ليلا رزاقي: شرکت واحد و کارگرانش روزهاي پرخبري را پشت سر مي‌گذرانند. پس از تجمع روز يکشنبه تعدادي از کارگران اين شرکت در مقابل ساختمان شهرداري تهران که در اعتراض به اجرانشدن مصوبه شوراي مسکن درباره واگذاري مسکن به کارگران شرکت واحد صورت گرفته بود و بي‌نتيجه‌ماندن اين اعتراض صنفي، روز دوشنبه، 15آذر، مسافران هميشگي اتوبوس‌هاي شهري در تهران و در صف‌‌هاي بي‌آر‌تي با چراغ‌هاي روشن اتوبوس‌هايي مواجه شدند که به نشانه اعتراض به پيگيري‌نشدن مطالبات صنفي‌شان در شهر تردد مي‌کردند. پاي صحبت رانندگان که مي‌نشستيد و علت را جویا مي‌شديد، فقط يک جمله مي‌شنيديد: ديروز بدجوري با بچه‌ها برخورد کردند، هيچ جواب قانع‌کننده‌اي درباره مطالباتمان به ما ندادند. امروز چراغ‌ها را روشن گذاشته‌ايم تا به اين بي‌تفاوتي مسئولان شهرداري اعتراض کنيم.
رانندگان اين اتوبوس‌ها، اغلب کارگراني بودند که از تجمع روز يکشنبه جمعي از کارگران شرکت واحد اتوبوسراني باخبر بودند و در پي برخوردهاي صورت‌گرفته با برخي از اين کارگران و در اعتراض به بي‌توجهي به مطالباتشان درباره واگذاري مسکن، با سرعت مطمئنه و در صفوفي به‌هم‌پيوسته در خيابان‌ها تردد مي‌کردند؛ نوعي اعتراض مدني از سوي کارگران نسبت به بي‌توجهي به مطالبات صنفي که شيوه‌اي مرسوم در کشورهاي مختلف دنياست. با يکي از رانندگان اين اتوبوس‌ها که حرف زديم و دليل روشن‌بودن چراغ‌ها را پرسيديم، گفت: روزي 10 بار اين خيابان‌ها را بالا و پايين مي‌کنيم براي يک لقمه نان اما دريغ از اندک حمايتي که از کارگران زحمتکش اتوبوسراني شود. زماني آمدند و گفتند براي مسکن ثبت‌نام کنيد، خيلي‌ها رفتند و با هزار زحمت يک ميليون تومان پول قرض کردند تا بتوانند ثبت‌نام کنند، حالا که چند سال گذشته، از خانه که خبري نيست هيچ، از طرفي به عده‌اي از کارگران گفته‌اند بايد جريمه ديرکرد وام‌هايي را که گرفته‌ايد هم بدهيد تا خانه‌هاي نيمه‌کاره‌اي که هنوز هم تکميل نشده به شما واگذار شود.
علت اعتراض صنفي کارگران شرکت واحد چه بود؟
اما ريشه اعتراضات کارگران شرکت واحد، به تأخير در واگذاري مسکن از سوي تعاوني شرکت واحد به بيش از پنج هزار کارگر اين شرکت برمي‌گردد. منابع مطلع و فعالان کارگري اين شرکت مي‌گويند: در سال ۸۵ هیأت‌مديره شرکت واحد اتوبوسراني به اتفاق کميته مسکن شهرداري تهران مصوب کردند از محل درآمد فروش زمين‌هاي مازاد شرکت واحد، به کارکنان فاقد مسکن اين مجموعه براي خريد مسکن به‌صورت بلاعوض کمک‌هاي مالي شود.
به گفته اين کارگران، به اعتبار اين مصوبه در سال‌هاي ۸۶ و ۸۷ مبلغ ۷۵ ميليارد تومان از محل فروش زمين‌هاي مازاد شرکت واحد براي پرداخت کمک‌هاي مالي بلاعوض خريد مسکن کارکنان شرکت واحد، تأمين اعتبار شد و طبق جدولي که همان زمان بر مبناي سابقه کارمندان و کارگران شرکت واحد تنظيم شده بود؛ قرار شد به هر کارگر يا کارمند فاقد مسکن به ازای هر سال سابقه کار در شرکت واحد، يک ميليون تومان تعلق گيرد و شرکت واحد نيز تا مبلغ پنج‌ميليون تومان به‌صورت بلاعوض به اين کارگران کمک مالي کند. درواقع، اگر کارگري 20 سال سابقه داشت با جمع کمک مديرعامل 25ميليون اعتبار در روز به نام‌کردن سند خانه‌اش در محضر به او پرداخت مي‌شد؛ خريد پروژه‌هاي مختلفي که شرکت واحد تعيين مي‌کرد، مانند 1- پروژه سهيل منطقه 19شهرداري که به‌عنوان «سهيل يک» 389واحد و «سهيل دو» 515واحد بود. 2- پروژه «سپيدار يک» که شامل 170 واحد بود و بعد از تحويل آن به اعضا، سپيدار دو و سه هم با 314 واحد کليد خورد. 3- پروژه شقايق ورامين که با 264واحد کليد خورد و بعدا پروژه‌هاي پرند هم اضافه شد که 750 واحد بود. آنچنان که کارگران مي‌گويند، به دو شيوه به هر يک از شاغلان فاقد مسکن شرکت واحد مبالغي تعلق مي‌گرفت؛ در شيوه نخست چنانچه کارگر يا کارمند فاقد مسکن به‌صورت فردي نسبت به خريد مسکن اقدام مي‌کرد، اين مبلغ در زمان ثبت سند خريد از سوی نماينده شرکت واحد به فروشنده ملک پرداخت مي‌شد و در شيوه دوم نيز پس از آنکه فرد مورد نظر در تعاوني مسکن شرکت واحد عضو مي‌شد، کمک‌هزينه مورد نظر از سوي شرکت واحد در قالب بخشي از هزينه ساخت مسکن به حساب تعاوني واريز مي‌شد.
اعتراض به عملکرد نامطلوب تعاوني شرکت واحد
کارگران مي‌گويند با وجود اينکه در آن زمان بيش از 17 هزار نفر، کارگر شرکت واحد بودند، تسهيلات مورد نظر هرگز به‌صورت عادلانه از سوي تعاوني، ميان کارکنان فاقد مسکن تقسيم نشده است زيرا همان زمان تعدادي از دريافت‌کنندگان نقدي اين تسهيلات کساني بودند که به‌همراه مديرعامل وقت شرکت واحد از يک نهاد ديگر به اين شرکت آمده بودند، سابقه کاري چنداني در شرکت واحد نداشتند و به‌همين‌دليل، باید کمک‌هاي بلاعوض کمتري به آنها اعطا مي‌شد اما در نهايت، کل سابقه خدمت اين متقاضيان در داخل و خارج از شرکت واحد، مبناي محاسبه کمک‌هزينه اين افراد قرار گرفت.
کارگران اين شرکت همچنين درباره کمک‌هزينه‌هايي که در قالب بخشي از پروژه‌هاي تعاوني مسکن کارگران شهرداري پرداخت شد نيز مي‌گويند: از آنجا که به‌دليل عملکرد نادرست هيأت‌مديره تعاوني، هنوز هيچ واحد مسکوني‌ای به کارگران عضو تحويل داده نشده، در عمل هيچ نفعي از اين تسهيلات به کارکنان شرکت واحد نرسيده است. يکي از کارگران باسابقه اين شرکت درباره عملکرد تعاوني مسکن شرکت واحد به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: در تعاوني مسکن شرکت واحد، برخلاف همه تعاوني‌ها اعضا هيچ اختياري براي جابه‌جايي مديرعامل تعاوني و اعضاي هيأت مديره‌اش نداشتند و بايد براي دريافت تسهيلات عضو یک تعاوني من‌درآوردي مي‌شدند که اعضا هيچ نقشي در جابه‌جايي مديران آن نداشتند. از طرفي اين تعاوني برخلاف تعاوني‌هاي قانوني، هزاران عضو داشت، در صورتي که برابر مقررات اداره تعاوني‌ها هر تعاوني نمي‌تواند بيشتر از500 عضو داشته باشد. بااين‌حال، آنچنان‌که اين عضو باسابقه کارگران شرکت واحد ادعا مي‌کند، براي شروع به کار اين تعاوني قبل از هر کاري کارگران را متقاعد کردند اگر مي‌خواهند از حق مسکن برخوردار شوند هر کدام نفري يک ميليون تومان به حساب تعاوني بريزند. اين کارگر ادامه مي‌دهد: حالا اگر بيش از پنج هزار نفري که از آن صحبت کرديم، نفري يک ميليون ريخته باشند در کنار 75 ميليوني که از فروش ملک شرکت واحد به‌دست آمده بايد ميلياردها تومان پول در حساب اين تعاوني باشد. سؤال ما اين است که اين پول‌ها که با خون دل کارگران فراهم شده بود و به‌دليل تأمين‌نشدن همان يک ميليون تومان خيلي‌ها نتوانستند ثبت‌نام کنند، چه شد و چرا هيچ تسهيلاتي به اين بيش از پنج هزار نفر تعلق نگرفت.
بيش از 5 هزار نفر هيچ تسهيلات مسکني دريافت نکرده‌اند
کارگران مي‌گويند، با اينکه اين پول‌ها تا سال 89 در بانک به‌نام مديران تعاوني شرکت واحد بودند و همچنان سود بانکي به آن اضافه مي‌شد، مديران اين تعاوني هرگز درباره آن پول‌ها که بيش از پنج هزار نفر، يک ميليون تومان به حساب تعاوني ريخته بودند، حرفي نزدند و همواره فقط از 75 ميلياردي که در نتيجه فروش ملک شرکت واحد به‌دست آمده بود، صحبت کردند.
به گفته اين کارگران، تاکنون برخلاف آنچه مديران شرکت واحد ادعا مي‌کنند، فقط تعدادي از کارگران از اين تسهيلات استفاده کردند و بقیه، يعني بيش از پنج هزار نفر همچنان در بلاتکليفي به سر مي‌برند. يکي از فعالان کارگري شرکت واحد که اکنون بازنشسته است و همچنان در صف دريافت تسهيلات مسکن قرار دارد، درباره وضعيت فعلي مسکن کارکنان که 95درصد آن را کارگران و رانندگان شرکت واحد تشکيل مي‌دهند، مي‌گويد: بيش از پنج هزار نفر از کارگران تاکنون از هيچ‌يک تسهيلات مسکن استفاده نکرده‌اند و پروژه‌هاي سپيدار 2 و 3 که 314 واحد است، با وجود اينکه چهار سال از زمان تحويل آن گذشته و با توجه به پرداخت نزديک به 70 درصد هزينه ساخت فقط حدود 40 تا 50 درصد پيشرفت فيزيکي داشته و بر‌اساس شکايت پيمانکار از تعاوني مسکن شرکت واحد، پرونده در دادسراي کرج و فرديس همچنان بلاتکليف است که گويا به تازگي رأي عليه پيمانکار صادر شده و در مراحل اجرائي گير کرده و طبق آخرين خبر، دستور اجرائي‌کردن حکم هم صادر شده اما اعضا چهار سال است منتظر خانه‌هاي خود هستند و پيمانکار، تاکنون نزديک به 12ميليارد تومان پول از تعاوني مسکن دريافت کرده که درواقع، نزديک به 80 درصد هزينه ساخت را طبق قرارداد دريافت کرده است. همچنين به گفته اين کارگر، پروژه‌هاي مسکن، سپيدار 2 و 3 نيز از سال 90 تاکنون متوقف و نيمه‌ساخته رها شده است.
همچنین 750 عضو پروژه پرند که مراحل ساخت آن تمام شده و چهار سال از زمان تحويل آن گذشته، با توجه به اينکه بيشتر از هزينه ساخت هم پرداخت کرده‌اند اما هنوز در سردرگمي و بلاتکليفي به سر مي‌برند و بخش عمده‌اي از پروژه‌هاي سهيل که هزار و 26 عضو دارد، هنوز نيمه‌ساخته است و کارگران در بعضي از موارد در خانه‌هاي بدون آب، برق و گاز در محل کارگاه ساخت‌و‌ساز، با خانواده‌هايشان زندگي مي‌کنند. پروژه شقايق ورامين نيز با مشکلات مختلفي ازجمله تحويل‌ندادن به‌موقع و مشکلات اضافه‌شدن وام و نداشتن پارکينگ مواجه است.
يک سال است منتظر اجراي مصوبه هستیم
يکي از فعالان صنفي رانندگان شرکت واحد که در تجمع روز يکشنبه هم حضور داشته است، به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: اعتراضي که انجام شده، در نتيجه عمل‌نکردن شهرداري به مصوبه‌اي بوده که پيش‌ازاين از سوی شوراي مسکن براي احقاق حق مسکن کارگران شرکت واحد به تصويب رسيده است. اين فعال صنفي در ادامه مي‌گويد: بعد از اعتراض‌ها و پيگيري‌هايي که در شوراي شهر انجام داديم و تلاش‌هاي آقاي حقاني، عضو شوراي شهر، توانستيم اين مصوبه را براي حمايت از رانندگان شرکت واحد که هيچ تسهيلاتي از شهرداري نگرفته‌اند، بگيريم که از سوی نمايندگان شهرداري تصويب شد و به امضا رسيد اما نمي‌دانيم چرا با گذشت اين مدت، هنوز به اجرا درنيامده است. تاريخ تصويب اين مصوبه، شهريور 94 است و فعالان صنفي شرکت واحد مي‌گويند، با گذشت بيش از يک سال از اين مصوبه، حالا ديگر نگراني‌ها درباره بي‌توجهي برخی مسئولان شهرداري به مصوبه مسکن شدت گرفته است و کارگران نگران هستند حق مسکن آنها ناديده گرفته شود. او تصریح می‌کند: 12 مرداد 95 هم جمع و خواستار پيگيري مطالبات معوقه مسکن شديم که با وعده‌هايي که مسئولان شوراي شهر به ما دادند، آن تجمع اعتراضي پايان يافت و منتظر مانديم تا ببينيم بالاخره کسي ترتيب اثري به اعتراض‌هایمان مي‌دهد يا نه اما دراين‌مدت کاري انجام نشد و به‌همين‌دليل دوباره تجمع کرديم تا شايد صدایمان شنيده شود. کارگران شرکت واحد با قرض‌کردن از اين و آن، هزينه‌هاي پيش‌خريد مسکن را فراهم کردند.
مشکلات اتوبوسي کارگران شرکت واحد
در گذشته شايد ديدن چهره رانندگان اتوبوس به سختي امروز نبود. با تفکيک‌هايي که در اتوبوس‌ها صورت گرفته، بسیاری از مسافران اصلا چهره اين راننده‌ها را نمي‌بينند و شايد به‌همين‌دليل است که خيلي از ماها اصلا نمي‌دانيم کارگران خاموش و بي‌ادعاي اتوبوس‌هاي شهر ما اصلا چه دغدغه‌هايي دارند. کار در آفتاب، باران، دود و آلودگي هوا يک طرف و کارکردن با اتوبوس‌هاي فرسوده شهرداري، يک طرف ديگر. حکايت کارگران اتوبوسراني، حکايت امروز و ديروز نيست و مشکلاتشان هم متفاوت از ساير کارگران نيست. آنها هم دغدغه معيشت دارند و غم نان و مي‌گويند: «چرا باوجوداينکه زيرمجموعه شهرداري هستيم اما حق و حقوقمان مانند ساير کارکنان شهرداري، طبق قانون نظام هماهنگ مديريت خدمات کشور محاسبه نمي‌شود و با اين همه سختي‌ای که تحمل مي‌کنيم، باز هم طبق قانون کار، حقوق مي‌گيريم. اگر قرار است تسهيلاتي طبق مصوبه شوراي مسکن به ما تعلق گيرد و از حق مسکن برخوردار شويم چرا براي اين حق قانوني‌مان بايد سال‌ها انتظار بکشيم و درنهايت، با هزارويک مشکل مواجه شويم؟» کارگران شرکت واحد اتوبوسراني، درگير کاري هستند که در زمره کارهاي سخت و زيان‌آور است؛ آلودگي صوتي، آلودگي شيميايي، مشکلات رانندگي‌کردن در شهر تهران و فشارهاي رواني بسياري که به رانندگان وارد مي‌شود ازجمله مواردي است که کارگران شرکت واحد با آن دست‌وپنجه نرم مي‌کنند. نداشتن تشکيلات مستقل کارگري مانند ساير گروه‌هاي کارگري، نداشتن بيمه‌هاي درست اتوبوس که به گفته يکي از کارگران، با اين هزينه‌ها و اين اتوبوس‌هاي 18متري فقط پنج ميليون بيمه دارند و برخوردارنبودن از تسهيلات مسکن مناسب از ديگر مشکلات اين کارگران است که برخلاف رويه قانوني، آنچنان که بايد به اين موضوعات رسيدگي نمي‌شود.
منبع: وقایع اتفاقیه
