تارنمای مرکز ملی آموزش و اقتصاد (NCEE)
برگردان: محمدرضا نیک‌نژاد
فنلاند در سال 1970 به سوی «مدرسه‌های جامع» رفت. این تغییر برای اطمینان از این بود که همه دانش‌آموزان تجربه آموزشی مشترک، با معلمانی باکیفیت بالا را داشته باشند و از این راه کوشش‌های همه دانش‌آموزان مورد پشتیبانی قرار گیرد. در فنلاند، دانش‌آموزان مدرسه را با یک سال آموزش‌های پیش‌دبستانی آغاز کرده و 9 سال دیگر را در مدرسه جامع می‌گذرانند. پس از پایان مدرسه جامع، دانش‌آموزان چند راه پیش رو دارند؛ یا ادامه تحصیل درمدرسه‌های متوسطه نظری را برمی‌گزینند، یا رشته‌های فنی‌حرفه‌ای و یا ممکن است در کل ترک تحصیل کنند- گرچه گزینه واپسین ناخوشایند است. بیش از 95 درصد دانش‌آموزان تصمیم به ادامه تحصیل در مدرسه‌های متوسطه می‌گیرند. از این 95 درصد، نزدیک نیمی (53 درصد) به رشته‌های نظری و نیم دیگر (47 درصد) به رشته‌های فنی می‌روند، که در نتیجه نرخ تحصیل در این دوره 95 درصد است. در رشته‌های نظری و در دو سالِ پایانیِ پیش از ورود به دانشگاه، برای هیچ کلاسی مجموعه نمره‌ای وجود ندارد؛ در عوض دانش‌آموزان یک برنامه آموزشِ فردی را طراحی می‌کنند و انتظار می‌رود که این برنامه را با گام‌های خودشان کامل کنند. برای دانش‌آموزانی که علاقه‌مند به داشتن یک تخصص هستند، مدرسه‌های متوسطه ویژه‌ای نیز وجود دارد. این مدرسه‌ها گرایش به تمرکز به یک موضوع معین دارند. موضوع‌هایی همچون علوم، هنر، موسیقی یا ورزش. البته برخی از مدرسه‌های متوسطه عمومی، رشته‌های تخصصی را نیز ارائه می‌دهند. برخی از مدرسه‌ها نیز برنامه مدرک دیپلم بین‌المللی را پیش روی داوطلبان می‌گذارند.
برنامه درسی
فنلاند دارای یک هسته ملی برنامه درسی است. وظیفه این هسته، شناسایی درس‌های اصلی است و تعیین چارچوب برنامه درسی را با تعریفی شفاف از میزان زمانی که باید برای هر درس در نظر گرفته شود، در بر می‌گیرد. این برنامه درسی بر یادگیری زبان تاکید دارد؛ دانش‌آموزان فنلاندی باید دو زبان ملی یعنی سوئدی و فنلاندی را فرا بگیرند. افزون بر این دو زبان، آن‌ها باید یک زبان خارجی را نیز بیاموزند. دیگر موضوعات درسی این برنامه، ریاضیات و علوم طبیعی، علوم انسانی و علوم اجتماعی، دین یا اخلاق، آموزش‌های سلامتی و تربیت بدنی، هنر و درس‌های عملی دیگر است. دانش‌آموزان ممکن است درس‌های انتخابی دیگری را نیز در مدرسه‌های متوسطه بگذرانند. در حالی که دستورالعمل‌های این برنامه درسی در مقایسه با استانداردهای بسیاری از کشورها کم است، اما در عین سادگی با یک طرحِ درسِ شفاف به عنوان یک راهنما عمل می‌کند. این برنامه درسی با تعیین خطوط اصلی برای چگونگی تمرکزِ مناسب معلمان بر پرورشِ خلاقیت دانش‌آموزان، مدیریت و مهارت‌های نوآورانه و البته با همراهی آنان، هدف‌های برنامه درسی را برآورده می‌کند. معلمان با انتخاب مواد آموزشی خویش و طراحی درسی برای کلاس‌هایشان، در به دست آوردن هدف‌های آموزشی دولت کامیاب بوده‌اند.
ارزشیابی
معلمان به طور مرتب برای ارزیابی دانش‌آموزانشان تشویق می‌شوند. در برنامه درسی ملی دستورالعمل‌هایی برای ارزشیابی دانش‌آموزان ارائه شده است. هم‌اکنون و همچنان، فشاری برای خودارزیابی دانش‌آموزان وجود دارد، به گونه‌ای که دانش‌آموزان در صورت امکان، پیشرفت‌های خویش را درک کرده و با طراحی فعالیت‌هایی به یادگیری خویش کمک می‌کنند.
در مدرسه‌های جامع، تنها آزمون‌هایی که بیرون از برنامه درسی کلاس، آن هم برای نظارت بر هدف‌ها و نه پاسخگویی به خاطر پیشرفت، برگزار می‌شود، آزمون‌هایی ساده در پایه‌های 6 و 9 است. همچنین فنلاند در ارزیابی‌های بین‌المللی مانند پیزا(PIZA) شرکت می‌کند. در پایان مدرسه متوسطه، همه دانش‌آموزان «آزمون ملی تحصیلات تکمیلی» را می‌گذرانند تا مشخص شود که آیا واجد شرایط فارغ‌التحصیلی هستند یا خیر. این ارزشیابی، شایستگی‌های یک دانش‌آموز را در چهار سطح اندازه می‌گیرد. دانش‌آموزان نیاز به ارزیابی شدن در حوزه زبان مادریشان دارند، اما می‌توانند سه درس دیگر از چهار گروه زیر را نیز برگزینند: زبان ملی دوم، یک زبان خارجی، ریاضیات، یا مطالعات عمومی که علوم و علوم انسانی را در بر می‌گیرد. برای زبان و ریاضیات دو آزمون در دو سطح وجود دارد، پایه و پیشرفته. دانش‌آموزان می‌توانند هر سطح را در هر یک از آزمون‌ها انتخاب کنند، اما نیازمند به انتخاب حداقل یک سطح پیشرفته در میان چهار آزمون هستند. آزمون زبان ملی، بخش مهارت‌های متنی و نوشتن یک مقاله را شامل می‌شود. آزمون زبان خارجی نیز نوشتن، شنیدن و خواندن درک مطلب را در بر می‌گیرد. آزمون ریاضیات 10 مسئله
ریاضی دارد و آزمون مطالعات عمومی، درون‌مایه‌هایی بین‌رشته‌ای دارند. دانش‌آموزان نیاز به پاسخگویی به شش پرسش از میان هشت پرسش این آزمون را دارند. نتایج این آزمون در راه یافتن دانش‌آموزان به موسسه‌های آموزش عالی اثرگذار است. دانش‌آموزانی که آموزش‌های فنی‌حرفه‌ای را در دبیرستان برمی‌گزینند، نمی‌توانند «آزمون ملی تحصیلات تکمیلی» را بگذرانند. این دانش‌آموزان در پایان آموزش‌های حرفه‌ای، واجد شرایط اولیه برای ورود به دانشگاه هستند.
آموزش
کلاس‌های درس در فنلاند بر اهمیت یادگیری در حین عمل تاکید دارند. همچنین آنان بر کارِ گروهی، خلاقیت و مهارت‌های حل مسئله اصرار می‌ورزند. برای دبستان به بعد از دانش‌آموزان انتظار می‌رود که در پروژه‌های میان‌رشته‌ای همکاری کنند. همچنین در بسیاری از موارد از دانش‌آموزان انتظار می‌رود که در طراحی پروژه‌ها شرکت داشته باشند. در دبیرستان نیز از دانش‌آموزان انتظار می‌رود که در طراحی موضوعات مطالعاتی کمک کنند.
دانش‌آموزان فنلاندی ساعت‌های آموزشی کمتری نسبت به دانش‌آموزان دیگر کشورهای OECD [سازمان توسعه و همکاری اقتصادی] دارند. این کشور در مقایسه با دیگر کشورهای OECD با 1080 ساعت آموزش در سال، تنها 600 ساعت در سال ساعت‌های آموزشی دارد. معلمان ساعت‌های حرفه‌ای باقی‌مانده خویش را به دقت صرف طراحی برنامه کلاسی و به‌کارگیری روش‌های نوآورانه برای جذب دانش‌آموزانشان می‌کنند. آنان همچنین در کلاس‌های فردی، خود را برای متناسب کردن کلاس‌های درسی و جلب توجه دانش‌آموزانشان آماده می‌کنند. در سال‌های نخستین آموزش در فنلاند، دانش‌آموزان اغلب چندسال را با یک معلم می‌گذرانند. به این ترتیب معلم می‌تواند از پیشرفت‌های آموزشی خویش در سطوح گوناگون برای پیگیری برنامه‌های کلاسی‌اش بهره بگیرد و دانش‌آموزان نیز در محیطی که بیشترشان آن را مانند یک محیطی خانوادگی می‌دانند، درس‌هایشان را فرا می‌گیرند.
فارغ‌التحصیلی
مدرسه‌های فنلاندی تا دبیرستان جامع و پیوسته هستند. در این مدرسه‌ها دانش‌آموزان ممکن است شرکت در رشته‌های نظری یا فنی‌حرفه‌ای را برگزینند. این شرایط عدالت آموزشی بسیاری خوبی برای همه دانش‌آموزان با هر زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی فراهم کرده است وکمک بسیار خوبی برای نیروی آموزشی به شمار می‌آید. در پایان تحصیلات اجباری (دبیرستان) دانش‌آموزان فنلاندی باید تصمیم بگیرند که مسیر نظری با احتمالاً ورود به دانشگاه را ادامه دهند یا به آموزش‌های فنی‌حرفه‌ای بپردازند. با این حال هیچ آزمون رسمی برای انتخاب این مسیرها وجود ندارد. تنها آزمون رسمی برای ورود به دانشگاه، آزمون ملی تحصیلات تکمیلی است؛ مجموعه‌ای از چهار آزمون با پاسخ آزاد که بر پایه مهارت‌های حل مسئله است و نه تسلط بر درس. گرچه بیشتر دانش‌آموزانی که وارد دانشگاه می‌شوند این آزمون را می‌گذرانند اما این آزمون برای فارغ‌التحصیلی از دبیرستان و حتی برای پذیرش در دانشگاه ضروری نیست؛ البته برخی دانشگاه‌ها استانداردهای دیگری برای پذیرش دانشجو دارند. همه دانشجویان اجازه رفتن به سطح تحصیلات بالاتر را دارند به شرط آنکه سطح پیشین را تکمیل کرده باشند.
منبع: همدلی
