پویان خوشحال: «به اندازه کافی بیان شده است و دردی را نیز دوا نمی کند.» این شاید طولانی ترین هشتکی است که در سال های پس از روی کار آمدن شبکه‌های اجتماعی،ایجاد شده است. روز گذشته علی اکبر محزون، مدیرکل اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور درباره ارائه نکردن آمار طلاق کشور گفت: «آمار طلاق به اندازه کافی بیان شده است و ارائه آمار صرف دردی را دوا نمی‌کند.» موضوعی عجیب که با واکنش مردم و کارشناسان روبه رو شد.
پاک کردن صورت مساله، کاری است که بسیار راحت‌تر از درگیر شدن با پیچ و خم های راه حل است. کاری که در کشورهای جهان سوم و توسعه نیافته بیشتر دیده میشود. عدم ارائه آمار در ارتباط با مشکلات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به معنای پاک کردن صورت مساله است چرا که هیچ کشوری ضعف در سیستم خود را نمی پذیرد.
به اندازه کافی بیان شده است
روز گذشته علی اکبر محزون، مدیرکل اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور درباره ارائه نکردن آمار طلاق کشور به ایسنا گفت: «آمار طلاق به اندازه کافی بیان شده است و ارائه آمار صرف دردی را دوا نمی‌کند.» وی در این گفت و گو با اعلام آمار فوت، ولادت و ازدواج از گفتن آمار طلاق در کشور حرفی به زبان نیاورده و گفت: « از این پس آمار طلاق در کشور را اعلام نمی‌کنیم.» هرچند ساعاتی بعد و در گفت‌وگو با ایرنا گفته‌های خود را تعدیل کرد و از هدفمندی آمار طلاق سخن به میان آورد اما برخورد یک سویه با کتمان چنین موضوعاتی در جامعه ای که مردمش هر روزه چنین مسائلی را لمس می کنند، نگران کننده به نظر می‌رسد. مدیرکل آمار و اطلاعات جمعیتی ثبت احوال گفت: «بعد از چند سال اعلام آمار طلاق باید صبر کرد و ببینیم که چه برنامه هایی از سوی تشکل‌های مردم نهاد و همین طور دیگر برنامه ریزان اعلام میشود.» آنچه مشخص است ارائه آمار طلاق و سایر آمارها به هر دلیلی، چه هدفمند کردن و چه کتمان آن به عقیده بسیاری از کارشناسان حوزه علوم اجتماعی صحیح نیست.
این اولین بار نیست که این اتفاق رخ می‌دهد؛ عدم ارائه آمار خودکشی دانش آموزان توسط آموزش و پرورش و در کنار آن کتمان و بی اهمیت جلوه دادن این موضوع توسط مسوولان این وزارت، عدم ارائه آمار از میزان بالای سقط جنین در کشور از دیگر موارد این چنینی در حوزه اجتماعی است. یکی دیگر از مقوله‌هایی که مسوولان علاقه‌ای به انتشار آن ندارند، میزان خروج دانشجویان از کشور و یا به طور کلی فرار نخبگان است. در بعد اقتصادی نیز چنین اتفاقی رخ می دهد، به طور مثال عدم ارائه تعداد تولید توسط خودروسازان، آمار تولید خودروهای سواری داخلی در حالی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به صورت ماهانه و سالانه اعلام میشود که برخی خودروسازان داخلی از ارائه آمار تولید خود به این وزارتخانه خودداری می‌کردند.
این تنها بخشی از مشکلات اجتماعی و اقتصادی است که مسوولان مربوطه از اعلام آن گریزان هستند و با گفتن عبارت " به اندازه کافی بیان شده است و دردی را نیز دوا نمی کند" از آن فرار می‌کنند اما آیا عدم شفافسازی در زمینه‌های اساسی اجتماعی مانند «بیکاری»، «فقر»، «اعتیاد»، «خودکشی»، «سقط جنین»، «طلاق» و بسیاری دیگر در کاهش آن تاثیر گذار است؟
انکار آمار مهمترین مساله آسیب های اجتماعی
کوروش محمدی، جامعه شناس در گفت‌وگو با «ابتکار» در این باره می‌گوید:«بزرگترین مساله در آسیب اجتماعی انکار آن توسط مسوولان است. انکار، معضلی است که در مسوولان کشور از دیر باز وجود داشته چرا که آن‌ها نمی‌خواهند دستگاه‌های خود را ضعیف نشان دهند.» محمدی با اشاره به این موضوع که کتمان آمار در وهله اول غفلت را به همراه دارد، می‌افزاید: «با انکار آمار و عدم ارائه آن دستگاه‌ها، منتقدین، نیروهای کارشناس از حجم عظیمی از آسیب‌های اجتماعی غافل می‌شوند. و مردم دچار سردرگمی خواهند شد.»
تجربه نشان داده است عدم ارائه آمار توسط مسوولان باعث میشود برای یک معضل اجتماعی مردم، پژوهشگران، منتقدین و سایر اظهارنظرکنندگان آمارهای مختلفی را در ارتباط با یک معضل اجتماعی مانند طلاق، خودکشی، فرار مغز ها و ... منتشر کنند، که این آمارهای ناموثق نمایی قارچ گونه در جامعه پیدا می‌کند چرا که هیچ هماهنگی و هارمونی بین این آمارها وجود ندارد.
مردم می بینند
این آسیب شناس اجتماعی می افزاید: «مواردی مانند طلاق و اعتیاد را نمی شود کتمان کرد، چراکه مردم در اجتماع هستند و این موارد را با چشم خود می بینند. به طور مثال مقوله طلاق به مرز هشدار رسیده است و نمی توان چنین پدیده ای را از مردم پنهان و یا به آن ها اطلاع رسانی نکنیم.»
بیشترین ضربه را در آسیب های اجتماعی از کتمان آن خورده ایم
هدفمند کردن آمار به معنای عدم ارائه عمومی آن و تنها در اختیار مسوولان قرار دادن آن نیز بحثی است که به عقیده محمدی به معنای کتمان آن از چشم مردم است، مردمی که هر روزه با این آسیب ها سرکار دارند. محمدی می گوید: «اینکه بگوییم در اثر انتشار آمار راجع به معضلی، آن معضل تقویت می شود اصلا درست نیست چرا که نرخ طلاق هیچ ارتباطی با آمار آن ندارد. هرچند به عقیده من عدم انتشار آمار یک معضل، در افزایش آن نیز تاثیر دارد.»
این جامعه شناس در ادامه به کتمان های انجام شده توسط وزارت آموزش و پرورش اشاره می کند و می گوید: «ما بیشترین ضربه را در بحث آسیب های اجتماعی از کتمان آن خورده ایم. به طور نمونه آموزش و پرورش اعلام می کند ما دانش آموز معتاد نداریم. این خنده دار ترین جوک است چرا که آموزش و پرورش با کتمان چنین موضوعی بدان معنا است که قصد ندارد برنامه ریزی برای حل آن انجام دهد.»
این در حالی است که به عقیده محمدی و بسیاری از جامعه شناسان بسیاری از معضلات اجتماعی در دوران تحصیلی و در مدارس برای افراد ایجاد می شود.
شفاف سازی یک نقشه راهبردی
بحث دیگری که مطرح می شود موضوع هدفمند سازی ارائه آمار است، موردی که مدیرکل اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور در مصاحبه با ایرنا به آن اشاره می کند. محزون، هدف از هدفمندی ارائه آمار طلاق در کشور را احترام به مطالبات حوزه رسانه ای و پاسخ به سوالات در مورد این مقوله اجتماعی عنوان کرده بود. کوروش محمدی در این باره می گوید: «هدفمندی به این معنا که آمارها به لایه های پایین جامعه نرسد با توجه به اینکه مردم با آسیب های اجتماعی بیشتر در ارتباط هستند کاملا اشتباه است. باید در نظر داشت که شفاف سازی به عنوان یک نقشه راهبردی می تواند برای مسوولان، پژوهشگران و علی الخصوص رسانه ها که چشم های بینای مردم هستند، عمل کند. ما اگر آمارهایی مانند تعداد فرار دختران و یا فرار نخبگان از کشور را کتمان کنیم چطور می توانیم با آن ها مقابله کنیم؟ توجه داشته باشید اگر برای حل مشکلات اجتماعی بخواهیم از بالا به پایین نگاه کنیم، هیچگاه نمی توان آن ها را حل کرد.»
محمدی تنها راه مقابله با آسیب های اجتماعی از جمله طلاق و اعتیاد را که از بطن جامعه می آید شرکت دادن مردم در آن می داند.
منبع: ابتکار
