اعلام اخبار طلاق که نشان‌دهنده رشد روزافزونش در هر دقیقه و ساعت و روز و ماه و سال است، اخبار تازه‌ای لااقل برای ایرانی‌ها نمی‌تواند باشد. و شاید اعلام وضعیت هشدار در این آسیب جدی اجتماعی هم تعجب خوانندگان خبر و شهروندان را برنیانگیزد. خبر تازه‌ای که از سوی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس اعلام می‌شود و می‌گوید که « در هر ساعت ۱۹ طلاق در ایران ثبت می‌شود و فاصله ازدواج و طلاق در ایران به ۳ تا ۵ سال رسیده است.» اما مواردی از این دست مانع نمی‌شود که کارشناسان مسائل اجتماعی و جمعیت‌شناس‌ها در مورد انحلال خانواده، کاهش سن زنان مطلقه و افزایش زنان سرپرست خانوار، هشدار ندهند.
از سوی دیگر رئیس سازمان بهزیستی کشور هم با اعلام آمار بالای ایرانی‌هایی که دچار اختلال روانی هستند، می‌گوید که «عواملی مانند جدایی، طلاق، مرگ، عدم سازش، عدم وفاداری و... جزو عواملی هستند که در افزایش فشار روحی افراد موثرند.» او معتقد است که ۲۵۰ هزار نفر خانم، به دلیل طلاق و جدایی، خودسرپرست‌اند.
اما رقم 24 باز هم تکرار می‌شود تا لیلی بروجردی، رییس کمیته زنان و جوانان مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این‌که 24 درصد خانواده‌ها هیچ فرد شاغلی ندارند، در مورد انحلال خانواده بگوید: « طلاق رسمی و طلاق عاطفی در این مرحله می‌گنجد بنابراین یک ماتریس چند وجهی در موضوع خانواده پیش روی دولت است.»
در نهایت هم خانم شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان ریاست جمهوری، در همایش ملی سیاستگذاری اجتماعی در حوزه خانواده، می‌گوید که «شورای عالی انقلاب فرهنگی برنامه‌ای دارد با عنوان برنامه ملی کنترل و کاهش طلاق که در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.»
اما در بررسی آمار طلاق نمی‌توان این نکته را هم از نظر دور داشت که حدود چهار ماه پیش سازمان ثبت احوال ایران گفته بود که این سازمان از این پس آمار طلاق در این کشور را اعلام نخواهد کرد.
فاصله ازدواج و طلاق به ۳ سال رسیده است
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان این‌که فاصله ازدواج و طلاق به ۳ سال رسیده است، می‌گوید که « در هر ساعت ۱۹ طلاق در کشور ثبت می‌شود.»
سلمان خدادادی در همایش ملی سیاستگذاری اجتماعی در حوزه خانواده، با اشاره به لزوم برنامه ریزی دقیق اجتماعی، می‌افزاید: «نخبگان باید در تدوین قانونگذاری‌ها در حوزه خانواده به نکته‌های اساسی بپردازند.»
خدادادی می‌گوید که «براساس آمار سال ۹۰ حدود ۲ میلیون و ۵۵۳ هزار زن سرپرست خانوار داریم که این آمار در مقایسه با سال ۸۵ و در مدت پنج ساله بسیار تکان‌دهنده است، چرا که در سال ۸۵ حدود یک میلیون و ۶۶۴ هزار زن سرپرست خانوار داشته‌ایم.»
او ادامه می‌دهد که « امروز شاهد افزایش طلاق، افزایش سن ازدواج و کاهش سن بین ازدواج و طلاق هستیم. قبلاً فاصله ازدواج و طلاق ۵ تا ۷ سال بود، اکنون ۳ تا ۵ سال تعریف شده است، که این نگران‌کننده است.»
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، می‌افزاید: «در حوزه قانونگذاری، وجود قانون مشکلی را حل نمی‌کند. ما اکنون مشکل کمبود قانون نداریم، اگر همین سیاست‌های ابلاغی رهبری به خوبی تقسیم کار شود و هر قوه و سازمانی در جهت تحقق آن، برنامه‌ریزی کند، بسیاری از مشکلات حل می‌شود.»
او می‌گوید: « مجلس در سال ۸۳ قانون حمایت از ازدواج جوانان را تصویب کرد، اما تاکنون چه‌قدر دولت در اجرای آن موفق بوده است؟ برای پرداخت وام ازدواج ۳ یا ۵ میلیونی به جوانان، چه‌قدر به جوانان فشار می‌آید؟ یا در ارتباط با حمایت از خانواده، مجلس در سال ۹۱ قانونی مصوب کرد که قوه قضائیه در ۲ سال اول این قانون، در تمام شهرها دادگاه و شعبه مستقل اختلاف خانواده دایر کند، اما اکنون حتی در تهران هم شاهد آن نیستیم، البته قبول داریم که کمبود قاضی وجود دارد، اما باید کاری شود.»
۲۴ درصد مردم دچار اختلالات روانی هستند
اما یکی از عواملی که می‌تواند منجر به رشد طلاق شود، از دید کارشناسان، اختلالات روحی و روانی است. رئیس سازمان بهزیستی در همایش ملی سیاستگذاری اجتماعی در حوزه خانواده با بیان این‌که اهمیت خانواده بر کسی پوشیده نیست، می‌گوید که ۲۳.۴ درصد افراد بین ۱۵ تا ۶۰ سال در کشور به نوعی دچار اختلالات روحی هستند و یکی از حوزه‌هایی که بیشترین فشار روحی را به فرد تحمیل می‌کند خانواده است.
انوشیروان محسنی بندپی، ادامه می‌دهد که «عدم نگاه سیستمی باعث شد ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار زن سرپرست خانوار داشته باشیم که حدود ۷۰ درصد آنها که یک میلیون و ۸۰ هزار نفر می‌شود، به دلیل فوت شوهر سرپرست خانوار شده‌اند.»
او می‌افزاید: ۳۵۰ هزار نفر از زنان سرپرست خانوار به دلیل از کارافتادگی، زندانی شدن یا ترک شوهر از خانواده در این گروه جای دارند، ۲۵۰ هزار نفر به دلیل طلاق و جدایی و ۱۳۵ هزار نفر به دلیل عدم ازدواج، خودسرپرست‌اند.
محسنی بندپی، معتقد است که «۸۰ درصد طلاق‌ها در ۵ سال اول زندگی رخ داده است که باید افزایش مهارت‌های زندگی، تحمل یکدیگر و اخلاق را محور قرار دهیم، در حالی که از آن داریم فاصله می‌گیریم.»
محسنی بندپی ادامه داد: دولت در برنامه‌های خود برای اولین‌بار به بحث سلامت اجتماعی و سیاستگذاری در آن پرداخته و در حوزه آسیب‌ها، اگر نتوانیم مسائلی مثل اعتیاد و طلاق را کم کنیم، اما باید در مهار و کنترل آن کاری کنیم.
24 درصد خانواده‌ها هیچ فرد شاغلی ندارند
نداشتن شغل هم می‌تواند در رشد طلاق موثر باشد. رییس کمیته زنان و جوانان مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌گوید: درآمد 57 درصد از خانواده‌ها را یک نفر، 15.5 درصد را 2 نفر تامین می‌کنند و در 24 درصد خانواده‌ها هیچ فرد شاغلی وجود ندارد.
لیلی بروجردی در همایش ملی سیاستگذاری اجتماعی در حوزه خانواده که روز دوشنبه در پردیس تحصیلات تکمیلی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، می‌افزاید: 24 میلیون خانواده در ایران زندگی می‌کنند که درآمد 23.7 درصد از آنها از طرق متفرقه تامین می‌شود.
او با اشاره به آمار افراد هرگز ازدواج نکرده، ادامه می‌دهد: «تا پایان سال 93، 12 میلیون دختر و پسر هرگز ازدواج نکرده بودند که این آمار مربوط به پسران تا سن 35 سال و دختران تا سن 30 سال می‌شود. البته این آمار از سن 35 سالگی تا 50 سالگی به 1.5 میلیون نفر تنزل پیدا می‌کند و بعد از 50 سالگی به 150 هزار نفر می‌رسد.»
رییس کمیته زنان و جوانان مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح می‌کند که: در ایران پس از ترکیه بیشترین تمایل به ازدواج وجود دارد این آمار در ترکیه 96 درصد است. البته در کشورمان تا پایان 35 سالگی کمتر دیده می‌شود.
رییس کمیته زنان و جوانان مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به مراحل خانواده، توضیح می‌دهد که «تشکیل خانواده و آسیب‌های آن مانند هم‌باشی مرحله اول است. در ادامه استمرار خانواده مطرح می‌شود، در حال حاضر خانواده‌هایی در 5 سال اول تشکیل خود به سر می‌برند دارای بالاترین آمار اختلافات در دادگاه‌ها هستند. خانواده‌های میانسال و کهنسال نیز در این مرحله (استمرار خانواده) می‌گنجند. در حال حاضر با توجه به تغییر سبک زندگی، خانواده‌های کهنسال از حالت مرجع خارج شده‌اند.»
منبع: همدلی
