اعتياد به مواد مخدر ازجمله آسيبهاي اجتماعي است كه هزينههاي فراواني براي جوامع بشري به همراه داشته است. جدا از ارقام بزرگي كه همه ساله براي توليد، انتقال و خريد و فروش اين مواد از يك سو و مقابله با اين اقدامات از سوي ديگر هزينه ميشود و به غير از هزينهيي كه درمان اعتياد براي جامعه در بر دارد شايد اين واقعيت كه فرد معتاد بازدهي و ثمربخشي خود را از دست داده و با آنكه كماكان يك مصرفكننده است، نميتواند به عنوان يك نيروي كار موثر محسوب شود، بزرگترين هزينه اجتماعي اعتياد به مواد مخدر باشد. هزينهيي كه به سادگي قابل محاسبه نيست چون نه آمار دقيقي از تعداد معتادان به انواع گوناگون مواد مخدر در دسترس است و نه برآوردي از ميزان كارايي از دست رفته اين افراد. از اين روست كه بسياري معتقدند راهكار كاهش هزينههاي اجتماعي مواد مخدر را بايد در افزايش مشاركت مدني و ايجاد فرهنگ عمومي مقابله با مصرف مواد يافت نه شناسايي و برخورد با تك تك مصرفكنندگان.
در همين رابطه، قائم مقام دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اين موضوع كه برخي پروتكلهاي درماني مانع ترك اعتياد هستند، گفت: «سازمانهاي مردمنهاد يك ظرفيت بالقوه در درمان اعتياد به شمار ميروند كه بايد از آنها استفاده كرد.» به نقل از روابط عمومي ستاد مبارزه با مواد مخدر، علي مويدي در كارگاه آموزشي كارشناسان درمان شوراهاي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استانهاي سراسر كشور كه در مجموعه فرهنگي شقايق برگزار شد، برگزاري اينگونه كارگاهها را در جهت ارتقاي دانش كارشناسان موثر دانست و گفت:«رشد و تعالي جامعه در گرو كسب معلومات و آموزشهاي ضروري است. اگر ميخواهيم در حوزههاي پيشگيري و درمان و عرصه مبارزه با مواد مخدر موفق شويم حتما بايد آموزش را به عنوان مولفهيي موثر و اثرگذار در برنامههاي خود لحاظ كنيم. معتقديم كه آموزش نسبت به مسائل روز و در حوزههاي اجتماعي امري حياتي است پس آموزشها بايد درازمدت باشد.» مويدي در ادامه، برخي پروتكلهاي درماني اعتياد را مانعي در برابر بهبودي افراد خواند و گفت:«معتادان بايد به راحتي مشكل درمان خود را حل كنند و به سمت رهايي از چنگال اعتياد حركت كنند اما پروتكلها مانعي در برابر ترك اعتياد شده است.» او با بيان اينكه بيش از 80 درصد درمان اعتياد توسط بخش خصوصي و سازمانهاي مردمنهاد (سمن) انجام ميشود، ادامه داد:«سمنها يك ظرفيت بالقوه در درمان اعتياد به شمار ميروند كه بايد از آنها استفاده كرد.»
رضايت از زندگي را افزايش دهيد
در اين كارگاه آموزشي يك استاد دانشگاه علوم توانبخشي نيز گفت:«در رابطه با اجتماعي شدن مبارزه با مواد مخدر بايد نهضت فرهنگي براي مقابله با اعتياد ايجاد شود.»
شاهين دانشيان افزود:«درحال حاضر وضعيت اعتياد به مصرف مواد مخدر صنعتي و شيميايي و مواد محرك بيش از سالهاي گذشته در جامعه مشهود است و افراد محصل و دانشجو بيشتر در معرض خطر گرايش به مصرف اين مواد هستند.» او با تاكيد بر اينكه راهاندازي نهضت فرهنگي ويژه مبارزه با مواد مخدر نخستين اقدام پيشگيرانه است، گفت:«توانمندسازي مدارس براي مواجه فعال با آسيبهاي اجتماعي دانشآموزان، زمينهسازي براي كاهش عوامل مخاطرهآميز، همافزايي براي توسعه زيرساختها و خدمات پيشگيرانه و مراقبتي در زمينه آسيبهاي اجتماعي نيز از عوامل زمينهساز براي نهضت فرهنگي است.»
اين كارشناس اجتماعي ادامه داد:«همچنين لازم است در جهت مبارزه اجتماعي با مواد مخدر استراتژيهاي راهبردي براي اجراي برنامههايي ازجمله همكاري براي استقرار نظام مراقبت اجتماعي از كودكان و نوجوانان، گسترش نرخ پوشش برنامههاي پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي، توسعه برنامههاي مبتني بر شواهد در زمينه پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي و گسترش مشاركتهاي مردمي از طريق الگوهاي اجتماع محور تعريف شود.» دانشيان با بيان اينكه بيشترين مصرف قرصهاي روانگردان در ميهمانيها و جمعهاي دوستانه دور از نهاد خانواده رخ ميدهد، ادامه داد:«اصرار دوستان، نيازهاي روحي، كنجكاوي، هيجان و فقدان تفريحات ديگر از مهمترين دلايل مصرف روانگردانهاست. دارا بودن خصوصيات و ويژگيهاي مورد نياز در مواد صنعتي و شيميايي با فشارهاي ناشي از مدرنيته شدن جوامع از ديگر مولفههاي مصرف بالاي مواد صنعتي است به گونهيي كه دسترسي و مصرف آسان و به جاي نماندن آثار فيزيكي و جسماني بارز اعتياد، زمينه را براي مصرف مجدد فراهم ميكند.»
به گفته او، جذاب بودن و فراواني انواع مواد صنعتي و شيميايي موجب گرايش نوجوانان و جوانان به اينگونه مواد ميشود كه اين مسائل ناشي از باورهاي غلط فرهنگي شده و از ديگر عوامل زمينهساز گرايش اين نسل به مواد مخدر صنعتي و شيميايي ميشود.
دانشيان افزود:«ارتقاي ميزان آگاهي و دانش نوجوانان و جوانان با هدف تغيير نگرش و تقويت رفتارهاي محافظتكننده و كسب مهارتهاي زندگي براي عدم گرايش به مصرف مواد مخدر صنعتي و شيميايي به صورت مستمر، عميق، علمي و واقعبينانه و به دور از ايجاد هر گونه ترس، وحشت و اغراق در جامعه راه مبارزه اجتماعي با اعتياد را هموار ميكند. ترويج فرهنگ سلامت و غنيسازي سودمند اوقات فراغت از طريق تقويت فعاليتهاي جايگزين ورزشي، هنري با هدف ايجاد تحرك، نشاط و شادماني كوتاهمدت و بلندمدت و پايدار براي تقويت احساس رضايتمندي از زندگي، خوشبيني، اميد، ايجاد هويت و... نيز براي مقابله با اعتياد ضروري است.»
بررسي مغز براي مقابله با اعتياد
در تحولي ديگر در زمينه مقابله با اعتياد و مصرف مواد مخدر، معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي كشور از انعقاد تفاهمنامه همكاري مشترك با مركز تحقيقات تصويربرداري سلولي مولكولي بيمارستان امام خميني (ره) با هدف بررسي فرآيندهاي مغزي در حوزه پيشگيري، درمان و توانبخشي بيماران با اختلالات مصرف مواد مخدر خبر داد. به گزارش«تعادل» به نقل از روابط عمومي و امور بينالملل سازمان بهزيستي كشور محسن روشنپژوه، معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي كشور با بيان اين مطلب گفت:«تفاهمنامه همكاري مشترك با مركز تحقيقات تصويربرداري سلولي مولكولي بيمارستان امام خميني (ره) با هدف بررسي فرآيندهاي مغزي در حوزه پيشگيري، درمان و توانبخشي بيماران با اختلالات مصرف مواد مخدر صورت پذيرفت.» معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي كشور در پايان يادآور شد:«اجراي پروژههاي تحقيقاتي ـ كاربردي مشترك مورد نظر سازمان تا مرحله تبيين دانش كاربردي، برگزاري دورههاي آموزشي براي كارشناسان و كاركنان سازمان و مراكز تحت پوشش آن در زمينههاي پيشگيري، درمان و كاهش آسيب اعتياد، برگزاري سمينارها، كنفرانسها، دورههاي تخصصي و كارگاههاي آموزشي، تدوين و تاليف محتوا و بستههاي آموزشي مورد نياز و... از مهمترين موضوعات ذيل اين تفاهمنامه است.»
منبع: تعادل