توسعه پایدار با رويكردهاي زيست محيطي، شعاري است كه اين روزها برسرزبان بسياري از مسئولان‌افتاده؛ توسعه‌اي كه آباداني و عمران كشور در گرو آن است. توسعه پايدار، توسعه‌ای است که نیازهای امروز را بدون تاثیر و لطمه زدن به توانایی نسل‌های آتی در تامین نیازهای‌شان، تامین کندو در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است. توسعه پایدار، تنها‌بر جنبه زیست‌محیطی تمرکز ندارد بلکه به جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی آن نيز توجه می‌کندو محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است.
اگرچه ايران سهم یكساني با كشورهای دیگر از لحاظ توسعه نداشته اما در این مسابقه جهانی برای نابودی محیط زیست خود، عقب نمانده و مشكلات عدیده‌ای را در زمینه های مختلف توسعه پایدار، چون فقر و نابرابری مشكلات جمعیتی، بهداشتی و تغذیه‌ای، مشكلات زیست محیطی چون كاهش جنگل‌ها، بیابان‌زدایی فرسایش خاك، آلودگی آب، آلودگی هوا، انقراض تنوع زیستی و مشكلات مربوط به مواد زاید جامد و پساب‌ها و... برای خود به‌وجود آورده است.
راه‌سازي، يكي از شاخص‌هاي توسعه پايدار
يكي از شاخص‌های توسعه پایدار، توسعه مطلوب زیرساخت‌های کشور از جمله شبکه حمل و نقل و راه‌سازی است. در این راستا ارزیابی‌های زیست محیطی پروژه‌های عمرانی، نقش ویژه‌ای در ایجاد زیرساخت‌های جاده‌ای کشور ایفا می‌کند. راه‌ها یکی از فاکتور‌های مهم ارتباطی در جوامع است. همزمان با طراحی راه‌ها، ساخت و بهره‌برداری آن‌ها از نظر توسعه پایدار، امری پیچیده و اساسی است. پروژه‌های راه‌سازی بايد با اتخاذ يك رويكرد اكوسيستمي متناسب با منطقه مورد مطالعه قرار گيرد وبا در نظر گرفتن شرايط بيوفيزيكي، طبيعي، فرهنگي و اجتماعي، اجرايي شود.
برنامه‌ريزي صحيح در بهره‌برداري از منابع طبيعي
امروزه بر اثر بهره‌برداری بی‌رویه و غیراصولی منابع طبیعی در طول سالیان متمادی، بسیاری از اکوسیستم‌های طبیعی، تخریب و بسیاری دیگر ازآن‌ها، شکننده و آسیب‌پذیر شده اند. برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح و اصولی برای نحوه بهره‌برداری از منابع طبیعی، مهم‌ترین هدف توسعه پایدار و تضمین کننده بقای جوامع انسانی به‌خصوص نسل‌های آینده در زیست بوم‌هاست. رابطه بین توسعه پایدار و بهره‌گیری از منابع، به‌ویژه منابع انرژی، از مهم‌ترین مسائل جوامع بشری و تحقق توسعه پایدار در گرو استفاده بهینه از منابع انرژی است.به‌عنوان مثال اثرات زیست‌محیطی ناشی از انتشار آلاینده‌ها می‌تواند از طریق افزایش بهره‌وری در سیستم‌های مصرف انرژی کاهش یابد.توسعه پايدار با رويكرد زيست محيطي خوشبختانه در ماه‌هاي اخير آنچنان مورد توجه مسئولان قرار گرفته كه بسياري از آن‌ها در اين خصوص سخنراني و اظهار‌نظر مي‌كنند. اين مساله جاي اميدواري دارد؛ چراكه در گذشته هيچ‌گاه مورد توجه مسئولان نبوده است. واژه توسعه در ادبیات برنامه‌ریزی ایران و دنیا، عمرش خیلی بیشتر از توسعه پایدار است.منظور از توسعه این بوده که به‌گونه‌اي برنامه‌ریزی کنیم که منابع مان شرایط زندگی بهتری را برای ما فراهم کند. توسعه در اروپا و آمریکا شمالی پایه‌گذاری شده است و یک پدیده آفریقايی،چینی یا آمریکای جنوبی و یا حتی اروپای شرقی نیست. در اروپا و آمریکای شمالی،اقتضای زیست بشر به این صورت بوده که برای اینکه بتوانند شرایط زیست ایجاد کنند، ناگزیر بودند زیستگاه‌هایی باوجود محیط طبیعی‌به‌وجود‌آورند. یعنی اگر می‌خواستند مبتنی بر شرایط طبیعی و اکوسیستم‌شان شرایط زیست ایجاد کنند، در آمریکای شمالی باید به الگوی زیست سرخ‌پوستان و در اروپا به زندگی عشایری اکتفا می‌کردند و یک‌جا نشینی در این سرزمین‌ها عملی نبود.به‌گفته او ،سابقه شهرنشینی در این سرزمین‌ها یک پدیده جدید است. شهر نشینی در انگلیس حدود 1000 سال، در آلمان 700 تا 800 سال و در روسیه حدود 500 سال قدمت دارد و از آنجا که توسعه‌ای که در این مناطق اتفاق افتاد باوجود اکوسیستم بود، پس شاهد تعادل ناپایدار دراین مناطق بودیم. در مقابل سرزمین‌هایی هستند که که شرایط طبیعی آنجا به ترتیبی است که تعادل پایدار در آنجا وجود دارد؛ مثل چین، هندوستان و یا آمریکای مرکزی. تمدن‌های اروپایی به دلیل فشاری که به اکوسیستم وارد می‌آورند، به نقطه گسست می‌رسند و در این شرایط اکوسیستم عامل مخل خودش را از صحنه خارج می‌کند. برای مثال تمدن یونان و روم اوج می‌گیرند اما به جایی ختم می‌شوند و دیگر وجود ندارند؛ اما برای مثال درچین یک سلسله حدود 800 سال حکومت می‌کند.از نامه «تنسر» متعلق به اردشیر بابکان که متن آن در دسترس هست تا متون دوره قاجار و قبل از مدرن شدن كشورمان ، همیشه ایران را بهترین سرزمین معرفی می‌کنند که سره سرزمین های عالم و سرزمین میانه وتعادل است. این‌ها دروغ نبوده زيرا آن‌ها به حقیقت در این سرزمین زندگی می‌کردند. از زمانی که وارد دوره مدرن می‌شود، تلقی ما از سرزمین‌مان این است که غلط است و ما باید غلط‌های سرزمین‌مان را بگیریم . به‌خصوص از زمانی که نفت می‌فروشیم و پولدار می‌شویم، تمام منابع‌مان را صرف می‌کنیم که غلط‌های سرزمین‌مان را بگیریم و غلط‌گیری‌های ما همه از جنس دروغ و ظلم می‌شود. اگربخواهیم از توسعه پایدار صحبت کنیم، شرطش این است که نظم را در این سرزمین به جا بیاوریم و جا به جای این منظومه را بتوانیم تشخیص بدهیم و این نيز فقط از طریق شواهد و قرائن تاریخی آن به‌دست می‌آید.
منبع: قانون
