زهرا سلیمانی:‌ اعتیاد کودکان و تولد نوزادان معتاد پدیده‌ای غیرقابل‌باور اما واقعی در جامعه ایران و دیگر جوامع است. روزبه‌روز هم به میزان این آسیب اجتماعی در جهان افزوده می‌شود. به‌گفته مسئولان و فعالان این حوزه، فقط می‌توان از طریق همکاری و رسیدگی نهادهای مربوطه و سازمان‌های مردم‌نهاد از پیامدهای منفی این آسیب کاست و مانعی بر سر راه افزایش تولد نوزاد معتاد ایجاد کرد. زنان و کودکان، دو قشر پراهمیت و آسیب‌پذیر در هر جامعه محسوب می‌شوند. زنان، پرورش‌دهندگان اصلی و کودکان، پایه‌های تشکیل‌دهنده نسل‌های آینده یک کشور هستند. از این رو، رویارویی این دو قشر با آسیب‌های اجتماعی، مانع‌دستیابی جامعه به اهداف اصلی خود می‌شود که همانا سلامت، توسعه و پویایی است. بر اساس دیدگاه کارشناسان، کودکان معتاد از دو راه به گرداب اعتیاد می‌افتند؛ نخست از مادران معتاد متولد می‌شوند و دوم پس از تولد میان والدین مصرف‌کننده موادمخدر، خود نیز به دام اعتیاد می‌افتند. پدیده کودکان معتاد، در سال‌های گذشته به یکی از آسیب‌های اصلی جامعه ایران تبدیل شده است. فعالان سازمان‌های مردم‌نهاد و آسیب‌شناسان اجتماعی، حل‌معضل کودکان معتاد را در برخورد ریشه‌ای و پیشگیرانه در مرحله‌نخست و اقدامات درمانی و حمایتی مناسب در مراحل پس از ابتلای کودکان به اعتیاد، جست‌وجو می‌کنند. آنچه در ادامه می‌خوانید، نظرات سیاوش شهریور، مدیرکل معاونت اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران، در گفت‌و‌گو با «آرمان» درباره وضعیت رسیدگی به کودکان معتاد است.

شهرزاد همتی: یک گروه شش‌نفره که قرارشان جلوی تحویل بار کانتر چابهار در فرودگاه مهرآباد است، در حال تحویل بسته‌های بزرگی هستند که قرار است باقی‌مانده لوازم‌التحریر بچه‌ها باشد. همه این کتاب و دفترها را در همان بحبوحه افتتاح مدارس تحویلشان می‌دهند. آب‌نبات‌های چوبی و لیوان شکلات هم با خودشان آورده‌اند که آنجا وقتی کوله‌پشتی‌ها را از خیاط تحویل گرفتند، داخل کیف‌ها بگذارند تا بچه‌ها با آب‌نبات‌های زرورق‌پیچ کامشان شیرین شود و توی چشم‌هایشان خنده بدود و شیرینی آب‌نبات‌ها با پاره‌کردن روبان‌های مدرسه‌های نو مخلوط شود.

یازدهمین نشست "هم اندیشی نهادهای مدنی" توسط حامیان جامعه مدنی (حجم) روز چهارشنبه مورخ 12 مهر 1396 از ساعت 14 الی 16 برگزار شد.

 این نشست با چهار دستور جلسه برگزار شد كه عبارتند از: 1) بررسي پيشنهادات نهادهاي عضو هم انديشي از جمله: شفاف سازي فرایند اعطای مجوز توسط نهادهای مدنی (پیشنهاد دهنده: آقای عزت پور)، افتتاح "خانه تشکل ها" (پیشنهاد دهنده: آقای افشاری)، ایجاد نظام مشارکت اجتماعی (پیشنهاد دهنده: آقای قویدل)، استفاده از رسانه هايي نظير راديو اينترنتي  (پیشنهاد دهنده: آقای مصطفوی). 2) ارائه گزارش كميته برنامه ريزي 3) تصمیم گیری در مورد كميته اجتماعي 4) توضیحات آقای بامداد و معرفی نشریه نهاد مردمی.

گزارشی از  زندگی دشوار مردم  «جنگارک»  در چابهار که حتی  از داشتن برگه هویت هم محروم هستند

مریم طالشی- اینجا هرکه مریض می‌شود، صبر می‌کند؛ فقط صبر. یا خوب می‌شود یا می‌میرد. این، معنی جمله‌ای است که «صدگنج» می‌گوید. زیر سایه درخت چمباتمه زده و وقتی بالا را نگاه می‌کند، گوشه پلک‌ها جوری جمع می‌شوند که خطوط‌شان عمیق‌تر به نظر می‌رسد. صدگنج شاید پیرترین زن روستا باشد، کسی چه می‌داند. خودش هم نمی‌داند. اینجا در «جنگارک» خیلی‌ها نمی‌دانند چقدر عمر دارند. حساب سال‌های رفته، آسان نیست وقتی سجل نداری.

يك هفته پس از اعتراضات خياباني كارگران اراكي، جلساتي در حال برگزاري است كه اخبار بر آمده از آن‌ها، مي تواند براي جامعه كارگري نويد بخش باشد. در دومین جلسه‌ای که روز گذشته وزرای صنعت و معدن، کار و اقتصاد با موضوع رسيدگي به اعتراضات كارگران اراكي برگزار کردند، مصوبه‌ای درخصوص مشکلات کارخانه هپکو و آذرآب اراک به تصویب رسید و قرار شد سازمان خصوصي سازي، بخشي از مطالبات كارگران اراكي را پرداخت كند. از سويي تصميم‌گيري شده كه به منظور انتخاب مدیرعامل جدید، مجمع عمومی شرکت آذرآب در تاریخ ششم مهر در محل استانداری مرکزی تشکیل شود و تقسیط بدهی‌های سازمان تامین اجتماعی، امور مالیاتی و صدور گواهی ماده ۱۸۶ انجام شود و هماهنگی برای ترخیص مواد اولیه این شرکت در گمرک بدون نیاز به ضمانتنامه بانکی، از دیگر مصوبات این جلسات بوده است.

آساره کیانی ـ چند روزی می‌شود که اسمشان سر زبان فعال‌های اجتماعی و چند تا از انجمن‌های فعال در زمینه حق و حقوق کودکان و تعدادی از خبرنگارها افتاده و ظاهرا مردم ندیدند روزی را که یک‌سری ون راه افتاده بود توی شهر تا بچه‌های خیابانی را جمع کند و از قضا همه‌شان بچه کاربودند و ایرانی و افغانستانی با هم جمع‌شدند تا بروند توی مرکز «یاسر» در خیابان فدائیان‌اسلام و پدر و مادرهای بعضی‌هاشان بیرون مرکز تجمع‌کنند؛ می‌گویند قرار است بچه‌های افغانستان را رد مرز کنند؛ بعضی پدرومادرها آن دور و اطراف، آفتابی نمی‌شوند؛ گذرنامه ندارند و می‌ترسند بچه‌شان که سهل است، خودشان را هم رد مرزکنند. می‌گویند تا حالا ایرانی ها را آزاد کرده‌اند؛ البته استفاده از لفظ آزاد شاید مناسب نبوده و تا حدی هم برخورنده باشد و این سوءتعبیر به وجود بیاید که (خدای ناکرده) بچه‌ها را بازداشت کرده‌اند!

عاطفه شمس

انجمن حمايت از حقوق كودكان با همكاري فرهنگسراي شفق، طي روزهاي اخير به مناسبت روز جهاني صلح همايشي را تحت عنوان «به رنگ صلح» برگزار كرد. در اين مراسم، حسن قاضي مرادي، نويسنده و پژوهشگر اجتماعي و مينو مرتاضي لنگرودي، عضو مادران صلح ايران و فعال مدني به عنوان سخنران حضور داشتند. همچنين در ابتداي اين همايش، نمايشگاهي از آثار نقاشي كودكان با نام «صلح - جهاني شايسته كودكان» به سرپرستي ليلا كعبي، نقاش و عضو انجمن حمايت از حقوق كودكان با هدف آموزش كودكان براي به تصوير كشيدن مفهوم صلح به نمايش درآمد. مرتاضي، كودكان امروز را برده‌هاي نويني دانست كه پشت ظاهر فريبنده رفاه، آسايش يا ازخودگذشتگي‌ها و فداكاري‌هايي كه والدين براي آنها مي‌كنند، بيشتر از اينكه بتوانند انسان‌هايي آزاد و در صلح درون و بيرون با خود باشند، در محدوديت به سر مي‌برند. قاضي مرادي نيز هدف و بنيان گفت‌وگو را باهم انديشي در ارتباط با يك موضوع مشترك دانست كه هدف آن همانند صلح، ايجاد تغيير است. گزارشي از اين نشست را در ادامه مي‌خوانيد.

رضا نحوی - در‌اواخر دهه 1970 جهان شاهد تغییراتی اساسی در حوزه اقتصاد و به تبع آن سیاست بود. مارگارت تاچر و رونالد ریگان با رجوع به آرای میشل فریدمن به این نتیجه رسیدند که ارزش‌های محوری تمدن غربی ( احتمالا بیشتر منظورشان نظام سرمایه بود) به دلیل کاهش اعتقاد به مالکیت خصوصی و بازار رقابتی به خطر افتاده و باید برای آن چاره‌ای اندیشید.مکتب شیکاگو و فریدمنی‌ها استدلال می کردند که نادیده‌گیری مالکیت خصوصی و منطق بازار نه تنها اقتصاد که منجر به تضعیف آزدای‌های صنفی و مدنی در یک جامعه شده و به تبع آن دموکراسی نیز تضعیف خواهد شد. 

دستگیری کودکان کار، خبری است که این روزها موج آزار افکار عمومی را به دنبال داشته است. در روزهای گذشته وقتی خبر ناپدید شدن سه کودک کار دستگیر شده از سوی سازمان بهزیستی سر زبان ها افتاد، موج نارضایتی مردم از برخوردهای قهری سازمان بهزیستی با این کودکان بالا گرفت؛ چنانچه یک عضو مجمع نمایندگان تهران، این برخوردها را مصداق کودک آزاری معرفی کرد و گفت که روال جدید سازمان بهزیستی مبنی بر دستگیری کودکان کار، مشکلی را حل نمی‌کند. این کودکان که زودتر از سن واقعی درگیر مشاغل کاذب شده اند به میزان کافی از تبعیض‌ها و محرومیت هایی که زمینه نوع زندگی آن‌ها را فراهم آورده، در رنج و معرض انواع آسیب ها هستند. دستگیری و انتقال‌شان به مراکزی که به این منظور در نظر گرفته شده است، با روحیه آنان چه خواهد کرد؟ سازمان بهزیستی گفته که این کودکان برای جلوگیری از انتقال به این مراکز فرار کرده اند! البته که این یک فرضیه است وچیزی از بار مسئولیت سازمان بهزیستی در خصوص گم شدن این کودکان کم نمی کند. اما اگرحتی فرار این کودکان فرضیه درستی باشد، آیا حق ندارند؟ مراکز نگهداری این کودکان آن‌گونه که از گفته فعالان حقوق کودکان کار بر می آید، چیزی شبیه به اردوگاه است که کودکانی در سنین مختلف و با انواع بیماری ها بدون اینکه غربالگری صورت گرفته باشد، در کنار هم و در بدترین شرایط نگهداری می شوند. کودکانی که برای حضورشان در خیابان تقصیری متوجه آنان نیست، حق دارند که از اردوگاه هایی به نام مراکز نگهداری کودکان کار فرار کنند.

«عبدالبصير» را همين يک هفته پيش در مقابل خانه‌شان گرفته‌اند و به اردوگاه ورامين منتقل کرده‌اند. او حتي در حين کار هم نبوده... پدرش را در صف پدر و مادرهايي که براي پيگيري وضعيت فرزندشان به اردوگاه ورامين آمده بودند، ديدم. کارنامه تحصيلي سال گذشته فرزندش را که در طرح اخير جمع‌آوري کودکان کار و خيابان برده شده، همراه خودش آورده بود به همراه يک کارت شناسايي که عکس فرزندانش روي آن بود. با انگشت نشان مي‌داد؛ «اين يکي! عبدالبصير اين است... بچه من را آورده‌اند اردوگاه! اين هم کارنامه‌اش!! ... اما مسئول اردوگاه ورامين گفت کارنامه قبول نيست و بدون اينکه جواب ديگري به او بدهد، او را رد کرد.» بر‌اساس طرح آمايش، اتباع افغاني که داراي هر نوع کارت شناسايي باشند مجاز به اقامت در ايران هستند و بردن آنها به اردوگاه براي رد کردن از مرز با مفاد قانوني اين طرح در تضاد است. آنچنان که آيدين حلال‌زاده، فعال حقوق کودک و عضو جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: در طول يک هفته‌اي که از اجراي طرح جمع‌آوري کودکان کار و خيابان مي‌گذرد، جمع زيادي از کودکاني که در طرح آمايش جاي مي‌گيرند به اردوگاه‌ها فرستاده شده‌اند تا رد مرز شوند. «درحالي‌که بر‌اساس طرح آمايش اين کودکان مجاز به اقامت هستند و بايد به خانواده تحويل داده شوند.» عبدالبصير و چندين و چند کودک ديگري که در يک هفته اخير و در پي اجراي طرح ضربتي جمع‌آوري کودکان کار و خيابان از سطح شهر جمع‌آوري شده‌اند شرايط مشابه هم دارند. 

این روزها به‌گفته بسیاری از جامعه‌‌شناسان و کارشناسان وضعیت آسیب‌های اجتماعی به مرحله‌ای کتمان‌ناپذیر رسیده و بحث و بررسی در مورد چرایی افزایش آسیب‌‌ها و ارائه راهکارهای عملیاتی به امری الزامی بدل شده است. حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران کشور که در یکی‌ دو دهه اخیر مسئولیت‌‌های بسیاری در سازمان بهزیستی، سازمان برنامه و بودجه و ستاد مبارزه با مواد مخدر داشته، به‌واسطه سابقه طولانی‌اش در تمرکز بر معضلات اجتماعی و همچنین تسلط توأمانش بر مباحث آکادمیک و تجربی از او کارشناسی ساخته که نمی‌توان نظراتش در مورد وضعیت فعلی آسیب‌‌های اجتماعی و به‌ویژه حاشیه‌نشینی و هشدارهای وی نسبت به آینده کشور را نادیده و ناشنیده گرفت. آبان سال گذشته رئیس انجمن مددکاران کشور گفت: نمی‌شود با رویکردی غیرمتناسب با موضوعی که ماهیتی اجتماعی و فرهنگی دارد، برخورد کرد. امروز هم هستند افرادی که معتقد به برخورد سلبی هستند؛ یک‌عده دیگر می‌‌گویند ما باید مسیری را برویم که دنیا رفته؛ برخی معتقدند که باید تنها راهکارهای اجتماعی و فرهنگی را به کار بست و دسته چهارمی هم هستند که با سه‌دسته قبل مخالفند و معتقدند ما باید با بهره‌‌مندی از ظرفیت قوای قهریه راهکارهای تجربه‌شده در دنیا را به‌تناسب شرایط فرهنگی، دینی و اجتماعی متناسب با تعریف‌‌های خودمان در پیش بگیریم؛ ما معتقدیم برخوردهای سلبی هم در جایی اثربخش است، ولی قطعا به‌عنوان اولین راهکار نباید در بحث آسیب‌های اجتماعی مطرح شوند. به‌گزارش تسنیم، او بیان کرد: ما به هیچ‌وجه جرات لایه‌برداری و روشن‌دیدن آسیب‌های اجتماعی را نداریم و تا زمانی که نتوانیم آسیب‌‌های اجتماعی را به‌درستی ببینیم، نمی‌توانیم برنامه‌‌ریزی درستی کنیم.

آیدا پیغامی| چند هفته پیش بود که خبر رها کردن کودک ٤ساله در یکی از پارک‌های جنوب تهران به وسیله خانواده‌اش در شبکه‌های اجتماعی پخش شد. داستان از این قرار است که مادر و پدر علیرضا بعد از این‌که متوجه می‌شوند از نگهداری فرزند ٤ساله خود برنمی‌آیند، تصمیم می‌گیرند او را در یکی از پارک‌ها رها کنند. علیرضا ٤ روز به تنهایی در پارک زندگی می‌کند و در طول این مدت با خوراکی که از مردم می‌گرفته خودش را سیر می‌کرده و شب هم در پارک می‌خوابیده. ماموران پارک بعد از این‌که متوجه می‌شوند که این کودک در پارک رها شده به نیروی انتظامی اطلاع می‌دهند و ماموران نیروی انتظامی یک مددکار را از موسسه خیریه مهرآفرین به پارک می‌فرستند و مددکار بعد از پیدا کردن خانواده کودک او را دوباره به خانه خودش می‌فرستد. در مدت زمانی که کودک پیش مددکاران بوده آثار ضرب و جرح روی بدن کودک دیده شده و زمانی که مددکاران کودک رهاشده را به خانه‌اش می‌فرستند متوجه می‌شوند که پدر و مادر کودک معتاد هستند و خانه آنها مکان مصرف موادمخدر برای دیگر معتادان است. با این حال، کودک را به خانواده تحویل می‌دهند و خانواده بعد از گذشت دو ساعت از تحویل فرزندشان او را دوباره در همان پارک رها می‌کنند، که مددکاران این موسسه این‌بار کودک را می‌گیرند و به بهزیستی تحویل می‌دهند. این داستان در مقیاس کوچک یا بزرگترش، داستان بسیاری از کودکان بدسرپرست کشور است. کودکانی که نه در خانه امنیت دارند، نه در خیابان.

دهمین نشست "هم اندیشی نهادهای مدنی" توسط حامیان جامعه مدنی روز چهارشنبه مورخ 8 شهریور 1396 از ساعت 14 الی 16 برگزار شد.

این نشست با دو دستور جلسه؛ 1- بررسی پیشنهادات جلسه گذشته و تصمیم گیری درباره آنان؛ شفاف سازي فرایند اعطای مجوز توسط نهادهای مدنی، تشکیل "خانه تشکل ها"، ایجاد نظام مشارکت اجتماعی و استفاده از رسانه هايي نظير راديو اينترنتي و 2- بررسی فعالیت کمیته ها؛ بررسي برنامه هاي كوتاه مدت  كار كميته ها بر اساس برنامه استراتژيك پيشنهادي بهزاد آدرم (ارائه برنامه ريزي استراتژيك پيشنهادي برای حجم)، بررسی راه های اجرایی کمپین مطالبات نهادهای مدنی از شورای شهر تشکیل شد.

عفت دریس

سهیلا صدیقی: «آزار جنسی» محدوده وسیعی از رفتارها را در بر می‌گیرد. از مزاحمت‌های خیابانی گرفته تا سوء استفاده و تجاوز جنسی. آزار می‌تواند در شرایط مختلفی اتفاق بیفتد. مثلا در مدرسه، دانشگاه، محل کار و یا حتی در تاکسی و اتومبیل‌های مسافربر. بله؛ حتی در تاکسی!

اگر شما از آن دسته آقایانی هستید که بدون توجه به فضای محدود اتومبیل‌های مسافربر با راحتی هر چه تمام‌تر روی صندلی می‌نشینید و اصلا حواستان نیست که تماس بدنتان با خانمی که کنار شما نشسته است، او را اذیت می‌کند، یعنی شما دارید به آن فرد آزار  می‌رسانید و دقیقا شما مخاطب این گزارش هستید.