جمعي از سازمان‌هاي مردم‌نهاد سراسر کشور با انتشار بيانيه‌اي به حادثه فاجعه‌بار کشته و مجروح‌شدن چندين نفر از آتش‌نشانان در عمليات مهار آتش در پلاسکو واکنش نشان دادند. در اين بيانيه همچنين تقارن فاجعه پلاسکو و کشته‌شدن آتش‌نشانان با انتشار خبر کشته‌شدن دو کودک کار زباله‌گرد (احد و صمد) در آتش‌سوزي مرکز دپوي زباله، بحراني ساختاري ناميده شده که در آن «فاصله ميان فاجعه‌ها کم‌کم از بين مي‌رود.» در يک هفته گذشته، جامعه ايران دو اتفاق تلخ را پشت سر گذاشت؛ فجايعي تلخ و تأمل‌برانگيز که اذهان اجتماعي را با پرسشي چالش‌برانگيز مواجه کرده است. چالش اين است که به‌راستي ساختار اجتماعي چه نقشي در به‌بارنشستن اين فجايع و تحميل خسارت‌هاي جبران‌ناپذير انساني به جامعه دارد. اواسط هفته گذشته بود که خبر کشته‌شدن دو کودک کار هفت و هشت ساله زباله‌گرد در محل تجميع زباله در غني‌آباد تهران، سوژه خبرها شد؛ سوژه‌اي که بار ديگر کار کودک را در ابعاد کلان و مسئله تأسف‌برانگيز کار کودکان در مشاغل سخت به‌عنوان مهم‌ترين بخش از ناکارآمدي ساختار و سياست‌گذاري‌هاي اجتماعي مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومي قرار داد.
اين دو کودک مهاجر افغان درحالي‌که مشغول استراحت در اتاقک داخل کارگاه بودند، در اثر انفجار کپسول گاز و آتش‌سوزي مهيبي که در ادامه آن اتفاق افتاد، در آتش سوخته و از بين رفتند. عمق فاجعه به حدي گسترده بود که کمتر کسي از شنيدن آن اظهار بي‌اطلاعي مي‌کرد. سازمان‌هاي مردم‌نهاد مدافع حقوق کودک نيز در نامه‌ها و بيانيه‌هایي تلاش کردند جامعه را نسبت به خطراتي که در کمين کودکان زباله‌گرد نشسته است، آگاه کنند. اين سازمان‌ها همچنين قرار بود تجمعي مدني را در مقابل وزارت کار ترتيب دهند تا اعتراض خود را نسبت به ممانعت از کار کودک نشان دهند. بااين‌حال، به‌دليل برخي ناهماهنگي‌ها و همچنين تقارن اين روز با ساعات و روزهاي اوليه پس از فاجعه پلاسکو، برنامه تجمع اعتراضي به زمان ديگري موکول شد اما فاجعه کشته و مجروح‌شدن آتش‌نشانان در عمليات مهار آتش در پلاسکو و وقوع حوادثي که به‌صورت متواتر احساسات جمعي را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد، اين سازمان‌ها را بر آن داشت تا با انتشار بيانيه‌اي نسبت به گسترده‌شدن دامنه بحران‌هاي تحميل‌شده ساختاري بر نيروي انساني واکنش نشان دهند. در اين بيانيه آمده است: «بحران که ساختاري باشد، فاصله ميان فاجعه‌ها کم‌کم از ميان مي‌رود. مصيبت پشت مصيبت، فرصت داغداري نمي‌دهد و مصيبت چند روز پيش، نياز به يادآوري دارد!
اگر داغداري واکنش طبيعي به چنين مصيبت‌هايي باشد، اعتراضِ اجتماعي، واکنشي جمعي در برابر آن است اما شوربختانه آنچه کمتر ميان سلفي‌ها، شعارها و غرولندهاي فراگير مشاهده مي‌شود، اعتراضي متشکل و جمعي است. مسئولان امر در اين وضعيت همان «واکنش طبيعي تعميم‌يافته» را از خود نشان مي‌دهند و با اظهار تأسف، جملات قصار مي‌گويند و با فاجعه عکس يادگاري مي‌گيرند. بازار مقصريابي داغ مي‌شود، حال آنکه يافتن مقصر در اين شرايط مانند يافتن قطره‌اي آب در ميانِ امواج خروشانِ درياست!»
در بخش ديگري از اين بيانيه با اشاره مستقيم به دو فاجعه اخير درباره آتش‌نشانان و کشته‌شدن دو کودک زباله‌گرد آمده است: «در دو مورد اخير نيز وضعيت به اين سان بوده است: آتش‌نشان‌ها کمي دير به محل حادثه مي‌رسند و احد و صمد، دو کودک کار خردسالِ زباله‌گرد در ميان زبانه‌هاي آتش خاکستر مي‌شوند. آتش‌نشان‌ها به‌موقع به محل حادثه مي‌رسند و خودشان زير آوار ساختمان و درون شعله‌هاي آتش خاکستر مي‌شوند. مسئله جاي ديگري است و کسي پاسخگو نخواهد بود اگر ما نخواهيم. آتشِ اين همه بي‌تدبيري به آتش‌نشانان ديگري نياز دارد. ما مؤسسات، سازمان‌هاي مردم‌نهاد فعال حقوق کودک، فعالان مدني و دانشجويي ضمن تسليت به بازماندگان حادثه ساختمان پلاسکو و بزرگداشت ياد کودکان فقير سوخته در گاراژ غني‌آباد، خواهان پاسخگويي مسئولان ذي‌ربط، تجهيز کامل سازمان آتش‌نشاني‌هاي کشور و فراهم‌سازي امکان تحصيل رايگان و تأمين‌اجتماعي مناسب براي همه کودکان و خانواده آنها هستيم.»لازم به ذکر است؛ مرکز حمايتي، آموزشي کودک و خانواده سپيده‌دم لرستان، مرکز حمايتي و آموزشي کودک و خانواده موج مهر شيراز، جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان تهران، مرکز مجازى پژوهش و آموزش رهايي، کانون ياريگران دانشگاه صنعتي شريف، جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان اردبيل، مرکز حمايتي، آموزشي کودک و خانواده آسوي زانياران سنندج، انجمن علمي دانشجويي فلسفه دانشگاه علامه طباطبايي، کانون فرهنگي باران دانشگاه تهران، انجمن حمايتي کودک و خانواده اروميه، کانون فرهنگي- حمايتي کودکان کار کوشا، کانون مطالعات و نشر انديشه دانشگاه گيلان، مؤسسه مقاوم‌سازي و بهسازي لرزه‌اي ايران، بنياد بين‌المللي امداد و نجات ايثار، مؤسسه خيريه بچه‌هاي آفتاب کرمان، انجمن حامي (حمايت از توسعه فضاهاي آموزشي و فرهنگى) و انجمن ياري کودکان در معرض خطر، از جمله 39 سازماني بودند که اين بيانيه را امضا کرده‌اند.
منبع: وقایع اتفاقیه
