دپارتمان آموزشی موسسه مطالعاتی «حامیان فردا» سومین سال فعالیت خود را با برگزاری کنفرانس آموزشی «سمن ها، تحریم و مدیریت چالش ها» آغاز کرد.
موضوع این کنفرانس آموزشی که در 18 و 19مهرماه در تالار کهربا در دانشگاه شریف برگزار شد، ارتقای کیفیت مدیریت پروژه های فقر زدایی، در شرایط پیچیده ناشی از بحران اقتصادی پیش روی کشور بود.
بحران اقتصادی که از ترکیب تحریم های ظالمانه خارجی و نیز انباشت سوء مدیریت داخلی ناشی شده، از یک طرف وضعیت گروه های فقیر و در معرض تبعیض جامعه را بسیار بدتر می کند و از طرف دیگر باعث سقوط حجم کمک های مالی عام المنفعه می شود. به علاوه حجم فعالیت های داوطلبانه شهروندان در سمن ها را کاهش می دهد. مجموعه این عوامل، وضعیت پیچیده ای را پیش روی سمن ها( سازمان های مردم نهاد و خیریه) قرار می دهد.
موسسه حامیان فردا در راستای ماموریت خود ( کاهش پایدار فقر و نابرابری، از مسیر ارائه خدمات با کیفیت «تحقیقاتی»، «مشاوره ای»، و «آموزشی» به کلیه سازمان های دولتی و غیر دولتی فعال در این حوزه) سعی کرد با برگزاری این کنفرانس در قالب 13 سخنرانی و با ارائه 39 درس کاربردی، به پرسش های کلیدی سمن ها برای کاهش لطمات در دوران تحریم و بحران اقتصادی پاسخ دهد.
محمد درویش، مدیر عامل موسسه حامیان جامعه مدنی(حجم)، سعید اسلامی بیدگلی، دبیر کل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران و محدثه رزاقی مدیر تامین مالی شرکت تامین سرمایه نوین از جمله سخنرانان در این کنفرانس بودند.
**روی دیگر تحریم ها و فرصت های پیش رو
محمد درویش در این خصوص گفت: بسیاری بر این باورند که رابطه مستقیمی بین بالندگی و عیار کنشگری مدنی در جامعه با سقوط رفاه عمومی وجود دارد. بدین معنی که اصولا نباید و نمی توان انتظار داشت جامعه ای که فاقد طبقه متوسط باشد و یا بخش قابل توجهی از آن از غم نان درد می کشد، برای نوسان سطح آب در دریاچه ارومیه، خشک شدن یکی از دو سر شاخه اصلی سپید رود در اردیبهشت و ناپدید شدن پنج میلیون پایه شمشاد ایرانی در هیرکانی دلش بلرزد! در حالیکه باید آن روی دیگر تحریم ها و فرصت های پیش رو را نگریست. چرا که به دشواری می توان شرایطی را در جهان یافت که صرفا بد مطلق باشد.
وی گفت: اگر بتوانیم به نحوی مردم را آزاد بگذاریم و نگاه امنیتی را از روی آنها برداریم و به آنها اعتماد کنیم، بسیاری از مشکلاتی که امروز با آنها مواجه هستیم حل می شود. تحریم ها می توانند فرصتی برای خود باوری انسان ها باشد و مشکلاتی که در زمینه بی اعتمادی مردم و حاکمیت وجود دارد رفع شود. برای رفع این بی اعتمادی می توان پایه هایی بنا کرد و کارهایی اجرا کرد که مشخص نمایند خطری برای مردم و حاکمیت ایجاد نخواهد شد.
او افزود: شرایط اصلا شرایط آسانی نیست و حتی ممکن است دشوارتر هم باشد. اما می توان این شرایط را اداره کرد به شرط آنکه دولتمردان شجاعی داشته باشیم که به مردم اعتماد کنند و مردم هم به خود اعتماد کنند که آنها هستند که این سرزمین را به وجود آورده اند.
درویش اشاره هایی به باغ گیاه شناسی تهران، سرخ چشمه در خراسان شمالی، گندمان در چهارمحال بختیاری، حسین آباد سرپوش در خراسان، منصور آباد در نزدیکی رفسنجان و دیزبان کرد و از موفقیت های زیست محیطی این مناطق صحبت کرد و افزود: هیچ یک از این مناطق استثنا نیستند. موفقیت این مناطق تنها به خاطر اراده و خواست عده ای بوده که نگاهشان به تالاب هایشان، به رودهایشان و دشت هایشان مانند نگاه آنها به فرزندانشان است.
وی بیان کرد: ما در کشور کمبود دانش و یا متخصص نداریم بلکه کمبود عشق داریم. نظام آموزش و پرورش کسانی را تربیت کرد که در یک یا دو ثانیه تست می زنند اما بلحاظ اثربخشی چطور؟ آیا واقعا حساب شده عمل می کنیم؟
** فرآیند بودجه ریزی سمن ها نیازمند تغییرات است
سعید اسلامی بیدگلی نیز در این کنفرانس گفت: بسیاری از سازمان ها در شرایط تحریم قطعا دچار مشکلات شدیدی خواهند شد. در مورد سازمان های مردم نهاد و عام المنفعه، این مشکلات 2 جنبه کلیدی دارد: اول اینکه منابع مالی مختلفی که پیش تر از سمت صاحبان کسب و کارها به آنها اهدا می شده به دلیل چالش های سنگین خود کسب و کارها دچار نزول می شود. دوم اینکه، احتمالا درصد بیشتری از جامعه نیازمند بهره گیری از خدمات سمن ها خواهند بود. بنابراین هم درآمد سمن ها کاهش می یابد و هم هزینه های آنها در این شرایط افزایش می یابد. بنابراین فرآیند بودجه ریزی سمن ها نیازمند تغییراتی خواهد بود تا بتواند لطمات آنها را بر اثر تحریم ها کاهش دهد.
بیدگلی برای برون رفت از وضعیت تحریم ها گفت: ما در این خصوص باید به اصلاح برخی از رفتارهایمان در این زمنیه بپردازیم. یکی از کارهایی که باید انجام شود تلاش برای جذب حامیان جدید است. حتما باید منابع درآمدی را تنوع ببخشیم و یکی از مهمترین کارها نیز این امر است. برخی سمن ها که در این زمینه ضعیف هستند اصلا منابع قدرتمندی ندارند و این امر سبب می شود با مشکلات بسیاری رو به رو شوند.
بید گلی در ادامه افزود: برخی افراد در شرایط تحریم منابع درآمدی بسیار خوبی جذب می کنند که سمن ها باید آنها را شناسایی کنند و جهت حمایت خود آنها را جذب کنند.
وی اضافه کرد: باید منابع مختلف حمایتی داشت و وابستگی تنها به یک منبع سبب می شود نتوانیم به اهداف خود برسیم.
بیدگلی گفت: ایرانیانی که در خارج از کشور فعالیت می کنند با وجود این که کمک هایشان اندک است اما می تواند بسیار پر رنگ تر باشد. بنابراین آنها هم می توانند به عنوان نوعی فرصت برای سمن ها باشند.
از دیگر راهکارهایی که بیدگلی به آن اشاره کرد: لزوم همکاری میان سمن های مختلف بود. سازمان های مردم نهاد بسیاری در زمینه محیط زیست، سواد و معضلات اجتماعی فعالیت می کنند و با هم همکاری ندارند و در این صورت منابع بسیاری خرج می شود . در شرایط بحران بهتر است میان سمن ها همکاری بیشتری صورت بگیرد تا نوعی صرفه جویی در صرف منابع حاصل شود.
** توجه به ابزارهای نوین تامین مالی
رزاقی مدیر تامین مالی شرکت تامین سرمایه نوین نیز در این زمینه گفت: ابزارهای نوین تامین مالی در بازار می تواند به سمن ها در دوران بحران کمک کند.
وی گفت با توجه به اینک در این شرایط منابع کسب درآمد با مشکل رو به رو خواهد شد باید به روش های جدید تامین مالی فکر کنیم تا به اهداف تعیین شده خود برسیم. سمن ها در ایران درست است که سازمان های دولتی نیستند ولی وابستگی بسیاری به منابع دولتی دارند. ایران در سال 2016 در زمینه شاخص کمک های نیکوکارانه در دنیا، رتبه 45 را دارد.
رزاقی گفت: یکی از راه هایی جذب منبع درآمد وجود صندوق های سرمایه گذاری نیکوکاری با اهداف خیر است. چند نمونه از این صندوق ها در ایران وجود دارد و در کل دنیا هم هست مانند صندوق های سرمایه گذاری اجتماعی. این صندوق ها نه بر محور یک هدف خاص بلکه در زمینه اهداف مختلف می توانند تشکیل و به ( سمن ها) خدمات رسانی کنند.
وی افزود: اوراق قرض الحسنه از دیگر منابع درآمدزایی سمن ها است. در اینجا نیز هدف، صرف کردن منابع در کارهای خیر است. کسی می تواند از این ابزار استفاده کند که دارای شفافیت حقوقی باشد.
رزافی اضافه کرد: از دیگر ابزارهای تامین مالی نیز، تامین مالی جمعی است که منظور از آن شناسایی خیرین و افراد نیکوکار، تشکیل جلسه برای آنها و مشخص کردن اهداف سازمان است. مجموعه این راه ها می تواند در تامین مالی سمن ها موثر در شرایط بحرانی موثر باشد.
منبع: ایرنا
