحصیلان این جامعه بیکار هستند. البته تبلیغ دولت نیز در این زمینه بی تاثیر نیست وقتی همه مدیران و وزرا از میان کسانی انتخاب می‌شوند که مدرک تحصیلی بالا دارند این موضوع برای مردم توقع ایجاد می‌کند. در صورتی که نوجوان و جوان ما در درجه اول نیاز به امیدواری نسبت به آینده دارد و متاسفانه مسئولان کشور زیربار این فضای ناامید نمی‌روند زیرا خودشان مسبب آن هستند.»
منبع: همدلی
