دهمین نشست "هم اندیشی نهادهای مدنی" توسط حامیان جامعه مدنی روز چهارشنبه مورخ 8 شهریور 1396 از ساعت 14 الی 16 برگزار شد.
این نشست با دو دستور جلسه؛ 1- بررسی پیشنهادات جلسه گذشته و تصمیم گیری درباره آنان؛ شفاف سازي فرایند اعطای مجوز توسط نهادهای مدنی، تشکیل "خانه تشکل ها"، ایجاد نظام مشارکت اجتماعی و استفاده از رسانه هايي نظير راديو اينترنتي و 2- بررسی فعالیت کمیته ها؛ بررسي برنامه هاي كوتاه مدت كار كميته ها بر اساس برنامه استراتژيك پيشنهادي بهزاد آدرم (ارائه برنامه ريزي استراتژيك پيشنهادي برای حجم)، بررسی راه های اجرایی کمپین مطالبات نهادهای مدنی از شورای شهر تشکیل شد.
در نطق پیش از دستور موضوع شبکه ملی سمن ها و ارتباط آن با حجم توسط پوران اسماعیلی مورد سوال قرار گرفت؟ و در پاسخ قاسم زاده بیان داشت: که هر دو شبکه عمومی هستند و برخلاف شبکات تخصصی، هر انجمنی می تواند عضو آن باشند و اما اینکه وجود هر شبکه ضرورت دارد یا نه مربوط به فعالیت شبکه هست و به اعضای ان مربوط نمی شود ولی در قالب کلی شکلگیری جامعه مدنی به صورت شبکه به نفع مردم خواهد بود هر چند که امکان موازی کاری و تشابه اهداف وجود دارد ولی در کل با توانمند سازی و پی گیری مطالبات می توانند راهگشا باشند و با تعداد بیشتر و با هم افزای بیشتر احتمال دسترسی به مطالبات امکان پذیرتر است و با هماهنگی می توان همکاری بین شبکات را ارتقا داد.
هاشمی بیان کرد؛ شاید سوال به این موضوع توجه داشته باشد که در حال حاضر با شکل گیری شبکات چه اتفاقی در حال رخ دادن هست چه کسی شبکه سمن ها را راه اندازی کرده است و سایر شبکات توسط چه کسی استارت خورده است در حال حاضر پنج مجموعه در حوزه سازمان های مردم نهاد شکل گرفته است و هر کدام از این مجموعه ها مدعی هستند که هماهنگی لازم و کافی را در بین سمن ها ایجاد می کنند اگر هر کدام از این شبکات به صورت جزیره ای به فعالیت بپردازند شاید ایرادی وجود نداشته باشد ولی در اتمسفر اصلی باید مطالبات و فعالیت هایشان هماهنگ و همجوار باشد تا به نتیجه مطلوب برسد.
رضا طبیب زاده اظهار داشت؛ سازمان های که شکل می گیرند نباید فعالیت موازی در دستور کار داشته باشند و اگر شبکه ها و سازمان های که شکل گرفته و در برگیرنده چندین سازمان مردم نهاد است بتواند به توانمندسازی و غیره بپردازد اقدام قابل ملاحظه ای است ولی سازمان های مردم نهاد باید به فعالیت تخصصی خود بپردازند در فعالیت موازی سازمان های مردم نهاد به ذی نفعان مراجعه می کنند و در این بازه مورد سوء استفاده قرار می گیرند.
سعید دهقان اضافه کرد: برخی مواقع موازی کاری توسط سازمان های مردم نهاد صورت می گیرد و در برخی مواقع از سوی دولت موازی سازی صورت می گیرد که هر کدام آسیب های خاص خود را دارد.
در ادامه جلسه مینو مرتاضی ضمن تشریح دستور جلسات گفت: نهاد های مدنی با بی توجهی روبرو هستند و در برخی از نشست ها اساسا مورد توجه قرار نمی گیرند و برخی از نهادها هستند که بدون مجوز در حال فعالیت هستند و اینها مطالبات جامعه مدنی را می سازند و جامعه مدنی باید این طرح مطالبات را ببیند و بسیاری از سمن ها دقیقا سوار بر موج مطالبات عمومی در حوزه نیازها می شوند و به همین دلیل یک مقدار فعالیت مدنی صورت می گیرد.
دهقان بیان کرد: در جلسه گذشته دو رویکرد در مورد فعالیت هیئت مدیره حجم؛ نشست های هم اندیشی و کمیته ها مورد اشاره قرار گرفت که یکی بر حرکت بر مدار ایده مشخص تاکید می کرد و تفکر بعدی حفظ ساختار و کمیته ها به شکل فعلی بود که این موضوع در جلسه قبلی مورد توضیح و تفسیر قرار گرفت و برای شکل گیری و انسجام فعالیت های حامیان جامعه مدنی، این موضوع در دستور کار این جلسه و جلسه اینده قرار دارد.
بهزاد آدرم در مورد برنامه ریزی فعالیت حامیان جامعه مدنی بیان کرد: جامعه مدنی مقوله وسیعتی از سازمان های مردم نهاد هست و می تواند از سازمان های متفاوت عضو گیری کند ولی معلوم نیست تابع کدام قانون هست؟ ما از نظر حکومتی تابع قانون نیستیم انچه که در سال 95 ابلاغ شد ایین نامه بود که قرار بود بخشنامه داشته باشد در این ایین نامه مقرر شده است که مجوز سازمان ها توسط شوراها ارائه شود شورا های که نمایندگان سمن ها در آن حضور داشته باشند امروزه نمی شود قانون نادیده گرفت و سازمان فارغ از ان ایجاد کرد.
وی ادامه داد: اگر آیین نامه سال 1395 بر سازمان های مردم نهاد حاکم نیست علارغم اینکه هیئت دولت آن را در شهریور به وزارت خانه برای صدور بخشنامه اجرایی ارسال کرده است و اجرایی نشده است پس سازمان های مردم نهاد تابع کدام قانون هستند. سازمان های مردم نهاد تابع ایین نامه سال 1384 دولت اصلاحات هستند. طبق ائین نامه جدید سمن ها باید ساختار قبلی را با عضویت در شورای ملی طی 6 ماه تغییر دهند که این شورا ملی هست و امید ست که شورای فراگیر همین حامیان جامعه مدنی باشد شورای که 9 طبقه بندی را در دل خود دارد و این شورا باید نماینده متناظر دولتی باشد و نماینده برای ارگان های متفاوت معرفی کند و این اتفاق زمانی می تواند به وقوع بپیوند که این شورا هر چه زودتر شروع به کار کرده و فعالیت کند.
عضو انجمن مدیریت پروژه تصریح کرد: شورا حامیان جامعه مدنی برای تقویت و اثر گذاری باید در سطح جامعه خود را معرفی کرده و در کنار عضو گیری اقدامات موثر انجام دهد. در برنامه ریزی راهبردی تهیه شده اگر نقطه ثابت شورا باشد می تواند فعالیت صورت بگیرد شفاف سازی و سایر اقدامات در شرایط فعلی ممکن نیست. این سوال سوال امروز نیست و هر چیزی جایگاه خاص خود را دارد.
وی تشریح کرد: اما در پاسخ به توانمندی دخالت در جامعه باید گفت که ما بایستی خودمان را بر اساس برنامه استراتژیک و راهبردی بشناسیم اگر ما بخواهیم فعالیت صورت بدهیم بایستی برنامه داشته باشیم و متناسب با برنامه سازمان کار ارائه کنیم و الان سوال این است که ایا تا پایین سال دورهم نشستن منجر به محصول کار می شود. دیدگاه من این است برای تحول به سمت اجرای شدن در حد راهبردی؛ دیدبانی، راهبری و ... بایستی مدیریت و رهبری صورت بگیرد و سازمان باید سلسله مراتب داشته باشد و محدود وظایف در حوزه اجرایی توسط بخش های تابعه سیکل اجرای را طی کند که این موضوع در درون کمیته ها بایستی شکل بگیرد و کمیته ها با برنامه استراتژیک سرویس های کارشناسی به عناصر حاضر در حامیان جامعه مدنی ارائه کند و بایستی در این مورد مدیریت اطلاعات صورت بگیرد و بانک اطلاعاتی توسط شورا طراحی و اجرا شود تا با شناسایی افراد و سازمان ها برنامه های لازم اجرایی شود.
آدرم تصریح کرد: آیا موضوع مالی نیازمند کمیته است یا این موضوع بحث ستادی بوده و باید حامیان جامعه مدنی(استان تهران) به آن بپردازد در برنامه ریزی استراتژیک ملی به مسائل گوناگون پرداخته شده است و این برنامه باید در تهران اجرایی شود تا در صورت موفقیت در سایر استان ها پیاده شود. در حال حاضر فقط سازمان های مردم نهاد در شورا حضور دارند و باید در اینده نزدیک عناصر 9 گانه تشکیل دهنده شورا در جلسات حضور پیدا کنند و بسته به موضوع فعالیت ها آغاز شود.
وی بیان کرد: باید با جمع آوری اطلاعات مدیریت اطلاعات صورت گرفته و با شناسایی توانمندی ها کار اجرای متناسب صورت بگیرد و در این بین کمیته های موقت می توان ایجاد کرد که وظایف تعریف شده را انجام داده و گزارش عملکرد لازم را به نشست ها هدایت کند و در صورت موفقیت این کمیته می تواند فعالیت خود را ادامه داده و برنامه بلند مدت برای نشست ارائه کنند که در کنار این موضوع باید فعالیت مدنی را آسیب شناسایی کرده و در کنار این برنامه های لازم را ارائه کنند تا در کنار آن سایر استراتژی ها مانند، رشد، برنامه ریزی استراتژیک و ... شکل گرفته و اجرایی شود.
آدرم در پاسخ به سوال طبیب زاده در مورد برنامه وی برای چگونگی فعالیت حجم بیان کرد: باید براساس برنامه بلند مدت اقدامات کوتاه مدت اولیه اغاز شود تا بعد از برنامه ریزی دقیق روند و نحوه حرکت رو به جلو تببین شود در همین راستا یک برنامه سه ماه با هئیت مدیره ارسال شده است که براساس آن اقدامات لازم صورت بگیرد. در این بین با انتخاب مدیریت مجموعه توسط گروه توانمند حجم باید مورد اسیب شناسی قرار بگیرد و برنامه های جایگزین ارائه شود و بعد از اسیب شناسی معلوم می شود که سازماندهی به چه صورت باید باشد.
هاشمی در مورد فعالیت کمیته ها بیان کرد: با توجه به گزارش های مربوط در مورد فعالیت کمیته ها بحث اصلی و راهبردی این است که حجم به کدام سمت حرکت خواهد کرد و به کجا خواهد رسید و مطمئن در گذشته کارهای بزرگی دردرون کمیته ها صورت گرفته است و در حال حاضر تلاش بر این است تا فضای بزرگتری برای فعالیت حجم ایجاد شود. در حال حاضر فعالیت های زیادی در حوزه سازمان های مردم نهاد صورت می گیرد. این تکثر از یک جهت بسیار مناسب است و از سوی دیگر در تعریف مطالبات نهایی و رابطه انها با حکومت باید دقت کرد و چشم انداز نهایی آنها چیست و جایگاه حجم در این چشم انداز چیست و حجم بایستی چه کاری را صورت بدهد موضوع اصلی بحث است و توان آن تا چه حدودی است باید به جد مورد توجه قرار بگیرد. چگونگی استفاده از موقعیت ایجاد شده باید مد نظر قرار گیرد و در اتاق فکر های متفاوت بایستی نظر مدون حجم بیان شود.
وی ادامه داد: حجم را نباید محدود به تهران کرد و باید این موسسه در استان ها فعالیت و حضور داشته باشد و بتواند ارتباط لازم را ایجاد کند. در اکثریت استان ها شبکات در حال راه اندازی است و حجم ارتباط موثری با این مجموعه ها ندارد و این موضوع باید با اسیب شناسی بر طرف شود و برنامه هماهنگ و یکجا اجرا شود و با تکیه بر برنامه مورد تهیه جایگاه حجم ارتقا پیدا کرده و حجم بتواند در مسائل گوناگون ورود مناسب را داشته باشد و حجم اتاق فکر در سطح کلان برای کانون های متفاوت باشد.
صدر با اشاره به فعالیت کمیته ها در گذشته بیان کرد: فعالیت های جدی در کمیته ها صورت گرفت ولی همین اقدام کمیته ها باید مورد آسیب شناسی قرار بگیرد تا با برنامه مشخص اقدام مناسب و متناسب صورت بگیرد.
هواکمیان در رابطه پیشنهاد ادرم بیان کرد: صحبت های صورت گرفته امید را ایجاد می کند و می توان گفت که با اسیب شناسی سمن ها می توان سرمایه های اجتماعی را در کشور تقویت کرد.
طبیب زاده اضافه کرد: برای برون رفت از مشکل پیش رو باید نقشه راه تهیه کرد. زمانی که به حجم مراجعه کردم تمامی استراتژی و برنامه حجم با توجه به اسناد ارائه شده وجود داشت و باید روی کنترل و ادیتینگ سازمان متمرکز شد تا برنامه روبه جلو داشته باشد و با عارضه یابی باید کار را پیش برد و الان چهار حوزه فعالیت برای حجم شناسایی شده است که باید انها تقویت شود.
اسماعیلی اظهار کرد: برداشت من این است مدیریت در حال تعریف شدن هست و پروژه در حجم سرگردان مانده است و مدیریت این موضوع با مشکل مواجه شده است و الان ما می خواهیم در شورا کار کنیم یا جامعه مدنی را رهبری کنیم یا سازمان های مردم نهاد را توانمند کنیم. ولی الان دارم به این نتیجه می رسم که همه اتفاقات در حال رخ دادن هست و شورا در حال تجهیز می باشد ولی هنوز پروژه مشخص نیست و چه کاری باید انجام داد. باید منتظر ماند اما باید مراقب بود که شوار از اصل ماجرا دور نشود.
یزدانی بیان کرد: خیلی وارد بحث های کلان و استراتژیک شدیم و احتمالا اشتباهاتی صورت بگیرد که می توان با اسیب شناسی این موضوع را برطرف کرد و ادبیات را باید با حوزه اجتماعی تطبیق داد که اندیشه، راه و روش متناسب را نیز به دنبال خواهد داشت. به نظر می آید حجم به دنبال رهبری و جمع آوری اطلاعات سازمان های مردم نهاد نیست و بحث جدی حجم باید گفتمان سازی باشد تا از تضعیف جامعه مدنی جلوگیری کند و با ایجاد فضای گفتگو حداقلی از شرایط در جامعه از زاویه اجتماعی ایجاد شود. که با برگزاری نشست های عمومی پیوند بین حوزه نظری و عملی بایستی ایجاد شود و نزدیکی بین اذهان شکل بگیرد.
مرتاضی بیان کرد: امروزه چالش های که وجود دارد چالش های نهادی هست و به دلیل وجود رابطه افقی و عدم رابطه عمودی تصمیمات به نتیجه نمی رسد و یا عملا تصمیم جدی گرفته نمی شود. نهادهای مدنی وظیفه تقویت دمو کراسی و کوچک کردن دولت را برعهده دارد که با مقاومت دولت مواجه است و سوال این است که چگونه می توان گرد نشست و تصمیماتی را اتخاذ کرد که منافع عموم را مورد حمایت قرار دهد و رضایت را نیز در بر داشته باشد.
آدرم در پایان صحبت های خود افزود: با تنوع آرا اطلاعاتی که ارائه شد تقویت کننده بیس شکل گیری برنامه استراتژیک است که این موضوع حرکت رو به جلو را تقویت خواهد کرد و امید می رود اقدام جدی صورت بگیرد.
مظفریان بیان کرد: برای تعیین هدف پروژه، می توان با نیاز سنجی از انجمن ها، مشکلات را به دست اورد و براساس ان ساختار و گفتمان لازم را ایجاد کرد.
آهنی اضافه کرد: از توانمندی افراد در قالب کمیته مناسب استفاده نشده است ولی در قالب کمپین اقدام متناسبی صورت گرفته است و می توان با برگزاری ورک شاپ ها هم افزایی لازم را برای بهره گیری از توانمندی یکدیگر برنامه ریزی کرد.
محمد عطاردیان در جمع بندی جلسه بیان کرد: پیشنهاد من این هست که برنامه استراتژیک بایستی در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت طراحی بشود و این موضوع بایستی تا هم اندیشی بعدی نهایی بشود تا حجم بسته به تعریف جدید فعالیت خود را آغاز کند.
گفتنی است تصمیم گیری در مورد برنامه پیشنهادی بهزاد آدرم به جلسه آینده موکول شد و در نشست آتی هم اندیشی برنامه استراتژیک مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
