موسسه حامیان جامعه مدنی (حجم) اولین کارگاه از زیرمجموعه کارگاه‌های سهم سمنها در تحقق آرمانهای توسعه پایدار در ایران را با عنوان «مطالعه تطبیقی؛ راهکاری برای کمک به کاهش فقر توسط سمن‌‌های ایرانی» در سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران برگزار کرد.
هدف از برگزاری این کارگاه که در روز چهارشنبه 8 آذر ماه 1396 برگزار شد، آشناسازی هرچه بیشتر جامعه ایرانی با اهمیت و نقش حیاتی سازمان‌های مدنی در زندگی فردی و جمعی مردم برای کمک به تجمیع سرمایه اجتماعی در کشور میباشد.
در ابتدای این جلسه محمد عطاردیان، رییس هیات مدیره حامیان جامعه مدنی بحث را اینگونه آغاز کردند که سازمان ملل برای سال 2016 تا 2030 ، 17 بند به عنوان «برنامه‌های اجرایی برای توسعه پایدار» تصویب کرده است که به این دلیل اسم این طرح 2030 نامگذاری شده است. در کشور ما سوءتفاهم‌هایی نسبت به این مسئله وجود دارد و ما وظیفه داریم این طرح را روشن کنیم، زیرا تمام برنامه‌هایی که در این 17 بند اجرا میشود، با توجه به سنت‌ها و فرهنگ هر کشور و پتانسیل آن کشور برای اجرای آن، پیاده میشود و به این دلیل طرح را چندین قسمت کرده‌ایم، زیرا بعضی از موارد مکمل هم هستند مانند فقر و گرسنگی که با کاهش فقر، گرسنگی هم از بین می‌رود.
در آغاز این کارگاه، شیما وزوایی از دانش‌آموختگان دانشگاه صنعتی شریف، فوق‌لیسانس ارتباطات سیاسی و رسانه و متخصص در حوزه ارتباطات و روابط بین‌الملل و توسعه مدنی ضمن خوشامدگویی به حاضران، اجرای این کارگاه را حاصل تلاش چند ماههای شامل تحقیق و پژوهش و جلسات مداومی حول برنامه‌های توسعه پایدار عنوان کرد.
وی گفت: این اولین کارگاه در راستای بررسی امحای فقر است و بررسی اینکه مطالعه تطبیقی و رویکرد بین بخشی چگونه میتواند نقشه و راهکاری برای سازمان مردم نهاد برای کمک به امحای فقر باشد و هدف این کارگاه‌ها حول محور توسعه پایدار و 17 هدفی که توسط سازمان بین‌الملل محور قرار گرفته، میگذرد. آرمانهای توسعه پایدار اهداف 15 سالهای هستند که در سال 2017 به تصویب رسیده‌اند و ما میخواهیم در مرحله اول با توسعه پایدار و مفهوم توسعه پایدار آشنا شده و در مرحله دوم به نقش جامعه مدنی و نقش سازمان‌های جامعه مدنی و سازمان های مردم نهاد بپردازیم. در مرحله سوم نیز نگرش تطبیقی و رویکرد بین بخشی و تمرکز بر همکاری‌های بین المللی مدنظر ما است.
پس از صحبت‌های وزوایی، کارگروهی برای آشنایی شرکت‌کنندگان با یکدیگر برگزار شد به نحوی که به گروه‌های 2 نفره تقسیم شده و هر کدام، عضو دیگر گروه را به سایرین معرفی کرده اند.
پس از این کارگروه، وزوایی در راستای آشنایی با نقش سازمان‌های جامعه مدنی در تحقق اهداف توسعه پایدار توضیح دادند که توسعه پایدار به تعریف خیلی ساده هر نوع توسعه‌ای است که ما را به اهداف و نیازهای امروزمان برساند بدون اینکه نسل آینده را از رسیدن به اهداف و نیازهای خودشان بازدارد. اولین کاری که سازمان‌های جامعه مدنی باید انجام دهند این است که باید با این اهداف و مدل توسعه آن آشنا شوند و اینکه این اهداف هر کدام مکمل یکدیگرند و به هم ارتباط دارند و لیست این اهداف از لینک آدرس www.un.org.ir/images/Documents/20170529sdg.pdf قابل دسترس میباشد. مهمترین قسمت این اهداف که کارگاه امروز نیز حول آن می‌گردد هدف 17 با تعریف «تقویت ابزار اجرا و احیای همکاری‌های جهانی برای (تحقق) توسعه پایدار » میباشد که این تحقیقات برای توسعه پایدار هم مسئولیت می‌آورد و هم فرصت است زیرا سازمان ملل و سازمان‌های تخصصی سازمان ملل برای همکاری‌های بین‌المللی مسئول هستند و این درواقع بهترین فرصت برای سازمان‌های مردم نهاد است که نیاز به پشتوانه دارند.
وزوایی در ادامه، بازوهای فعال در تحقق اهداف توسعه پایدار را به چند بخش تقسیم کرده است: - دولت‌ها و نظارت بر عملکرد دولت‌ها بر عهده رسانه و جامعه مدنی میباشد. مورد بعدی اجرای همزمان هدف‌ها میباشد که این اهداف مکمل همدیگر هستند و نباید نابرابری باشد که در این رابطه باید طراحی NGOهای جدید انجام شود که این سازمان‌های مردم نهاد دو وظیفه دارند که 1- خود یک بازوی قوی برای دولت‌ها باشند و صدای آن فقرایی باشد که توسط دولت دچار نابرابری شده است 2- وظیفه نظارت بر شفافیت اجرای عملکرد دولت‌ها باشند. سازمان‌های مدنی میتوانند بخش پژوهشی تشکیل دهند برای شناسایی توانایی‌های یک کشور و اینکه کدام یک از سازمان‌ها دولتی و یا نهادها مسئول توسعه آن بخش میباشد و پس از آن سازمان مدنی میتواند خود نیز با سازمان‌های مدنی کشورهای دیگر با تخصص‌های جداگانه شبکه‌سازی ایجاد کند و تشکیل یک ابرسازمان را بدهد که خود این امر همکاری‌های بین‌المللی را در پیش خواهد داشت.
وی بازوی فعال دیگر بر توسعه پایدار را بحث نظارت و ارزیابی کرده و گفت: همانطور که می‌دانید دولت‌ها طراحی سیاستگذاری توسعه را بر عهده دارند و موظف به اجرای این سیاست‌گذاری‌ها چه در سطح بین‌الملل و چه در سطح ملی می‌باشند پس کاری که سازمان مردم نهاد میتوانند انجام دهند این است که برنامه‌های نظارتی و نحوه عملکرد بر اجرای وظایف دولت ازطریق برگزاری جلسات با دولت‌ها، تحلیل‌داده‌ها و همکاری با رسانه بگذارند.
او مهمترین بازوی فعال در بحث توسعه پایدار را سازمان ملل معرفی کرده است، زیرا سازمان ملل تعهد به پایبندی کامل به اجرا و تحقق آرمانهای توسعه پایدار و همکاری با تمام بدنه‌ها و تمام بازوهایی که قصد داشته باشند در این زمینه فعالیت کنند و این در واقع بهترین فرصت برای NGOها میباشد برای اینکه سازمان‌ملل خود راه را مشخص کردند که NGO ها با کداوم سازمان‌ها میتوانند ارتباط برقرار کرده و چگونه میتوانند همکاری کنند که ساده‌ترین راه برای اطلاع پیداکردن از این راه‌ها وب‌سایت سازمان ملل میباشد. و درنهایت به طور خلاصه میشود گفت سازمان‌های جامعه مدنی با سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌ها، سازمان‌های ملل و آژانس‌های مرتبط با آن، بخش خصوصی و رسانه در ارتباط هستند
در ادامه این کارگاه و در تمرین گروهی دوم حاضران در کارگاه به بحث در مورد مشکلات سمنها و اولویت‌هایی در نحوه امحای فقر پرداختند و نظرات خود را در مورد این موضوع اعلام کردند که در پایان نیز چند اولویت از این گفت‌وگو استخراج شد. نمونه‌ها‌یی از این اولویتها در بخش فقر بودند از تعریف فقر و تفاوت‌آن با سایر نقاط جهان؛ انواع فقر و اینکه ایران از کدام فقر رنج می‌برد؛ رسانه با تکیه بر وجه آموزش؛ رویکرد دولت برای کاهش شکاف طبقاتی و تغییر قوانین تبعیض‌آمیز؛ تغییر اقلیم و محیط‌زیست و تحلیل داده‌ها؛ تغییر دولت بر توانمندسازی و.... . در قسمت مسائل سمنها نیز اولویتها عبارت بودند از اینکه سمنها در ایران روی کدام انواع فقر متمرکز باشند؛ تغییر نگرش سازمان‌ها به سمت تغییر قوانین مرتبط با فقر؛ تغییر قوانین تبعیض‌آمیز و ضعف در اجرای قوانین و....
وزوایی نیز در پایان این کارگاه خاطرنشان کرد: نگاهی که در بحث توسعه پایدار از نظر سازمان ملل به مفهوم فقر است و امروز نیز راجع به آن صحبت می‌کنیم یک تعریف چند پارادایمی است به این معنی که حوزه‌های مختلفی در آن دخیل است که 3 حوزه اصلی آن توسعه اقتصادی، شمول اجتماعی و پایداری زیست محیطی است. حال برای اینکه تعیین شاخص شود دو روش سیاستگذاری پیشنهاد شده است: سیاستگذاری اول به مانند کارگاهی است که انجام شد که به موضوع و مشکلی فکر می‌کنیم و برای حل این مشکل یک راه‌حل هدفمند پیدا می‌کنیم که این روش استاندارد سیاستگذاری میباشد اما در سیاستگذاری خلاق یا تطبیقی ما به مشکل یا پیداکردن پاسخ فکر نمی‌کنیم ما به موضوعاتی که پیش روی داریم فکر می‌کنیم و دنبال این هستیم که به چه صورت این موضوعات را به هم ربط دهیم و راه‌حل برای آن پیدا کنیم.
درسگفتار دوم؛ پایان دادن به فقر
درس گفتار دوم این کارگاه به معرفی هدف اول توسعه پایدار یعنی پایان دادن به فقر می‌پردازد که وزوایی در این رابطه اظهار داشت: در برنامه‌های سازمان ملل اگر سازمان‌های مردم نهاد فعالیت داشته باشند در راستایی که روی آنها تاکید شده احتمال خیلی زیاد هست که بتوانند از تصاعد و همکاری بهره‌مند شوند. نکته دیگر این است که تاثیری که فقر بر حوزه‌های سلامت، بهداشت، آموزش، تامین آب می‌گذارد از نظر سازمان ملل تاثیری حیاتی در بحث توسعه پایدار دارد.
وی در ادامه آقای جفری ساش را به عنوان مغز متفکر روش امحای فقر معرفی کرده است که ایشان نظریه پرداز اقتصادی و استاد دانشگاه هاروارد و کلمبیا هستند و مشاور اقتصادی کشورهای مختلف بوده‌اند و مشاوره‌های مهمی به شوروی سابق داده‌اند و به اقتصاد کمونیستی و اقتصاد توسعه محور شوری و آسیای میانه آن زمان کمک کرده‌اند. آقای جفری ساش معتقدند اگر کشورهایی که اقتصاد کلان دارند از طریق اقتصاد کلان با بحث فقر مبارزه کنند و اگر بحث اصلاحات و حمایت از طرف کشورهای ثروتمندتر روی مناطقی که آسیب پذیر هستند که همان آسیای جنوبی و یا آفریقا وجود داشته باشد مشکل فقر یا فقر مطلق یا روستایی قابل حل شدن هست که انتقادهایی نیز به این طرح است ولی در عین حال نکته خیلی مهمی برای سازمان‌های مردم نهاد است زیرا که نقشه عملی را برای پایان دادن به فقر ارائه میدهد که در این نقشه عوامل فقر را به این صورت معرفی کرده است: بیکاری ، عدم شمول اجتماعی، آسیب‌پذیری در برابر طبیعت، بیماری و ناتوانی .
وی در ادامه با بیان اینکه حال به چه صورت این سیاست‌گذاری‌ها انجام شود راه‌حل‌هایی را نیز به این صورت ارائه داده است که اگر فعال مدنی هستید می‌توانید با استفاده از تکنولوزی، تفکر انتقادی و ایجاد کمپین‌های آگاهی‌رسانی برای کمک به شنیده شدن صدای فقر ، انتقال دانش میان نسل‌ها و اثبات دلایل فقر در اجتماعات و همکاری با سیاتگذاران این حوزه‌ها را مشخص کنید و یک سری کارها انجام دهید و لزوما لازم نیست در بخش عملی فعال باشید بلکه می‌توانید در بخش پژوهشی فعال باشید.
اگر سیاستگذار هستید برای سازمان‌های مدنی راه‌تان مشخصتر است می‌توانید همکاری با دولت، همکاری با سازمان‌های منطقه‌ای، همکاری با سازمان‌های جهانی داشته باشید و تمرکز اصلی‌تان همکاری با دولت در حمایت همه جانبه از صداهای سرکوب شده باشد.
اگر پژوهشگر هستید می‌توانید بر این حوزه‌ها پژوهش کنید از جمله تعریف فقر، دلایل به وجود آمدن فقر، انجام مطالعه‌های تطبیقی و فعالیت در حوزه آموزش که برای سازمان ملل بسیار مهم است.
در ادامه، لیستی از NGOهایی که در حوزه مبارزه با فقر فعالیت می‌کنند، معرفی شده است که این لیست عبارتند از:
- Overseas Development Institute
- Plan International
- United Nations Foundation
- XFAM International
- Trickle UP
- NGO Aid Map
- World Bank
- IPA
- AGA KHAN
- Bread For The World
در کارگروهی دوم حاضران در کارگاه در گروه‌های مختلف به بررسی 7 سرفصل هدف گذاری‌های اصلی سازمان ملل درباره پایان دادن به فقر پرداختند و برای اهداف ذکرشده شاخص‌گذاری‌های موردنظر خود را انجام دادند.
هدف‌گذاری‌های اصلی سازمان ملل به این شرح بود:
- امحا کامل فقر (با تعریف کنونی درآمد کمتر از 1.25 دلار در روز) در همه جا و برای همه‌کس تا پایان سال 2030
- به نصف رساندن جمعیتی که در فقر زندگی می‌کنند، با تعریف ملی و ابعادی که در هر کشور جداگانه تعریف میشود، تا پایان سال 2030
- به اجرا رساندن یک نظام حمایت اجتماعی ملی، با قابلیت ارزیابی دقیق و مطابق با بافت و نیازهای هر کشور، تا پایان سال 2030 به شرطی که تمامی طبقه های اجتماعی و به خصوص افراد فقیر و آسیب‌پذیر تحت پوشش آن قرار گیرند.
- کسب اطمینان از اینکه تا سال 2030، تمامی زنان و مردان، به خصوص افراد فقیر و آسیب‌پذیر، از حقوق برابر نسبت به نابع اقتصادی و خدمات اساسی از جمله حق مالکیت بر زمین، ارث، منابع طبیعی، فناوری جدید و خدمات مالی ازجمله تامین مالی خرد برخوردار هستند.
- ایجاد آمادگی جهشی برای افراد فقیر و آسیب‌پذیر، کاهش آسیب‌پذیری آنها در برابر بلایای طبیعی و آب و هوایی، همچنین دیگر فجایع اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی تا سال 2030
- کسب اطمینان از بسیج کردن منابع مختلف، ازجمله تشدید همکاری‌های توسعه‌ای، برای تهیه ابزار لازم برای کشورهای درحال توسعه، با اولویت کشورهای کمتر توسعه یافته، برای برنامه‌ریزی و اجرای سیاست گذاری‌های امحا فقر در تمامی ابعاد آن
- ایجاد چارچوب‌های سیاست‌گذارانه عملی در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، براساس استراتژی‌هایی با تطبیق مثبت به نفع فقرا و حساس به تبعیض جنسیتی برای حمایت از سرمایه‌گذاری‌های شتاب‌گر در امر مبارزه با فقر
به عنوان نمونه‌ای از انجام کارگروه؛ محمد عطاردیان نسبت به طرح 6 اظهار داشت که بسیج کردن همین روشی است که ما الان داریم اجرا می‌کنیم برای اینکه فرهنگ به وجود آید به طبع الان نهادهای غیردولتی اینجا حضور دارند و دورهم اظهارنظرهایی داریم که قرار است این طرح‌ها پخته شود و عملیاتی انجام شود اما زمان می‌برد. بعد از اینکه این اهداف توسعه پایدار در 17 بند برگزار شد بالطبع یک سری علاقه‌مند در این جلسات پیدا میشود و ما شروع به بسیج‌کردن آنها می‌کنیم و این کارگاه‌ها ادامه‌دار خواهد بود از وسایلی که خیلی لازم است رسانه است و این پیگیری از رسانه ادامه پیدا کند زیرا این اهداف توسعه پایدار بدون کمک دولت و نهادهای مدنی امکان اجرا ندارد. سازمان ملل هم همین را از ما می‌خواهد. بنابراین اگر دولت دست به کار نشده پس خود مردم باید دست به کار شوند. در قسمتی از طرح 6 نوشته شده است که «برای برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌گذاری‌های امحا فقر در تمامی ابعاد آن» مهمترین مسئله‌ای که برای این مسئله لازم است اشتغال در کشور است چون بدون اشتغال فقر را نمی‌شود کم کرد بالاخره مردم باید کار کنند و حداقل‌های زندگی را داشته باشند و این مسئله‌ای است که این سیاستگذاری بدون حضور دولت امکان ندارد. پس امیدوارم که این نهادها و دولت همه دست به دست هم بدهیم و کار را جلو ببریم.
درس گفتار سوم؛ تمرکز بر مطالعه تطبیقی
عنوان درسگفتار سوم تمرکز بر مطالعه تطبیقی و به‌عنوان راهکاری برای سازمان‌های مدنی نامگذاری شده بود که در این گفتار هدف مروری بر مطالعه تطبیقی و نحوه انجام آن به عنوان روش پژوهشی برای سازمان‌های مدنی و مردم نهاد میباشد که بتوانند از این مطالعه در بخش پژوهش و طراحی سیاستگذاری و ارزیابی سیاستگذاری و نحوه عملکردشان استفاده کنند.
شیما وزوایی در این گفتار بیان کرد که وقتی که در مورد فقر صحبت می‌کنیم، تعریف فقر و سطحی که از فقر مواجه میشویم خیلی مهم است چرا که عملکردهای متفاوتی را می‌طلبد. و مفهوم نسبی به صورت ذاتی در تعریف فقر وجود دارد. بنابراین فقر نیز در سطوح جداگانه ممکن است متفاوت تعریف شده و درنتیجه راه‌های مبارزه با آن وابسته به سطحی باشد که به فقر در آن نگاه شده است. از این رو نوع نگرش سازمان‌های مردم‌نهاد هنگام تعریف، برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌ها در حوزه امحا فقر اهمیت زیادی دارد. علاوه بر آن نگاه به تجربه‌های مختلف در سطح‌های مختلف به خصوص در بحث سازمان‌های مردم نهاد و محلی اهمیت پیدا می‌کند.
وی در ادامه تصریح کرد: حال وقتی به تجربیات بین‌المللی نگاه می‌کنیم یکسری اشتباهات رایج و تفکراتی وجود دارد. اولین نگاه این است که «ببینیم اونا چیکار کردن» یعنی اینکه تجربیات منطقه‌ای چی هست ببینم کشورهای پیشرفته چیکار کردن و... یا این طرز تفکری که «جای دیگه‌ای دانشی هست که ما می‌توانیم این دانش را به وطن بیاوریم» که این خیلی زیاد دیده میشود و اصلا درست نیست یا اشتباه دیگری که فکر می‌کنیم می‌توانیم دانشی را الگوبرداری کنیم و با تغییراتی بتوانیم آن را استفاده کنیم . ما باید با مطالعه بین‌المللی و اقلیمی و منطقه‌ای از این بحث‌ها دوری کرده و به دنبال دادن طرح به نسبت موقعیت شخصی، منطقه‌ای، محلی و اقلیمی باشیم.
بنابراین اولین کاری که باید در بحث مطالعه تطبیقی داشته باشیم این است که هدف مطالعه قبل از مطالعه مشخص شده باشد و دلیل و نتیجه را برای خود مشخص کنیم و هیچ‌وقت دنبال تجربه‌های دیگران نباشیم در واقع وقتی نگرش تطبیقی داریم کار مهمی که این نگرش انجام میدهد این است که به تحول و تکامل تعریف‌هایی که ما از فقر داریم و اثرات مربوط به آن کمک می‌کند و از دو جهت برای سازمان‌های مردم نهاد اهمیت دارد اول اینکه از طریق مطالعات تطبیقی می‌توان روش‌های کارآمد و ناکارآمد را از هم تشخیص داد و دوم اینکه مطالعات تطبیقی کمک می‌کند تا شاخص‌های اثرگذار بر فقر که سازمان مردم‌نهاد روی آنها تمرکز دارد شناسایی شده و در بسیاری موارد شاخص‌های جدیدی که تاکننن از پرداختن به آنها غفلت شده بوده شناسایی شوند.
وی بیان کرد: در مطالعات تطبیقی باید بافت زیست‌محیطی، تاریخ یا تاریخجه، پس زمینه، دلیل و نتیجه را درنظر بگیریم. و روش‌هایی که در مطالعات تطبیقی در حوزه فقر وجود دارد را می‌توان به روش‌های پژوهشی اسنادی، مطالعه کتابخانه‌ای، تحلیل داده، یادگیری روش‌های جستجو، روش میدانی و همکاری با دانشجویان و پژوهشگران خارج از کشور نام برد.
در پایان این بخش، وزوایی به معرفی موسسه‌ای پژوهشی بزرگی پرداخت که کارشان مطالعات تطبیقی در بحث فقر است که اهداف این موسسه را به شرح پیش رو معرفی کرده است. 1- برآورد پارادایم مختلفی که پژوهشگران در آنها فعال هستند و تلاش برای شکل‌دهی به یک پژوهش چندپارادایمی. 2- مقایسه روش‌ها و نگرش‌های مختلف برای رسیدن به درک بهتری از روابط و تشابهات موجود میان آنها. 3- درنظر گرفتن این امر که علوم اجتماعی چطور میتواند به درک جهانی فقر کمک کند. 4- تشکیل شبکه‌های علمی بین‌المللی و برنامه‌های بلندمدت مبارزه با فقر. 5- ایجاد پایگاه‌های داده با کیفیت برای نگرش‌های مختلف علمی . 6- تشکیل یک بدنه علمی که بتواند در طراحی برنامه‌های کاهش فقر مورد استفاده قرار گیرد.
پس از آن، کارگروه سوم برگزار شد که در این کارگروه قرار بر این شد حاضران در کارگاه بایدها و نبایدهای مطالعه تطبیقی را مورد بررسی قرار دهند و نظرات خود را در این رابطه اعلام کنند.
برخی از این بایدها شامل: ایده‌داشتن ولی بومی‌سازی، تبادل دانش و تجربه (ازطریق مجازی و تجربه)، جهت‌گیری نداشتن پیش از تحقیق، داشتن نگاه اقتصادی به زیست‌بوم‌های دیگر، شبکه‌سازی و تیمی‌کارکردن و تشکیل بانک اطلاعاتی، ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی و ارائه پایگاه داده‌ها و...
و برخی از این نبایدها شامل موارد زیر بود: غافل نشدن از شاخص‌های منطقه‌ای (بومی)، نگاه ایدئولوژیکی به مسئله، جلوگیری از تمرکز بیش از حد روی تحقیقات کتابخانه‌ای و تقلید مفاهیم و ...
درسگفتار چهارم؛ نمونه‌های موفق تجربه سازمان‌های مردم نهاد در حوزه مبارزه با فقر
گفتار چهارم این کارگاه که آخرین گفتار نیز به شمار می‌رفت به بررسی نمونه‌های موفقی از تجربه سازمان‌ها مردم‌نهاد در سطح کشور، منطقه‌ای و بین‌المللی در حوزه مبارزه با فقر پرداخت که شرح این گفتار را در ذیل می‌خوانید.
شیما وزوایی در شروع صحبت‌هایش کشور ترکیه را به عنوان الگوی مناسب در توسعه اقتصادی به این صورت معرفی کرد که ترکیه در ایران خیلی مورد توجه قرار گرفته هم از لحاظ نزدیکی دو کشور و هم به خاطر الگوی توسعه‌یافته اقتصادی این کشور و مهمترین نکته‌‌ای که در توسعه اقتصادی کشور ترکیه مهم بوده توجه به نهادهای غیردولتی از طریق نظارت دولت و همچنین کنترل فقر مطلق توسط دولت در خاورمیانه بوده است که تقریبا فقر مطلق را به شدت بین سالهای 2003 تا 2008 کاهش داده است و بعد از سال 2008 تاکنون نیز با شیب کمتری ادامه داشته است.
وی افزود: مورد مهمی که قابل ذکر است تجربه کشور ترکیه روی مدیریت دولتی و همکاری‌های مدنی است. در این مورد نحوه به موفقیت رسیدن این بود که شبکه بزرگی از نهاد مدنی تشکیل دادن و این شبکه تحت نظارت و حمایت دولت بوده است. ترکیه به شمول اجتماعی و مشارکت اقشار مختلف خیلی توجه کرده‌اند موردی که میتواند الگوی خوبی برای کشور ما باشد.
او در ادامه صحبت‌های خود،س اداره دولتی GAP ترکیه را به عنوان سازمانی معرفی کرد که تطبیق ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه پایدار را از طریق طراحی استراتژی‌های برای امحا فقر و تمرکز برای افزایش مشارکت اجتماعی و ظرفیت‌سازی گروه‌های آسیب‌پذیر انجام میدهد. وی سازمان بنیاد حمایت از کار زنان را نیز معرفی کردند.
وزوایی درمورد تجارب کشور آلمان گفت که به علت بالابودن فقر در این کشور، خیلی سریع اقدام به از بین بردن فقر نسبی کرده است و درمورد مسکن‌های اجتماعی و دادن بودجه اتحادیه اروپا برای مقابله با فقر و تطبیق اجتماعی و سازمانهایی که در حوزه تطبیق اجتماعی و برنامه‌های کاریابی، خیریه وکمک‌رسانی به مهاجران فعال هستند، صحبت کردند. از نمونه سازمانهایی که می‌توانید در مورد آن مطالعه کنید سازمان ورنو VERNO است که کارش ارتباط برقرار کردن با سازمان‌های مردم نهاد و رساندن صدای آنها به سیاست‌مداران است.
وی تصریح کرد: تجربه کشور بنگلادش از دیگر تجارب است و می‌توان از تجارب مهمی از آن یاد کرد که قابل پیگیری و مطالعه است. از نکات مهم می‌توان به نقش سازمان‌های مردم نهاد در مبارزه با فقر روستایی نام برد. این سازمان‌ها افراد فقیر را شناسایی و گروه‌بندی کرده و برای آنها برنامه‌های آموزش رسمی و غیررسمی، سلامت، تغذیه، توانمندسازی زنان و غیره ترتیب می‌دهند. همچنین آشناکردن افراد روستانشین با مزایای تشکیل گروه‌ها، اتحادهی‌ها و آموزش دادن اینکه چگونه این گروه‌ها باید با مراجع مربوطه دولتی تماس بگیرند و از امکانات استفاده کنند. و نقش مهم دیگر این سازمان‌ها برقرار کردن رابطه میان ارگان دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد برای انحام کارمشترک برای مردمی که در فقر زندگی می‌کنند است و رمز موفقیت این کشور نیز در حکمرانی خوب در مبارزه با فقر است.
وزوایی سازمان brac و shushilan را جزو سازمان مردم‌نهادی که در بنگلادش درحوزه مبارزه با فقر فعالیت می‌کنند را معرفی کردند.
در آخرین کارگروه این کارگاه آموزشی، قرار بر این شد که شرکت‌کنندگان براساس تجاربی که داشتند مناظره‌ای را برگزار کنند که گروه اول طرح تحقیقی و ذهنی خود را ارائه دهند و گروه دیگری آن طرح را نقد کنند که در نهایت به طرح جامعی برسند به طوری که بتوان از آن طرح برای امحای فقر استفاده کرد.
در پایان، شایان ذکر است که کارگاه بعدی سهم سمنها در تحقق آرمانهای توسعه پایدار در ایران، 29 آذرماه تشکیل خواهد شد.
